Nederland van boven -> Photo by Daria Nepriakhina on Unsplash door Daria Nepriakhina 🇺🇦 (bron: Unsplash)

NOVI-extra lijkt onontkoombaar

2 december 2020

3 minuten

Opinie Het debat eind september in de Tweede Kamer over de Nationale Omgevingsvisie zorgde voor frustratie bij emeritus hoogleraar Friso de Zeeuw. "Verbijsterend dat het parlement niet het laatste woord heeft bij de bepaling van visie en beleid voor de inrichting van ons land." Voor de aanpak van woningnood, energietransitie, stikstofcrisis en economisch herstel stelt hij een NOVI-Extra (NOVEX) voor.

Eind september besprak de Tweede Kamercommissie de Nationale Omgevingsvisie (NOVI). De regering had de NOVI inmiddels al vastgesteld, dus dat roept gelijk de vraag op welke invloed de Tweede Kamer dan nog heeft. De parlementariërs voelden zelf ook nattigheid en vroegen de regering om de Tweede Kamer de mogelijkheid te geven om de NOVI aan te passen, met zogenaamde amenderende moties. Dat sluit aan op de huidige werkwijze bij de parlementaire behandeling van grote ruimtelijke nota’s. Minister Kajsa Ollongren stuurde de Kamerleden echter het bos in met de mededeling dat de aangenomen moties bij de eerste voortgangsrapportage worden ‘meegenomen’. Kenners weten: die verdwijnen in de Bermudadriehoek.

Japanse toerist

Verbijsterend dat het parlement niet het laatste woord heeft bij de bepaling van visie en beleid voor de inrichting van ons land in de komende decennia. Terwijl een roedel staatsrechtgeleerden zich druk maakt om de rol van de volksvertegenwoordiging bij de coronawet, heerst hier een oorverdovende stilte. Om nog een andere vergelijking maken: het zou toch ondenkbaar zijn als niet de gemeenteraad, maar B en W de omgevingsvisie vaststellen.

De Kamerleden stonden daarom voor de schier onmogelijke taak in een paar uur de volle breedte van de NOVI te bespreken en hun punten te maken. In de woorden van William Moorlag (PvdA): "Ik voel me als een Japanse toerist die in één dag heel Nederland moet doen."

Autistisch overheidscircus

De vragen en opmerkingen spitsten zich toe op de uitvoering van de NOVI. De parlementariërs hadden goed door dat daarin de zwakte van de visie schuilt. Alle bestaande sectorale financiële regelingen, deals, programma’s en bestuursovereenkomsten blijven in stand. Ze staan keurig opgesomd in het Uitvoeringsprogramma NOVI (pdf, eerst een paracetamol innemen alvorens met lezing te beginnen).

De Kamer sprak eensgezind over een bestuurlijke spaghetti. De minister heeft het momentum laten lopen om met haar kabinetscollega’s flink te snoeien en te integreren. Sterker nog: ze maakt de berg spaghetti nog groter door bijvoorbeeld ‘NOVI-gebieden’ te introduceren. Een volstrekt vaag instrument, zonder financiële middelen. Een nieuwe speeltuin voor ambtenaren van het derde echelon. En dan zie je dat gemeenten daar toch weer achteraan lopen, onder het motto: ‘wie weet, wellicht komt er toch nog geld bij’. En zo draait de beleidsmachine verder dol. Een autistisch overheidscircus waar de rest van de samenleving buiten staat. 

NOVEX

Het vragenbombardement van de Kamerleden beantwoordde de minister ongeïnspireerd met in- en uitpraten en het voorlezen van ambtelijke notities. Je merkt: deze minister is uitgeregeerd. Verbetering van de uitvoeringsstrategie zit er deze kabinetsperiode dus niet meer in. De inhoud van de NOVI heeft in de afgelopen vijf jaar wel aan betekenis gewonnen. Maar de maatschappelijke opgaven vragen nog een slag in scherpte. Ook dat zit er in deze kabinetsperiode niet meer in.

Omdat de urgentie van ‘nationale regie’ voor het aanpakken van woningnood, energietransitie, stikstofcrisis en economisch herstel in de komende maanden zal toenemen, lijkt een NOVI-Extra (NOVEX) onontkoombaar. Op het punt van die uitvoeringsstrategie hebben collega Co Verdaas en ik alvast wat voorwerk gedaan: Na wild west en sciencefiction op zoek naar de juiste film; naar een nieuw sturingsconcept voor de inrichting van Nederland. U weet wel.  

Dit artikel verscheen eerder op Stadszaken.nl

Cover: Photo by Daria Nepriakhina on Unsplash


Cover: ‘Nederland van boven -> Photo by Daria Nepriakhina on Unsplash’ door Daria Nepriakhina 🇺🇦 (bron: Unsplash) onder CC0 1.0, uitsnede van origineel


Friso de Zeeuw door - (bron: gebiedsontwikkeling.nu)

Door Friso de Zeeuw

Adviseur gebiedsontwikkeling en emeritus hoogleraar gebiedsontwikkeling TU Delft


Meest recent

Winterse luchtfoto van de Zaan en de nieuwe Zaanbrug bij Wormerveer door Aerovista Luchtfotografie (bron: shutterstock)

Hoe je als woningcorporatie de opgaven en kansen effectief koppelt

Veel woningcorporaties zien woningen bouwen en verhuren al lang niet meer als enige taak; allerlei maatschappelijke opgaven vragen én hebben hun aandacht. De Zaanse corporatie Parteon zoekt de oplossingen in samenhang.

Onderzoek

17 september 2025

Luchtfoto van station Zwolle gezien vanuit het centrum door Remke Luitjes (bron: shutterstock)

Rijkssturingskompas legt basis voor nationale betrokkenheid bij grote gebiedsontwikkelingen

Het Rijk maakt aanstalten om zich weer in te zetten voor concrete gebiedsontwikkelingen. Het Rijkssturingskompas, ontwikkeld door de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling, moet helpen in die ambitie.

Onderzoek

16 september 2025

Ellen van Bueren Column Cover door Esther Dijkstra (bron: Esther Dijkstra)

Bestaande buurten komen er bekaaid af deze verkiezingen

Op Prinsjesdag komt columnist Ellen van Bueren met haar eigen statement, ook richting de aanstaande verkiezingen: kijk juist naar de bestaande buurten en wijken in Nederland. En verbeter daar de leefkwaliteit met groen en voorzieningen.

Opinie

16 september 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op