Aeisso Boelman door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Gevraagd: een samenhangend rijksrepertoire

8 februari 2022

2 minuten

Opinie Dat het Rijk weer een rol van betekenis wil spelen in het ruimtelijke domein is volgens columnist Aeisso Boelman goed nieuws voor gebiedsontwikkeling. Maar de comeback vraagt nog wel de nodige afstemming om tot uitvoeringskracht te komen.

De rijksoverheid is terug van weggeweest bij gebiedsontwikkeling. Dan heb ik het niet zozeer over de ruimtelijke regie over Nederland, maar vooral over de uitvoerings- en investeringskracht bij gebiedsontwikkeling.

Over de ruimtelijke regie van Nederland blijft veel te doen. Ik beschouw alle oproepen voor een minister van Wonen of van Ruimte in dat licht. Dat is opvallend als je terugkijkt naar de geschiedenis van de ruimtelijke regie. Want toen de Rijksplanologische Dienst in 2001 ‘ingelijfd’ werd door het ministerie van VROM werd dat niet als logisch ervaren. De RPD voelde zich ‘een vreemde eend’.

Ik ben dus benieuwd hoe het nieuwe kabinet omgaat met die comeback op het ruimtelijke toneel. Daarbij wil ik vooral aandacht vragen voor de uitvoerings- en investeringskracht van het Rijk bij gebiedsontwikkeling. Ik merk namelijk dat ik een beetje de weg kwijtraak in de vertaling van de rijksvisie naar een duidelijke agenda. Volgens mij heeft dat twee oorzaken.

Het is goed dat het Rijk een comeback maakt, maar dat vraagt wel meer samenhang in het investeringsrepertoire

Ten eerste omdat het aantal lijstjes met gebieden, programma’s en projecten te groot en te weinig geordend is. Het Rijk stuurt de uitvoering van haar visie door prioriteit te geven aan lijstjes. Veel lijstjes. Ik kom in ieder geval tot deze zes:

  • Acht NOVI-gebieden
  • Tien (of toch veertien?) regiodeals
  • Zes woondealregio’s
  • Zestien stedelijke vernieuwingsgebieden
  • Veertien grootschalige woningbouwgebieden
  • En dan natuurlijk vele projecten in het MIRT

Ten tweede omdat het Rijk de ruimtelijke investeringsagenda verdeelt over verschillende investeringsbudgetten. Door de vele fondsen, impulsen en regelingen zie ik het bos niet meer. Ik noem er een paar:

  • MIRT-budgetten
  • Woningbouwimpuls
  • Volkshuisvestingsfonds
  • Fonds herstructurering winkelgebieden
  • Fonds voor veertien grootschalige woningbouwgebieden (in oprichting)
  • Nationaal groeifonds

Het is mooi dat het Rijk weer actief is in het ruimtelijke domein en daarvoor ook extra middelen vrijmaakt, maar ik constateer tegelijkertijd dat veel lagere overheden en zeker marktpartijen het overzicht niet meer hebben. Dit gebrek aan samenhang heeft tot gevolg dat projecten minder integraal worden aangestuurd - een specifiek fonds kent immers specifieke eisen - en dat veel tijd en geld verloren gaan met de organisatie van de rijksinvesteringen.

Kortom, het is goed dat het Rijk een comeback maakt, maar dat vraagt wel meer samenhang in het investeringsrepertoire. Pas dan komen gebiedsontwikkelingen beter en sneller tot realisatie.

Dit artikel verscheen in onze Gebiedsontwikkeling.krant, wintereditie 2022. Lees hier de andere artikelen en bekijk de hele krant!

Banner SKG Jaarcongres 2022 - uitvoeringskracht door Team SKG (bron: gebiedsontwikkeling.nu)

‘Banner SKG Jaarcongres 2022 - uitvoeringskracht’ door Team SKG (bron: gebiedsontwikkeling.nu)


Cover: ‘Aeisso Boelman’ (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)


Aeisso Boelman

Door Aeisso Boelman

Partner bij Fakton


Meest recent

Werkspoorkathedraal door Nadine van den Berg (bron: Ministerie VRO)

De hoopvolle slotsom van een ronde door Nederland: burgers doen ertoe bij ruimtelijke kwaliteit

Journalist Mark Hendriks en fotograaf Nadine van den Berg gingen in actuele projecten op zoek naar ruimtelijke kwaliteit. Ze delen hun belangrijkste bevindingen en wijzen op de cruciale rol van burgers.

Uitgelicht
Analyse

15 oktober 2025

Aeisso Boelman column cover door Esther Dijkstra (bron: Illustratie Esther Dijkstra, bewerkte foto Cleo Mulder)

Van speelgeld naar een noodzakelijke investeringsgolf

Columnist Aeisso Boelman maakt zich zorgen. Terwijl wij de woningbouw razendsnel op gang moeten krijgen, zit Nederland op slot door een verouderende mobiliteitsbasis, netcongestie en schaarse publieke middelen.

Opinie

14 oktober 2025

Nederlands landschap Nationaal Parklandschap de Drentsche Aa, provincie Drenthe door Rudmer Zwerver (bron: Shutterstock)

Een gebiedsbiografie moet zacht en hard tegelijk zijn

Gebiedsbiografieën helpen om het verleden van een gebied in kaart te brengen maar zijn ook behulpzaam om de toekomst mee uit te lijnen. Frank Strolenberg bracht ze systematisch in kaart.

Interview

14 oktober 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op