Opinie Dat het Rijk weer een rol van betekenis wil spelen in het ruimtelijke domein is volgens columnist Aeisso Boelman goed nieuws voor gebiedsontwikkeling. Maar de comeback vraagt nog wel de nodige afstemming om tot uitvoeringskracht te komen.
De rijksoverheid is terug van weggeweest bij gebiedsontwikkeling. Dan heb ik het niet zozeer over de ruimtelijke regie over Nederland, maar vooral over de uitvoerings- en investeringskracht bij gebiedsontwikkeling.
Over de ruimtelijke regie van Nederland blijft veel te doen. Ik beschouw alle oproepen voor een minister van Wonen of van Ruimte in dat licht. Dat is opvallend als je terugkijkt naar de geschiedenis van de ruimtelijke regie. Want toen de Rijksplanologische Dienst in 2001 ‘ingelijfd’ werd door het ministerie van VROM werd dat niet als logisch ervaren. De RPD voelde zich ‘een vreemde eend’.
Ik ben dus benieuwd hoe het nieuwe kabinet omgaat met die comeback op het ruimtelijke toneel. Daarbij wil ik vooral aandacht vragen voor de uitvoerings- en investeringskracht van het Rijk bij gebiedsontwikkeling. Ik merk namelijk dat ik een beetje de weg kwijtraak in de vertaling van de rijksvisie naar een duidelijke agenda. Volgens mij heeft dat twee oorzaken.
Het is goed dat het Rijk een comeback maakt, maar dat vraagt wel meer samenhang in het investeringsrepertoire
Ten eerste omdat het aantal lijstjes met gebieden, programma’s en projecten te groot en te weinig geordend is. Het Rijk stuurt de uitvoering van haar visie door prioriteit te geven aan lijstjes. Veel lijstjes. Ik kom in ieder geval tot deze zes:
- Acht NOVI-gebieden
- Tien (of toch veertien?) regiodeals
- Zes woondealregio’s
- Zestien stedelijke vernieuwingsgebieden
- Veertien grootschalige woningbouwgebieden
- En dan natuurlijk vele projecten in het MIRT
Ten tweede omdat het Rijk de ruimtelijke investeringsagenda verdeelt over verschillende investeringsbudgetten. Door de vele fondsen, impulsen en regelingen zie ik het bos niet meer. Ik noem er een paar:
- MIRT-budgetten
- Woningbouwimpuls
- Volkshuisvestingsfonds
- Fonds herstructurering winkelgebieden
- Fonds voor veertien grootschalige woningbouwgebieden (in oprichting)
- Nationaal groeifonds
Het is mooi dat het Rijk weer actief is in het ruimtelijke domein en daarvoor ook extra middelen vrijmaakt, maar ik constateer tegelijkertijd dat veel lagere overheden en zeker marktpartijen het overzicht niet meer hebben. Dit gebrek aan samenhang heeft tot gevolg dat projecten minder integraal worden aangestuurd - een specifiek fonds kent immers specifieke eisen - en dat veel tijd en geld verloren gaan met de organisatie van de rijksinvesteringen.
Kortom, het is goed dat het Rijk een comeback maakt, maar dat vraagt wel meer samenhang in het investeringsrepertoire. Pas dan komen gebiedsontwikkelingen beter en sneller tot realisatie.
Dit artikel verscheen in onze Gebiedsontwikkeling.krant, wintereditie 2022. Lees hier de andere artikelen en bekijk de hele krant!
‘Banner SKG Jaarcongres 2022 - uitvoeringskracht’ door Team SKG (bron: gebiedsontwikkeling.nu)
Cover: ‘Aeisso Boelman’ door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)
Door Aeisso Boelman
Partner bij Fakton
