Thumb_herverkaveling en grond_0_1000px

Gebiedsmandje de heilige graal?

4 januari 2013

2 minuten

Persoonlijk Afgelopen voorjaar lanceerden de ministeries van BZK en I&M een pilot stedelijke herverkaveling. In afwachting van de bevindingen van de 10 proefprojecten kan besloten worden tot een wettelijke regeling. De supervisie ligt in handen van professoren Friso de Zeeuw en Erwin van der Krabben. Is het 'gebiedsmandje' de joker in het spel van de gebiedsontwikkeling?

Erwin van der Krabben en Friso de Zeeuw over stedelijke herverkaveling

Een van de verworvenheden van de westerse maatschappij is het recht op eigendom. Maar de lappendeken van grondeigenaren vormt vaak een belemmering voor een efficiënte gebiedsontwikkeling. In de vorige editie van Vitale Stad lieten we aan de hand van een Japanse praktijkcase zien hoe stedelijke herverkaveling bijdroeg aan de totale make-over van een stadswijk met 500 eigenaren op 11,6 hectare grond. In Roppongi Hills hoefde daarbij geen enkele eigenaar te worden onteigend en werd alles in der minne geschikt. Alleen de 20 procent niet-instemmende eigenaren moesten op grond van een wettelijke regeling voor stedelijke herverkaveling mee met de overgrote meerderheid die wél instemde met de grootschalige herverdelingsoperatie.

Wat je moet weten om bovenstaand verhaal goed te begrijpen, is dat een Japanner niet zomaar afstand doet van zijn grond. Vaak is een perceel al eeuwen in de familie. Opa’s en oma’s hebben erop geboerd; een latere generatie bouwde er een huis. Grondeigendom heeft een zware emotionele lading die niet in geld is uit te drukken. Via stedelijke herverkaveling wordt er met de grond ‘gehusseld’, maar blijft de oorspronkelijke eigenaar in beginsel eigenaar. Erwin van der Krabben en Friso de Zeeuw komen beiden uit de Nederlandse praktijk van gebiedsontwikkeling. Een wettelijk instrument als herverkaveling komt in Nederland niet voor, in tegenstelling tot Japan, Duitsland, Frankrijk en een handjevol andere landen. Wel stond stedelijke herverkaveling vanaf 1952 regelmatig op de agenda. Maar het instrument bleef steken in de ideeënfase.

Voor een pdf van de volledige publicatie zie bijlage.


Cover: ‘Thumb_herverkaveling en grond_0_1000px’


jan jager

Door Jan Jager

Planoloog en hoofdredacteur bij Elba-Rec, uitgever van o.a. Stadszaken.nl, ROmagazine, Stedelijk Interieur en BT


Meest recent

Bakkerswerkplaats Rotterdam door Bakkerswerkplaats Rotterdam (bron: Bakkerswerkplaats Rotterdam)

Maak ruimte voor impactmakers in gebiedsontwikkeling

Stuur niet meer alleen op de euro’s, maar kies in de plint ook voor ondernemers en partijen die maatschappelijk het verschil kunnen maken in een gebiedsontwikkeling. Dat is de rode draad van het manifest ‘Ruimte maken voor Impactmakers’.

Interview

30 juli 2025

Bouwplaats in de Binckhorst door KarinR (bron: shutterstock)

Bouwers en ontwikkelaars presenteren wensenlijst gebiedsontwikkeling aan Rijk

Zeven grote partijen uit de bouw- en ontwikkelsector doen een dringende oproep aan de Rijksoverheid. Alleen dan is het volgens dit zevental mogelijk om tot 100.000 woningen per jaar én integrale gebiedsontwikkelingen te komen.

Nieuws

29 juli 2025

De Gebietsbetreuung Wien actief in de straten van Wenen, om aandacht te vragen voor de ondersteuning van bewoners. door In_Zukunft_Wien (bron: Flickr)

Met gebiedsontwikkeling inzetten op de leefkwaliteit die mensen ervaren

Steeds vaker wordt aan gebiedsontwikkelaars gevraagd hoe ze vorm willen geven aan sociale duurzaamheid. Wat verstaan ze daaronder? Gebiedsontwikkelaar Helma Born (BPD) en TU Delft-onderzoeker Céline Janssen gingen in gesprek.

Interview

28 juli 2025