Nieuws “Een vergunningaanvraag kan aan de regels voldoen en een maquette kan overtuigen, maar wat als mensen het idee zelf gaan beleven? We bestelden een zeecontainer en verbouwden die tot een pop-up strandpaviljoentje.” Architect Jos Halfweeg vertelt over zijn ‘guerilla-actie’ om Hoorn een strandpaviljoen te geven op een gewaagde locatie. De gemeente greep het project aan om haar procedures voor omgevingsvergunningen te ontslakken.
“Op zonnige dagen hebben we nu al vier seizoenen lang een vol terras. Steeds meer mensen raken enthousiast over het initiatief. Ondertussen onderzoeken we samen met de gemeente de mogelijkheden voor een permanent strandpaviljoen: De Zeespiegel. Het is een proces met ups en downs, maar de samenwerking is steeds positief. De gemeente kijkt in de eerste plaats naar de meerwaarde van het initiatief voor de stad en denkt mee over de beperkingen. Een bestemmingsplan kun je niet negeren, maar als je samen kijkt naar wat er wel mogelijk is, kom je een heel eind.”
Hoorn aan zee
De oorsprong van het strandpaviljoen ligt in een onderzoek naar het DNA van Hoorn door het Architectuurcentrum. Dat was in 2011. Hoorn heeft een roemrucht VOC-verleden. De kustlijn van 9 kilometer heeft ook in deze tijd potentie. Maar dat maakt Hoorn nog niet een ‘stad aan zee’. Er kwam een prijsvraag en een tentoonstelling. Het idee ‘Hoorn aan zee’ van architect Halfweeg won de eerste prijs. Samen met de plaatselijk bekende horecaondernemer Christiaan Mulder vroeg hij een vergunning aan voor de bouw van een strandpaviljoen passend in de ‘Hoorn aan zee-gedachte’, maar daarna bleef het stil. “De deuren gingen pas open toen de wethouder van het initiatief hoorde. Wij gingen in gesprek met omwonenden om draagvlak voor het idee te krijgen. Dat werd de heftigste bijeenkomst die ik in jaren had meegemaakt. Aan het einde van die avond vroeg de wethouder of we het nog wel wilden. Voor ons was het geen vraag. Het tijdelijke strandpaviljoen kwam er en we kregen support van zo’n vijftig sponsors voor alles wat we nodig hadden, zoals bouwmaterialen, stroom en diverse diensten. Vervolgens gingen we in gesprek met de gemeente over het permanente strandpaviljoen. Een spectaculair ontwerp, half verzonken in de dijk en bijna op de zeespiegel.”
‘Hoorn ontslakt trage procedures met pop-up strandpaviljoen - Afbeelding 1’
Waardevol én lastig
“Het was direct duidelijk dat het strandpaviljoen waardevol kon worden voor de stad”, zegt John-Paul Zigenhorn, die het initiatief begeleidt vanuit de gemeente Hoorn. “Maar we konden er ook niet omheen dat de eerste vergunningaanvraag in strijd was met vrijwel alle afspraken die we voor dit gebied hebben gemaakt over horeca, archeologie en nog meer. Daarbij zouden Rijkswaterstaat en het hoogheemraadschap veeleisende gesprekspartners worden vanwege het Markermeer en de veiligheid van de dijk. Juist die complexiteit maakte het strandpaviljoen voor ons een ideale case om ervaring op te doen met vereenvoudiging van procedures voor omgevingsvergunningen. We hebben het initiatief direct aangemeld voor begeleiding vanuit het landelijk expertteam ontslakken.”
Bouwen in het profiel van de dijk was een gewaagd idee. Te gewaagd voor het hoogheemraadschap. Na vele gesprekken tussen gemeente, initiatiefnemers en het hoogheemraadschap werd het plan verschillende malen aangepast maar uiteindelijk niet geaccepteerd. Na de zomer worden de gesprekken tussen gemeente en hoogheemraadschap voortgezet op bestuurlijk niveau. Voor zowel Hoorn als het hoogheemraadschap staat er meer op het spel dan een strandpaviljoen. Sinds het onderzoek in 2011 heeft Hoorn het waterfront herontdekt en lopen er tal van initiatieven om de historische band van de stad met het water te versterken. “We merken dat het hoogheemraadschap zich opstelt als een partner in gebiedsontwikkeling. We zien kansen.”
‘Hoorn ontslakt trage procedures met pop-up strandpaviljoen - Afbeelding 2’
Cultuuromslag
In het voorjaar heeft het landelijke expertteam voor ontslakken van gebiedsontwikkeling de begeleiding van het initiatief voor het strandpaviljoen afgerond tijdens een informatiebijeenkomst over ontslakken met ambtenaren en het Hoornse college. Wethouder Tap van de gemeente Hoorn: “Ontslakken zien we als een goede voorbereiding op de komst van de nieuwe Omgevingswet. Voor ondernemers bieden we nu een platform voor het pitchen van hun initiatieven, het Hoorns Initiatieven Platform (HIP). We geven direct feedback en de initiatiefnemers ontvangen binnen enkele dagen of hooguit een week een ambtelijke beslissing. Daarbij geven we aan welke meerwaarde we voor de stad zien en welke aanpassingen het initiatief meer kans van slagen geven. Strandpaviljoen de Zeespiegel is er helaas nog niet, maar het initiatief heeft binnen onze gemeente wel een cultuuromslag gebracht.”
Ontslakken van gebiedsontwikkeling
Het Ontslakkenteam is onderdeel van de actieagenda Bouw. Voorzitter is Friso de Zeeuw, praktijkhoogleraar Gebiedsontwikkeling aan de TU Delft. Het team werkte de afgelopen jaren samen met Beter en concreter, het gezamenlijke programma van de VNG en de ministeries van Binnenlandse Zaken en Economische Zaken voor het verminderen van regeldruk en het verbeteren van de kwaliteit van dienstverlening. Het programma is in 2015 voortgezet met ruimte voor nieuwe pilots. Het aantal ontslakkende gemeenten is in de zomer van 2015 opgelopen tot 32.
Meer weten over de Omgevingswet? De Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling TU Delft organiseert op woensdag 11 november aanstaande de vierde editie van het Congres Omgevingswet. Wat is de impact van de wet op de praktijk van gebiedsontwikkeling? Analyse, reflectie en praktijkexpertise. Meer informatie, het programma en het aanmeldformulier zijn te vinden via deze link
Klik hier voor meer over ontslakken
Foto’s: Katja Effting
Zie ook:
Cover: ‘2015.09.18_Hoorn ontslakt trage procedures met pop-up strandpaviljoen_cover’
Door Jos Feijtel
Adviseur versnelling woningbouw
