Nieuws Steeds meer gemeenten worstelen met het beheer van het grondwaterpeil in bebouwd gebied. Logisch maar soms onnodig, stelt het Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen. Technisch gezien ligt er namelijk vaak al een goede oplossing. Actief Grondwaterpeilbeheer helpt om de schommelingen in de grondwaterstand te beperken.
Steeds meer Nederlandse gemeenten krijgen door klimaatverandering en bodemdaling te maken met grondwaterproblemen. Zelfs het van oudsher kletsnatte Noord-Brabant heeft nu te kampen met een kurkdroge grond. Een van de organisaties die gemeenten en andere betrokkenen probeert te ondersteunen bij het tegengaan van deze problematiek, is het Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen. Deze onafhankelijke stichting presenteerde vorige week de Toolbox Actief Grondwaterpeilbeheer. Dit instrument moet met name gemeenten in de praktijk helpen de juridische, technische en communicatieve hobbels die kunnen ontstaan bij het actief beheren van het grondwaterpeil te overwinnen.
Alleen maar voordelen
Het systeem (AGWP) is op zichzelf helemaal niet nieuw. Maar de laatste jaren wordt actief grondwaterpeilbeheer door veel partijen gezien als een aantrekkelijke oplossing om (vooral in stedelijk gebied) schommelingen te voorkomen. Kennisinstituut Deltares en adviesbureaus Wareco en Fugro deden al eerder onderzoek naar de technische en financiële haalbaarheid van het systeem. Zij concludeerden toen dat de kosten voor de aanleg en het onderhoud van het systeem vaak lager lagen dan het vermeden schadebedrag. “Bijzonder aan het systeem is de mogelijkheid om een koppeling te maken tussen openbaar en particulier grondbezit. Private eigenaren van woningen en gebouwen kunnen aansluiten op het gemeentelijke systeem en op die manier voorkomen dat schade ontstaat op hun eigen terrein.”
Botsende belangen zijn onvermijdelijk
Ondanks al die bewezen voordelen merkt het Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen toch nog veel weerstand bij betrokken partijen. “Gemeenten zijn toch nog vaak huiverig, merkten wij in de praktijk,” vertelt Luuk Jacobs van het Kenniscentrum. “Dat is begrijpelijk, omdat de invoering juridisch, technisch en communicatief gezien echt lastig kan zijn. Maar toch hoeft dat niet, denken wij. Technisch gezien heeft het systeem zich al bewezen en is er veel mogelijk. En als je het proces juridisch gezien zorgvuldig aanpakt en tegelijkertijd goed communiceert, heeft actief grondwaterpeilbeheer alleen maar voordelen. Daarom hebben wij de Toolbox gemaakt.”
Goed uitleggen
Jacobs ziet dat het ontstaan van botsende belangen voor veel gemeenten het moment is dat ze vastlopen. “En die botsende belangen zijn onvermijdelijk. Er ontstaat vaak onduidelijkheid over de vraag wie nu waar verantwoordelijk voor is. Want de gemeente heeft een inspanningsplicht, maar private eigenaren zijn uiteindelijk verantwoordelijk. Dat botst.” In de Toolbox zijn alle juridische verplichtingen en aandachtspunten bij de aanleg van een AGWP-systeem opgenomen. Tevens zijn de juridische aspecten van schade bij wateroverlast en de gemeentelijke grondwatertaak verder uitgewerkt. En de boodschap is duidelijk: juridisch kan bijna alles geregeld worden. De vraag is vooral wat er technisch nodig is en hoe de besluiten gecommuniceerd worden.
‘Regen in Amsterdam’ door Dutch Photos (bron: Shutterstock)
Vooral dat laatste punt is essentieel volgens Jacobs, maar wordt door gemeenten toch nog heel vaak over het hoofd gezien – of te gemakzuchtig benaderd. “De juridische aspecten druppelen direct door in de communicatie. Als een gemeente iets gaat doen in de openbare ruimte is dat natuurlijk van invloed op het grondwater, maar dat betekent dus niet dat ze altijd verantwoordelijk is voor wat er gebeurt op privéterrein. Maar als een gemeente zorgvuldig het proces doorloopt, worden problemen echt minder. Goed zicht hebben op de juridische aspecten, maar vooral goed en voortijdig uitleggen wat je doet en waarom.”
Onmisbaar
Op die manier denkt het Kenniscentrum dat veel onbegrip in de praktijk voorkomen kan worden. De 16 tips en trucs uit de Toolbox moeten alle uitvoerende partijen houvast bieden op het gebied van communicatie en participatie. “Gemeenten realiseren zich door de klimaatverandering en bodemdaling nu echt wel dat het goed is om in actie komen. Maar als je tegelijkertijd niet alle partijen uitgelegd krijgt waarom het goed is dat je met het grondwater aan de slag gaat, stuit je bijna zeker op weerstand. Alleen een informatieavond met uitleg gaat hem echt niet worden. Een doordacht participatietraject is onmisbaar.”
De Toolbox Actief Grondwaterpeilbeheer is te vinden op de website van het Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen.
Cover: ‘Stromende regen in Zutphen’ door Maarten Zeehandelaar (bron: Shutterstock)
Door Jasper Monster
Redacteur Gebiedsontwikkeling.nu
