platform voor kennis, nieuws en opinie
11 jun 2020 - Nieuwe erven, rekening houden met Natura-2000-gebieden en samenwerking met ontwerpers. Dat en meer adviseert het College van Rijksadviseurs in een nieuw rapport over de transformatie van de landbouw via ruimtelijke ingrepen.
Voedselproductie staat van alle kanten onder druk. Intensieve land- en veehouderij zijn steeds slechter te combineren met wensen voor landschap, natuur, bodemkwaliteit, biodiversiteit, milieu en volksgezondheid.Tegelijkertijd wil de maatschappij niet meer betalen voor hun voedsel. Boeren willen bovendien meer waardering voor hun werk.
Om de broodnodige vernieuwing van het platteland te stimuleren, organiseerde het College van Rijksadviseurs vorig jaar de ontwerpprijsvraag ‘Brood en Spelen’. Hierin werkten boeren en andere landeigenaren met ontwerpers aan nieuwe ideeën voor hoe het platteland óók kan werken.
Uit de 95 inzendingen selecteerde het College 16 winnaars die hun idee verder mochten uitwerken. Het College zette vervolgens de ideeën, voorbeelden én problemen om in 10 adviezen voor de transformatie van de landbouw via ruimtelijke ingrepen. Zo wil het alle betrokkenen helpen bij de realisatie van een duurzame vorm van landbouw.
Cover: ”31104 Kamerik woningbouw Boerenerf (Beuk” (CC BY-ND 2.0) by Ben Kraan Architecten BNA
De 10 adviezen van het College van Rijksadviseurs
1. Werk actief aan een meervoudig toekomstbeeld van de landbouw. Relateer dit aan bodem- en landschapstypen en aan de positie ten opzichte van Natura-2000-gebieden en steden.
2. Streef naar een substantieel areaal, bijvoorbeeld 100.000 hectare, agroforestry en polyculturen in 2030. Werk uit wat dat concreet betekent voor verschillende landschapstypen en wat de randvoorwaarden zijn voor economisch gezonde bedrijven. Help de beginners om hun weg te vinden in het woud van regels en belemmeringen.
3. Steun de ontwikkeling van ‘nieuwe erven’. Stimuleer ontwerp en kennisuitwisseling, schep ruimte voor passende nieuwe functies en bebouwing, en stem regels rond opslag, hygiëne en verkoop hierop af.
4. Zet vol in op innovatie, bijvoorbeeld om precisielandbouw mogelijk te maken. Bevorder toepassing van nieuwe technieken bij individuele boerenbedrijven, maar zeker ook op regionale schaal, in de vorm van coöperatieve samenwerking.
5. Verken de logistieke aspecten van de transformatie naar korte ketens, en zorg ervoor dat die een positieve invloed hebben op het landschap.
6. Werk dwars door de bestuurslagen heen aan zinvolle verbinding tussen beleidsprogramma’s. Bedien daarmee het meervoudig karakter van de transformatie van de landbouw.
7. Verbeter de aansluiting van financieringsinstrumenten op nieuwe bedrijfstypen en nieuwe vormen van landbouw. Ondersteun kennisuitwisseling en pas regelgeving aan op deze nieuwe spelers.
8. Maak afwaardering van gronden mogelijk en realiseer slimme duurzame combinaties tussen agrarische en natuurbestemmingen.
9. Ontwikkel een systeem van true costs en true pricing en versnel daarmee de gang naar kringlooplandbouw en een New Deal tussen boer en maatschappij.
10. Plaats de transitie van de landbouw in een ruimtelijk perspectief en schakel ruimtelijke ontwerpers in om bij te dragen aan vernieuwende concepten. Kies daarbij voor het relevante schaalniveau.
