Hoogbouw: hoe run je je stad?

De discussie schiet sowieso niet op (misschien wel kenmerkend voor hedendaagse discussies), want ook op internet betreden de verschillende partijen keer op keer hun stellingen. Zo verscheen afgelopen voorjaar een foto genomen vanuit de binnenstad met aan dehorizon de vernieuwde A’DAM toren.

Volgens degene die de foto gepost had blijft hoogbouw nabij de Amsterdamse binnenstad wringen. Een prominent lid van de Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad (VVAB) reageerde zelfs met de woorden dat ze hier tegen hadden moeten procederen. De Vereniging had even niet opgelet.

Ik behoor tot de stroming die niet ziet wat er mis is op de foto.

Daarom ben ik blij dat er niet geprocedeerd is, want als dat wel was gebeurd had men een sterke troefkaart in handen gehad. UNESCO Werelderfgoed. Waarom Amsterdam gelobbyd heeft om die status te verwerven is mij een raadsel. Wilde de stad meer toeristen trekken? Je zet in elk geval grote delen van je eigen stad op slot, ook buiten het UNESCO-gebied.

Feit is dat die status in sommige steden er inderdaad toe geleid heeft dat die prachtige binnensteden zich gevoegd hebben naar de ‘wensen’ van de hordes toeristen. Deze zomer heb ik onder meer de UNESCO-teden Vilnius en Gdansk bezocht. Niet vanwege het feit dat het UNESCO steden zijn, maar vanwege hun geschiedenis. Die is amper zichtbaar door de massa’s toeristen die door de – inderdaad – mooie binnensteden kruipen.

Ik maakte een A’DAM toren-achtige foto in Vilnius, stuurde die via twitter naar het prominente lid van de VVAB, maar kreeg geen respons. Ik had niet de indruk dat enige inwoner of bezoeker van Vilnius problemen had met de hoogbouw buiten de binnenstad waar stedelingen wonen, werken, samen komen, sporten en nog veel meer.

Waarom krijgen we onze steden niet op orde? Deze vraag stelde de beroemde Amerikaanse econoom Paul Krugman recent in The New York Times. Enerzijds, zegt hij, heb je de NIMBY (not in my back yard) verdedigers, anderzijds de apologeten van het ongebreideld bouwen in het buitengebied. De VVAB is een voorbeeld van het eerste, de weilandbouwers van het tweede. Door de houding van bijvoorbeeld de VVAB (en vlak sommige architectuurhistorici niet uit), is het moeilijk en soms onmogelijk om aan de sterke vraag naar stedelijk wonen te voldoen. Dat werkt natuurlijk prijsopdrijvend. In San Francisco zorgt de evenknie van de VVAB ervoor dat er amper nog gebouwd wordt. Krugman stelt dat woningprijzen in ‘Frisco’ daardoor flink hoger zijn dan in New York: “ … so why not have more tall buildings”. Maar, nog steeds Krugman, de politiek is gevoelig voor NIMBYisme, dus komt die hoogbouw er niet. Stedelijk wonen valt daardoor buiten het bereik van mensen werkzaam in het middensegment van de arbeidsmarkt. Dus stijgt hun reistijd aanzienlijk. “That’s no way to live – and no way to run a city”, aldus Krugman.

Mijn cynische conclusie is dat door de houding van mensen die het voorrecht hebben in de mooie binnenstad te wonen, anderen het recht ontzegd wordt om aan de randen van die binnenstad te wonen, omdat de oogjes zo’n last hebben van die torens in de verte. Plus dat ze daardoor ook nog eens de prijzen van hun eigen pand opdrijven. Mooie oudedagsvoorziening.

De weilandbouwers springen hierop in. Het is veel te duur in de stad! En u wilt toch in het groen wonen? Kom lekker naar Almere Poort! In een oververhitte woningmarkt is afzet gegarandeerd. Volgens Krugman groeit daardoor de invloed van dit type vastgoedontwikkelaars. En hoe meer van deze woningen in het buitengebied worden afgezet, “the  more powerful the developers get”, en hoe meer zand er in de machine, die de stad als motor van de economie is, gestrooid wordt.

Dit item verscheen eerder op Romagazine.nl