Er zijn inspirerende voorbeelden, zeker, maar volgens de Wageningse onderzoekers (die een literatuurstudie combineerden met een enquête onder vastgoedpartijen en afgelopen mei over de resultaten publiceerden) bestaat natuurinclusief bouwen in Nederland voornamelijk nog uit innovatieve bouwprojecten met groene elementen. Van een integrale visie op bouwen en natuur of groen is nauwelijks sprake.

In de bekeken literatuur zijn groen of natuur over het algemeen ‘een sluitpost’, schrijven de onderzoekers in de brochure bij hun onderzoeksrapport. “Groen wordt pas ingevuld als wonen, werken, parkeren en logistiek al vorm hebben gekregen.”

Antwoorden op de vragenlijst onder spelers in de vastgoedwereld bevestigt dit beeld. Een ruime meerderheid van de respondenten geeft aan natuurinclusief ontwikkelen vanuit maatschappelijk én bedrijfsmatig (imago) oogpunt van belang te vinden.

Dat natuurinclusief bouwen in Nederland toch nog in de kinderschoenen staat, komt volgens de onderzoekers doordat het hiervoor ontbreekt aan verdienmodellen. “De geringe betalingsbereidheid [van afnemers - red.] die vastgoedpartijen nu nog ervaren, lijkt niet in verhouding te staan tot de belangstelling die uitgaat van gemeenten en inwoners.” Kortom: iedereen vindt biodiversiteit in de directe omgeving belangrijk, maar de ontwikkelaars draaien op voor de kosten, terwijl daar nauwelijks baten tegenover staan. Aan de andere kant, zo stellen de onderzoekers, bestaat bij (een deel van de) ontwikkelaars een te grote nadruk op winstmaximalisatie en de neiging investeringen snel te willen terugverdienen. 

De onderzoekers concluderen dat de transitie naar natuurinclusief bouwen vooralsnog een zoektocht is. “De vaak ongelijke verdeling van kosten en baten van groen, kosten voor het langetermijnonderhoud en diverse wetten en regels maken dat natuurinclusief bouwen nog geen vanzelfsprekend fenomeen is.” 

Omdat een ruime meerderheid van de ondervraagde ontwikkelaars wél graag natuurinclusief wil bouwen, doen de onderzoekers aanbevelingen om de latente transitie naar ontwikkelen in samenhang met de natuur te stimuleren. Zo achten zij het onder meer van belang kennis over natuurinclusief bouwen verder te ontwikkelen en denken zij dat het helpt als opdrachtgevers deze vorm van ontwikkelen instellen als standaard. In vervolgonderzoek gaan de onderzoekers op zoek naar handelingsperspectieven voor de vastgoedwereld.

Cover: Friesland” (Public Domain) by edwindepaepe