2015.01.20_Het G-woord_0_660

Het G-woord mag weer!

20 januari 2015

5 minuten

Verslag De drie verschillende ‘bloedgroepen’ waar de wereld van gebiedsontwikkeling uit bestaat, staan van oudsher centraal binnen de MCD-opleiding: de overheidssector, ontwikkelaars (inclusief corporaties) en adviseurs. De context van het vakgebied is afgelopen jaren echter drastisch veranderd. Deze veranderingen worden bij de ‘Spatial Talks’, netwerkbijeenkomsten georganiseerd door het MCD Kennisnetwerk, duidelijk. In dit verslag belichten we de veranderingen van zowel het vakgebied als de MCD-opleiding, zoals daar tijdens de Spatial Talks 2 en 3 over is gesproken. Dit wordt gerelateerd aan de lezing van Isabelle Vries (Havenbedrijf Rotterdam) tijdens Spatial Talk 2, waarbij zij sprak over strategisch handelen.

Naar aanleiding van de eerste Spatial Talk (zie hier het verslag) werd al gesteld dat binnen het vak een nieuwe bloedgroep is ontstaan: die van de zelfstandig professional. De derde lichting MCD’ers, die elkaar tijdens Spatial Talk 3 op 13 januari jl. trof, concludeerde hieruit dat behoeften blijkbaar veranderd zijn: zowel die van de werk- of opdrachtgever, als die van de professional die voor zelfstandigheid kiest.
Uit dit rondetafelgesprek kwam ook naar voren dat in het werkveld van de gebiedsontwikkeling het bewustzijn langzaam maar zeker tot alle partijen (zelfs de gemeenten) doordringt dat sámen gepresteerd moet worden, en dat actief op zoek gegaan moet worden naar realiseringsmogelijkheden. En hoewel er nog altijd slechts beperkte financiële ruimte bij de marktpartijen zit, merkte Casper Hulsman (MCD 3, werkzaam bij Bouwinvest) op dat er wel degelijk weer ontwikkeld wordt. Het ‘G-woord’ was lang not done, maar mag weer gezegd worden!

De kracht van de opleiding

De veranderende context heeft ook gevolgen gehad voor de MCD-opleiding zelf. Op verschillende punten wordt nu zowel de opzet als de inhoud ervan aangepast. Dat de opleiding de alumni aan het hart gaat, blijkt bij de Spatial Talks uit het feit dat deze veranderingen veel reacties losmaken. De toegevoegde waarde van de opleiding merken de MCD-3’ers dagelijks in de praktijk: dat alle ‘bloedgroepen’ binnen de opleiding aanwezig zijn en samen aan tafel zitten, is volgens de alumni de kracht van de MCD-opleiding. Hierdoor worden immers alle optieken belicht, en leerden zij samen te werken met en zich in te leven in de andere partijen. Niet voor niets wordt volgens deze MCD’ers wel eens gekscherend gezegd dat het beste is dat gedaan kan worden om een vastgelopen project uit het slop te trekken, binnen de samenwerkende partijen alle MCD’ers bij elkaar te zetten. Ze herkennen elkaars wereld en spreken een gemeenschappelijke taal.

De op 13 januari aanwezige MCD-3-alumni stipten aan dat, net als in de praktijk, binnen de MCD-opleiding óók gezocht zal moeten worden naar een manier om om te gaan met de nieuwe realiteit waarin nieuwe partijen zich gemeld hebben. Bovendien worden de (ruimtelijke) verschillen binnen Nederland steeds groter. Doenja Urlings (MCD 3, zelfstandig professional bij Jadoen) wees op het feit dat ruimtelijke vraagstukken regionaal (steeds meer) verschillen, en dat het belangrijk is dat de MCD-opleiding niet alleen focust op Randstedelijke opgaven – maar dat zij voor studenten uit heel Nederland aantrekkelijk moet blijven.

Adaptatie en strategie

Aan het belang van adaptief handelen wijdde Isabelle Vries 24 november 2014 haar lezing tijdens Spatial Talk 2. Vries is zelf afkomstig uit MCD-lichting 6 en werkt als programmamanager bij de afdeling Corporate Strategy van Havenbedrijf Rotterdam. Vanuit deze hoedanigheid is zij dagelijks bezig met het ontwikkelen en implementeren van de te voeren strategie. Strategie houdt volgens Vries in het anticiperen op invloeden van buitenaf: ‘De kunst is het onbekende toe te kunnen laten bij datgene wat je als planoloog of gebiedsontwikkelaar plant. De toekomst ís immers onbekend’. Adaptief zijn is volgens haar het toverwoord voor strategisch handelen.

Om strategisch te kunnen handelen is het continu doen van onderzoek essentieel. Het Havenbedrijf onderzoekt mondiale ontwikkelingen, clustert deze in trends, voert impact analyses uit en koppelt de bevindingen terug aan de strategie. Idealiter wordt dit proces steeds als een cyclus uitgevoerd. Het werken met scenario’s is wat Vries betreft dé manier om adaptief te kunnen zijn. Scenario’s geven de bandbreedte aan, en als je als bedrijf handelt zoals dat in alle scenario’s goed is, ben je daadwerkelijk adaptief.

Behoeften in het werkveld

Als voorwaarde om als organisatie adaptief te kunnen handelen, noemt Vries het kunnen beschikken over bekwame werknemers. Voor strategievorming is het essentieel de juiste competenties in huis te hebben, of die anders in huis te halen. In de praktijk gaat het implementeren van deze doelstelling vaak nog moeizaam, merkt Vries. Zij stipt aan dat slechts 10% van de bedrijven de gekozen strategie uiteindelijk weet uit te voeren.

Ten aanzien van de bekwaamheid van professionals in het vakgebied speelt de MCD-opleiding een belangrijke rol. Geurt van Randeraat, MCD programmadirecteur, heeft in het najaar van 2014 onderzoek gedaan naar behoeften en wensen van werkgevers. Tijdens de tweede Spatial Talk vertelde Van Randeraat dat in het werkveld blijkt dat het bestaansrecht van de opleiding nog altijd overeind staat en dat behoefte is aan de strategische invalshoek, met oog voor inzichten uit wetenschappelijk onderzoek. Maar wel in een andere opzet. Er blijkt een wens te bestaan voor meer flexibiliteit in het studieprogramma. Werkgevers gaven aan dat het soms moeilijk is binnen het bedrijf een geschikte student te vinden: iemand die ambitie heeft en een studie kan en wil combineren met zijn of haar privéleven. Kortom, een werknemer die capabel is – iemand die de organisatie dus kan helpen aan de benodigde competenties, en daarmee in het uitvoeren van de bedrijfsstrategie.

Het G-woord mag weer! - Afbeelding 1

‘Het G-woord mag weer! - Afbeelding 1’


De onbekende toekomst

Het veranderen van de opzet van de MCD-opleiding in een modulair systeem, zoals daar in april mee wordt begonnen, lijkt dus een voorbeeld van adaptief handelen zoals Vries dat bedoelt. Snel zal blijken of de gekozen strategie met succes wordt ontvangen bij de werkgevers en de nieuwe studenten. De veranderde context van de gebiedsontwikkeling vraagt – nu of in de toekomst – wellicht om nog meer aanpassingen in het curriculum. Adaptief handelen zal de leidraad moeten blijven, maar dat het G-woord terug is – daar kan niemand nu meer omheen!

Om bovenstaande nader te ‘onderbouwen’ organiseert het MCD Kennisnetwerk in nauwe samenwerking met de MCD programmaleiding nog negen van dergelijke debat-/ dinerbijeenkomsten (voor alle 11 MCD-jaargangen). Komende maand neemt Erik Braun (senior onderzoeker Urban Economics aan de Erasmus Universiteit Rotterdam) MCD-jaargang 4 mee in de theorie en praktijk van place branding. Beeldvorming wordt steeds belangrijker. Dit gaat ook op voor gebieden, wijken, steden en regio's. Het imago speelt een aanzienlijke rol in de beslissing van mensen en bedrijven. Wat bepaalt het imago van gebieden en hoe kan je het imago beïnvloeden?

In maart vormt het begrip verandervermogen de kern van de presentatie van Debbie Ginter (projectmanager gebiedsontwikkeling Gemeente Rotterdam) voor MCD 5. Zoals al geconstateerd, is in de gebiedsontwikkeling niets meer hetzelfde. Maar hoe brengen we die 'nieuwe werkwijze' in de praktijk? En waarom is het soms zo lastig om dingen anders te doen? Dat heeft alles te maken met ons verandervermogen. Haar onderzoek naar het verandervermogen van gemeentelijke actoren in gebiedsontwikkeling won in 2013 de MCD-scriptieprijs.

 
Namens Gebiedsontwikkeling.nu doet Marleen van Dongen als ‘chroniqueur’ verslag van de reeks Spatial Talks. Aan het einde van deze debatcyclus en in aanloop naar het 10-jarig lustrum van MCD Kennisnetwerk (in februari 2016) verschijnt een overzichtsartikel over de visie van afgestudeerde MCD’ers op het heden, verleden en toekomst van ons vakgebied. Drijvende kracht achter dit initiatief is Nicolaas Veltman, voorzitter van het alumninetwerk.

Zie ook:


Cover: ‘2015.01.20_Het G-woord_0_660’


Portret - Marleen van Dongen

Door Marleen van Dongen

Trainee Gebiedsontwikkeling bij Bouwfonds Property Development


Meest recent

Irishof door AM Gebiedsontwikkeling (bron: AM Gebiedsontwikkeling)

Ontwikkelen voor ouderen met een zwaardere zorgvraag, zo doet AM dat

Een gebiedsontwikkelaar die een verzorgingshuis-nieuwe-stijl in de markt zet, voor ouderen die meer zorg nodig hebben. AM geeft vorm aan het concept ‘Let’s Live’, ontwikkelaar Anneke Speelman licht toe.

Interview

28 maart 2024

Claude Debussylaan op de Zuidas, Amsterdam door David Peperkamp (bron: shutterstock.com)

Boeksymposium richt spotlight op neuroarchitectuur en gezonde steden

Verslag van een boeksymposium over welke ontwerpprincipes kunnen bijdragen aan een gezonde stad en wat neuroarchitectuur hierin kan betekenen. Regien Stolp rapporteert.

Verslag

27 maart 2024

Zwaagdijk, Nederland door Aerovista Luchtfotografie (bron: Shutterstock)

Toevallen van de waardesprong van grond bij bestemmingswijziging

Bij de overgang van ruwe bouwgrond naar bebouwbare kavels vindt een waardesprong plaats. Hoe kan deze in publieke handen terecht komen? Niek van der Heiden, Fred Hobma en Herman de Wolff keken over de grens naar de praktijk aldaar.

Analyse

27 maart 2024