Casus De Kanaalzone Apeldoorn, die zich uitstrekt over een lengte van tien kilometer, is landelijk één van de grotere ontwikkelgebieden. De Kanaalzone wordt omgevormd tot de vitale as van de stad, waarin de kanaalfronten worden versterkt en met elkaar worden verbonden. Een (deel van een) binnenstedelijk bedrijventerrein wordt omgevormd naar een gemengd woon-, werk- en recreatiegebied, waarbij ook een waterbeheeropgave gerealiseerd moet worden. Bij de herontwikkeling wordt uitgegaan van de bestaande infrastructuur en het industriële erfgoed. Door gebruik te maken van de intrinsieke waarde van het gebied is er aandacht voor het behoud van het cultureel erfgoed . Het plan omvat een scala aan deelprojecten, 35 in totaal, die verdeeld zijn over drie deelgebieden: Noordoost, Noordwest en Zuid. Het centrale deel (zie de plankaart) is inmiddels bijna geheel herontwikkeld. Kanaalzone Apeldoorn won in 2002 al de prestigieuze European Urban and Regional Planning Award (categorie Water and City), vanwege de internationale voorbeeldfunctie en de economische, ruimtelijke/milieukundige en sociale waardecreatie.
internationale voobeeldfunctie in waardecreatie
Actuele ontwikkelingen
Met de toekomstvisie van 1994 als uitgangspunt zijn inmiddels oude bedrijventerreinen getransformeerd tot een modern woon-, werk- en verblijfsgebied met voor Apeldoornse begrippen grootschalige hoogbouw. Er zijn tot op heden meer dan duizend centrum stedelijke woningen gebouwd, naast kantoren, winkels en recreatieve voorzieningen. Ook is er een nieuwe verkeersstructuur met onder andere twee nieuwe bruggen gerealiseerd en zijn de kanaaloevers opnieuw ingericht.
Voor de stroken noord- en zuidwaarts werd in In 2005 de Structuurschets Kanaalzone opgesteld. In dit enorme gebied (100 hectare) worden de komende 20-30 jaar woningen, werkfuncties, onderwijs en cultuur en veel groen gerealiseerd, deels ook in een hoogstedelijk milieu. De kredietcrisis en beperkte grondposities van de gemeente zorgden echter voor een vertraging. Het leidde ook tot een omslag in de aanpak: de eerste deelplannen zijn veel kleinschaliger. Pilot Zuid en Vlijt 1a starten dit jaar.
-
‘Kanaalzone Apeldoorn: schatkamer op de Veluwe - Afbeelding 1’
Links: Kanaalzone Noord met de Apeldoornse sluis
Rechts: Plankaart Zuidelijke Kanaalzone door Andries Geerse stedenbouwkundige
Bron: Apeldoorn, Photo Holland Teuge, We Love The City
Verhogen van de omgevingskwaliteit
De belangrijkste aanleidingen voor deze grootschalige binnenstedelijke vernieuwing waren de barrièrewerking van het kanaal en het extensieve ruimtegebruik en de milieuvervuiling door de naastgelegen verouderde bedrijven. Het kanaal, dat een belangrijke factor is geweest voor de economische ontwikkeling van Apeldoorn, werd in de jaren zestig van de vorige eeuw gesloten. Sindsdien werd het kanaal vooral als barrière ervaren. Het kanaal doorsnijdt de stad Apeldoorn van Noord naar Zuid, over een lengte van zo’n tien kilometer. De bedrijvigheid langs de oevers, die ruim 100 hectare beslaat, was extensief en zorgde voor een grote milieubelasting. Hierdoor kwamen de landschappelijke en cultuurhistorische waarde van het kanaal niet tot hun recht en werden ruimtelijk en economisch potentieel van de aangrenzende gebieden onbenut gelaten. De bedrijven die de grootste milieuhinder veroorzaken worden verplaatst naar locaties elders in Apeldoorn. Voor de gerevitaliseerde bedrijventerreinen wordt ingezet op de dienstverlenende sector en kleinschalige ambachtelijke bedrijven.
De Grift Apeldoorn, Bron: opMAAT
‘Kanaalzone Apeldoorn: schatkamer op de Veluwe - Afbeelding 2’
Door Arienne Mak
Projectmedewerker bij Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling TU Delft
