Onder invloed van de veranderingen in de economie – van agrarisch en industrieel naar diensten en kennis (zie fi guur 1) – richten steden zich steeds meer op hun rol in de diensten- en kenniseconomie. Naast deze macro-economische verandering is er op Europees niveau een ambitie geformuleerd, de Lissabon-agenda, om in 2010 de meest concurrerende en dynamische kenniseconomie in de wereld te zijn. De kenniseconomie is veel minder plaatsgebonden dan de agrarische of industriële: het is een netwerkeconomie. Dit betekent dat bedrijven en kennisinstellingen in de kenniseconomie steeds meer als knopen in een netwerk (moeten) gaan fungeren, en dat specialisatie noodzakelijk is in de mondiale concurrentie. Ditzelfde geldt voor steden.

Uit onderzoek van Van den Berg naar Europese steden in de kenniseconomie2 blijkt dat steden een zevental fundamenten moeten hebben om kennisstad te worden of te blijven: een kennisbasis, een economische basis, kwaliteit van leven, toegankelijkheid, stedelijke diversiteit, stedelijke schaal en sociale gelijkheid. Naast deze fundamenten noemt Van den Berg het organiserend vermogen om achtereenvolgens kenniswerkers aan te trekken, kennis te creëren, kennis toe te passen en groeiclusters ontwikkelen. Voor deze vier activiteiten – met als doel economische groei – moet een stad de krachten bundelen met de aanwezige kennisinstellingen en bedrijven, respectievelijk de kennisbasis en de economische basis. Een voorbeeld is de Economic Development Board Rotterdam,3 met onder andere taskforces ‘student city’ en ‘creative industries’.

Zie voor de volledige publicatie: