skyline

Hoogbouw: hoe run je je stad?

25 september 2017

3 minuten

De storm die door de hoogbouwdiscussie in Amsterdam is veroorzaakt, is nog steeds niet gaan liggen. Binnenkort organiseert Arcam (Architectuurcentrum Amsterdam) zijn derde hoogbouwdebat. Werden in de voorafgaande twee debatten nog podiumplekken ingeruimd voor planologen, nu spreken enkel architecten met elkaar. Jammer, dat schiet niet echt op.

De discussie schiet sowieso niet op (misschien wel kenmerkend voor hedendaagse discussies), want ook op internet betreden de verschillende partijen keer op keer hun stellingen. Zo verscheen afgelopen voorjaar een foto genomen vanuit de binnenstad met aan dehorizon de vernieuwde A’DAM toren.

shell-toren2.png

‘shell-toren2.png’


Volgens degene die de foto gepost had blijft hoogbouw nabij de Amsterdamse binnenstad wringen. Een prominent lid van de Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad (VVAB) reageerde zelfs met de woorden dat ze hier tegen hadden moeten procederen. De Vereniging had even niet opgelet.

Ik behoor tot de stroming die niet ziet wat er mis is op de foto.

Daarom ben ik blij dat er niet geprocedeerd is, want als dat wel was gebeurd had men een sterke troefkaart in handen gehad. UNESCO Werelderfgoed. Waarom Amsterdam gelobbyd heeft om die status te verwerven is mij een raadsel. Wilde de stad meer toeristen trekken? Je zet in elk geval grote delen van je eigen stad op slot, ook buiten het UNESCO-gebied.

Feit is dat die status in sommige steden er inderdaad toe geleid heeft dat die prachtige binnensteden zich gevoegd hebben naar de ‘wensen’ van de hordes toeristen. Deze zomer heb ik onder meer de UNESCO-teden Vilnius en Gdansk bezocht. Niet vanwege het feit dat het UNESCO steden zijn, maar vanwege hun geschiedenis. Die is amper zichtbaar door de massa’s toeristen die door de – inderdaad – mooie binnensteden kruipen.

Ik maakte een A’DAM toren-achtige foto in Vilnius, stuurde die via twitter naar het prominente lid van de VVAB, maar kreeg geen respons. Ik had niet de indruk dat enige inwoner of bezoeker van Vilnius problemen had met de hoogbouw buiten de binnenstad waar stedelingen wonen, werken, samen komen, sporten en nog veel meer.

vilnius2.png

‘vilnius2.png’


Waarom krijgen we onze steden niet op orde? Deze vraag stelde de beroemde Amerikaanse econoom Paul Krugman recent in The New York Times. Enerzijds, zegt hij, heb je de NIMBY (not in my back yard) verdedigers, anderzijds de apologeten van het ongebreideld bouwen in het buitengebied. De VVAB is een voorbeeld van het eerste, de weilandbouwers van het tweede. Door de houding van bijvoorbeeld de VVAB (en vlak sommige architectuurhistorici niet uit), is het moeilijk en soms onmogelijk om aan de sterke vraag naar stedelijk wonen te voldoen. Dat werkt natuurlijk prijsopdrijvend. In San Francisco zorgt de evenknie van de VVAB ervoor dat er amper nog gebouwd wordt. Krugman stelt dat woningprijzen in ‘Frisco’ daardoor flink hoger zijn dan in New York: “ … so why not have more tall buildings”. Maar, nog steeds Krugman, de politiek is gevoelig voor NIMBYisme, dus komt die hoogbouw er niet. Stedelijk wonen valt daardoor buiten het bereik van mensen werkzaam in het middensegment van de arbeidsmarkt. Dus stijgt hun reistijd aanzienlijk. “That’s no way to live – and no way to run a city”, aldus Krugman.

Mijn cynische conclusie is dat door de houding van mensen die het voorrecht hebben in de mooie binnenstad te wonen, anderen het recht ontzegd wordt om aan de randen van die binnenstad te wonen, omdat de oogjes zo’n last hebben van die torens in de verte. Plus dat ze daardoor ook nog eens de prijzen van hun eigen pand opdrijven. Mooie oudedagsvoorziening.

De weilandbouwers springen hierop in. Het is veel te duur in de stad! En u wilt toch in het groen wonen? Kom lekker naar Almere Poort! In een oververhitte woningmarkt is afzet gegarandeerd. Volgens Krugman groeit daardoor de invloed van dit type vastgoedontwikkelaars. En hoe meer van deze woningen in het buitengebied worden afgezet, “the  more powerful the developers get”, en hoe meer zand er in de machine, die de stad als motor van de economie is, gestrooid wordt.

Dit item verscheen eerder op Romagazine.nl


Cover: ‘skyline’


Portret - Jos Gadet

Door Jos Gadet

Hoofdplanoloog Ruimte en Economie gemeente Amsterdam


Meest recent

Weegschaal PPS door Ineke Lammers (bron: Ineke Lammers)

Leren van 35 jaar PPS: balanceren tussen zekerheid en flexibiliteit

Paul van den Bragt en Reann Kersenhout leggen de lessen uit 35 jaar PPS naast elkaar. Welke regels zijn in de huidige complexe gebiedsontwikkelingspraktijk wél nodig, aan de hand van vier trends rondom de contracten tussen partijen.

Onderzoek

22 oktober 2025

Luchtfoto van Groningse wijk Vinkhuizen uit 2019 door Rudmer Zwerver (bron: Shutterstock)

Sociaal bouwmeester Ivan Nio pleit voor een andere blik op samen leven in de stad

De stad Groningen heeft een lange traditie in bouwkundige bouwmeesters. Sinds vorig jaar is daar een sociaal bouwmeester, die de stenen en mensen meer bij elkaar moet brengen. Ivan Nio vertelt over zijn eerste jaar in deze functie.

Uitgelicht
Interview

21 oktober 2025

Zwemmen in de Rotterdamse Rijnhaven door Jan de Groen (bron: Swimmable Cities)

De stad vernieuwen vanuit het water: zwemmen geeft vaart aan transitie en transformatie

Zwemmen in de stad kan werken als motor voor duurzame gebiedsontwikkeling. Maar het realiseren van de juiste voorzieningen vraagt wel lef van betrokkenen. Op bestuurlijk, organisatorisch en maatschappelijk vlak.

Onderzoek

21 oktober 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op