schaken

Handreiking: van uitnodigings- naar uitdagingsplanologie bij stedelijke gebiedsontwikkeling

14 juli 2017

2 minuten

Er komt heel veel af op Nederlandse steden: een grote woningbouwopgave, de onvermijdbare energietransitie, investeringen in klimaatadaptatie en vergaande digitalisering. Steden die hun concurrentiepositie, weerbaarheid en leefbaarheid willen versterken, hebben te maken met zeer diverse, complexe opgaven, inclusief een sturingsvraagstuk. Uitdagingsplanologie biedt interessante nieuwe kansen. Arcadis biedt gemeenten een handreiking.

Jaco van Vliet, Urban Developer bij Arcadis: “Traditioneel stuurde de overheid als initiatiefnemer, voornamelijk actief met ontwikkelingsplanologie. Veranderingen werden veelal via de ontwikkelingstrechter met actief grondbeleid gerealiseerd. Het afgelopen decennium is met uitnodigingsplanologie meer ruimte gecreëerd voor het faciliteren van private initiatieven. Ook deze ontwikkelstrategie vereist initiatief, kaders en sturing vanuit de overheid, met bijbehorende ambtelijke capaciteit en budgetten.

Maar moet de overheid bij stedelijke gebiedsontwikkeling wel altijd zelf de bal hebben? Of kan ze die leren overspelen? En marktpartijen uitdagen met initiatieven te komen die bijdragen aan de nagestreefde transformatie van de stad? Ervaring leert dat er meer ontwikkelingen mogelijk zijn als de overheid vaker kiest voor een rol als reactor in plaats van alleen actor.

Belangrijk is dan wel dat de gemeente adequaat omgaat met die private initiatieven. Onderzoek (2015) wijst uit dat gemeentelijk beleid voor de omgang met ongevraagde marktinitiatieven (unsolicited proposals) één van de vier noodzakelijke voorwaarden voor succes is.

Tot nu toe heeft slechts een beperkt aantal gemeenten een vorm van beleid ontwikkeld. De meeste gemeenten worstelen met de vraag hoe zij ongevraagde private voorstellen voor gebiedsontwikkeling kunnen honoreren, op een manier die recht doet aan alle juridische kaders en belangen van partijen. Daarom heeft Arcadis een handreiking op 1 A4 ontwikkeld. Bedoeld om de effectiviteit van publiek-private samenwerking bij stedelijke gebiedsontwikkeling te vergroten. De handreiking is gebaseerd op een publicatie van de Regieraad Bouw (2006) en het unsolicited proposal beleid van ProRail (2009).

Uitdagingsplanologie is een kans voor open doel. Het sluit naadloos aan op de nieuwe Omgevingswet, die met de Omgevingsvisie een prachtig aangrijpingspunt biedt voor private initiatieven. Wie daar direct deze ‘omgangsvorm’ aan koppelt, kan meters maken. De ervaringen in de Verenigde Staten en in Groot Brittannië zijn veelbelovend.”


U kunt de handreiking kosteloos aanvragen via een e-mail aan Jaco.vanvliet@arcadis.com


Dit item verscheen eerder op binnenlandsbestuur.nl


Cover: ‘schaken’



Meest recent

Rij deelfietsen in Antwerpen door Martin Bergsma (bron: shutterstock)

Traditioneel fietsdeelvervoer kan veel ruimte besparen

In een moderne gebiedsontwikkeling is de introductie van deelmobiliteit inmiddels meer regel dan uitzondering, maar de vorm is vaak wel onderwerp van discussie. Eindhoven onderzoekt de voordelen van een ‘ouderwets’ stadsbreed deelfietssysteem.

Onderzoek

18 september 2025

Winterse luchtfoto van de Zaan en de nieuwe Zaanbrug bij Wormerveer door Aerovista Luchtfotografie (bron: shutterstock)

Hoe je als woningcorporatie de opgaven en kansen effectief koppelt

Veel woningcorporaties zien woningen bouwen en verhuren al lang niet meer als enige taak; allerlei maatschappelijke opgaven vragen én hebben hun aandacht. De Zaanse corporatie Parteon zoekt de oplossingen in samenhang.

Onderzoek

17 september 2025

Luchtfoto van station Zwolle gezien vanuit het centrum door Remke Luitjes (bron: shutterstock)

Rijkssturingskompas legt basis voor nationale betrokkenheid bij grote gebiedsontwikkelingen

Het Rijk maakt aanstalten om zich weer in te zetten voor concrete gebiedsontwikkelingen. Het Rijkssturingskompas, ontwikkeld door de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling, moet helpen in die ambitie.

Onderzoek

16 september 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op