2013.09.04_Vermogen tot veranderen_1_660

Vermogen tot veranderen

8 september 2014

3 minuten

Onderzoek Op welke wijze kunnen gemeentelijke actoren de nieuwe werkwijze in stedelijke gebiedsontwikkeling in de praktijk brengen? Deze vraag ligt ten grondslag aan dit onderzoek ter afronding van de opleiding Master City Developer.

Een onderzoek naar de nieuwe werkwijze in stedelijke gebiedsontwikkeling

Sinds het uitbreken van de economische crisis beraden Nederlandse gemeenten zich op hun rol en positie in gebiedsontwikkeling. Ook zijn zij op zoek naar andere instrumenten en manieren van werken om aan hun stedelijke opgaven te kunnen voldoen. Voorbeelden zijn het MaastrichtLAB, dat experimenteert met nieuwe vormen van gebiedsontwikkeling op kleine schaal, de aanbesteding van de Rotterdamse Rijnhaven via de bidbook-methode en het faciliteren van initiatiefnemende partijen op de Binckhorst. De gemene deler tussen deze ‘nieuwe werkwijzen’ is dat de gemeente inziet dat haar sturingsmogelijkheden en -middelen in gebiedsontwikkeling veranderd zijn en dat zij in een andere verhouding tot private en maatschappelijke partijen is komen te staan.

actieve gemeentelijke opstelling

Uit het onderzoek komt naar voren dat de nieuwe werkwijze in stedelijke gebiedsontwikkeling een combinatie is van beleidsmatige, procesmatige, instrumentele en financiële maatregelen die bewust door gemeenten worden ingezet. In alle onderzochte casussen komt naar voren dat de vaak gewenste faciliterende houding van de gemeente niet los kan worden gezien van een bestaand uit het stellen van randvoorwaarden en richtlijnen, het ontwerpen en regisseren van het proces en het doen van (beperkte) investeringen.

Vermogen tot veranderen - Afbeelding 1

Belvédère, Maastricht. Foto: Debbie Ginter

‘Vermogen tot veranderen - Afbeelding 1’


Uit het onderzoek komen vijf aanknopingspunten naar voren voor gemeenten om de nieuwe werkwijze in concrete gebiedsontwikkelingen in de praktijk na te streven:

gangbare middelen, processen en organisatiewaarden ter discussie stellen

(1) Een gemeente die een nieuwe werkwijze in de praktijk wil brengen moet de en (her)vormen tot een samenhangend en consistent geheel.

brede overtuiging van nut en noodzaak

(2) Een van de nieuwe werkwijze in stedelijke gebiedsontwikkeling binnen de gemeente vormt het startpunt om deze in de praktijk te kunnen brengen. Hierbij zijn stevige (interne en externe) ambassadeurs en een consequente interne en externe communicatie essentieel.

‘zwaar’ team

(3) Voor het in de praktijk brengen van de nieuwe werkwijze is een uit de bestaande organisatie vereist als in de gebiedsontwikkeling nieuwe interne en externe processen worden ingezet die (nog) niet aansluiten bij de bestaande organisatiewaarden. In alle gevallen is het van belang dat het team het vertrouwen en de ruimte krijgt om te leren en te veranderen.

externe denkkracht

(4) Het interne projectteam moet stevige organiseren en marktpartijen, maatschappelijke partijen en burgers betrekken bij de heroverwering van middelen, processen en waarden. Dit is een essentiële randvoorwaarde voor het effectief doorlopen van het veranderproces.

basisvoorwaarden

(5) De omvang van de gemeente is niet relevant voor het vermogen om de nieuwe werkwijze in de praktijk te brengen. Het gaat om de aanwezigheid van de juiste (bewustzijn van instituties en overtuiging van nieuwe werkwijze) en het doorlopen van alle stappen van het veranderproces.

Zie ook:


Cover: ‘2013.09.04_Vermogen tot veranderen_1_660’


Portret - Debbie Ginter

Door Debbie Ginter

Projectmanager Gebiedsontwikkeling, Gemeente Rotterdam


Meest recent

Fietsers wachtend op een stoplicht bij een kruising in Valkenswaard door Lea Rae (bron: shutterstock)

Het Nederlandse kruispunt is een internationale inspiratiebron

Oversteekplekken voor fietsers op kruispunten zijn in Nederland geen bijzondere ruimtelijke ingreep meer. Maar in de Verenigde Staten worden de kruispunten als inspiratie gezien voor fietsvriendelijke steden.

Analyse

8 augustus 2025

Weekoverzicht Cover door Ineke Lammers (bron: gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was de week vol recepten voor langjarig succes

Deze week staat langjarig succes centraal op Gebiedsontwikkeling.nu. Handig, want nu kan het tekort op de woningmarkt aangepakt worden en kan afwentelen nu echt een plek krijgen in het vakgebied. En hoe zorg je voor De Fijne Stad?

Weekoverzicht

7 augustus 2025

Kunstwerk Deltawerk Waterloopkundig Laboratorium.jpg door Kees de Graaf (bron: Kees de Graaf)

Toen het geloof in maakbaarheid nog heel gewoon was

Ook een gebied dat in de vergetelheid is geraakt en waar verval is ingetreden, kan boeiend zijn. Een indrukwekkend voorbeeld is het voormalig Waterloopkundig Laboratorium in de Noordoostpolder.

Casus

6 augustus 2025