2013.02.13_Stedenbouw als veranderkracht: Voor de opdrachtgever_660

Stedenbouw als veranderkracht: Voor de opdrachtgever

13 februari 2013

2 minuten

Nieuws Urban design is a very public affair. Dat vereist van opdrachtgevers, private en publieke, dat zij de stedenbouwkundige verbinden aan de maatschappelijke ambities van de samenleving.

De kennis die we ontlenen aan de veranderkunde past ook de opdrachtgever. Procesmatig werken is voor hen vanzelfsprekend. Maar ontwikkelaars en corporaties, zowel als de overheid benutten nog onvoldoende een stedenbouw die in staat is om het proces optimaal te laten functioneren. De vraag is dus hoe zij als opdrachtgever de positie van de stedenbouwkundige kunnen versterken ten bate van alle partijen.

Overwegingen:

  • Ook bij opdrachtgevers werken stedenbouwkundigen. Of zij in publieke of private dienst werken, verbreed vakmanschap is essentieel.

  • De overheid speelt een minder dominante rol in de ruimtelijke planvorming dan vroeger. Veel overheden hebben hun stedenbouwkundige diensten ingeperkt. Maar het is wel de overheidsdienst die het geheugen van de stad waarborgt en kan zorgen voor continuïteit in visie en planontwikkeling.

  • Bij opdrachtgevers heeft de stedenbouw aan status verloren. Procesmanagement is belangrijker en bepalend voor bedrijfsmatige en politieke besluitvorming. Maar het zijn niet de stedenbouwers die dat proces leiden.

  • Slecht opdrachtgeverschap zet de stedenbouwkundige – vaak impliciet en ongevraagd - in de rol van gedelegeerd opdrachtgever. Dat geeft ruimte aan persoonlijke invulling, maar ook aan veel misverstand.

  • Marktpartijen worden door de lokale overheden onvoldoende uitgedaagd, verplicht en beloond om ontwerpkwaliteit in de planvorming te stoppen. Financiële kaders zijn richtinggevend in plaats van kwaliteitsontwikkeling.

Welke concrete aanbevelingen zijn er voor de opdrachtgever:

  • Urban design is a very public affair. Dat vereist van opdrachtgevers, private en publieke, dat zij de stedenbouwkundige verbinden aan de maatschappelijke ambities van de samenleving. Daarbij is stedenbouw meer dan alleen technische ontwerpvaardigheid. (Zie bijdrage van Larry Beasley.)

  • Opdrachtgevers kunnen de stedenbouwer uit rusten met de vaardigheden en bevoegdheden om het publieke debat te voeren, ook en juist met niet-vakgenoten, zoals bewoners, gebruikers en ondernemers.

  • Scholing in procesvaardigheden geeft de stedenbouw binnen het overheidsapparaat meer status en een centralere rol het proces.

  • Er zijn een veelheid aan posities en belangen. Opdrachtgevers en stedenbouwkundigen kunnen de participatieladder gebruiken om te onderkennen welke verschillende rollen partijen willen en kunnen spelen. Accommodeer als opdrachtgever dat proces.

  • Opdrachtgevers dienen om te kunnen gaan met planvorming van onderaf op een organische wijze. Faciliteer en stimuleer dit soort van planvorming. Dat is juist een taak voor de opdrachtgever.

  • Onderbouw consistentie van beleid door plannen te ontwikkelen met een sterk skelet en tegelijkertijd maximale ruimte voor veranderende inzichten. (Zie bijdrage Leen Verbeek op de werkconferentie.)


Cover: ‘2013.02.13_Stedenbouw als veranderkracht: Voor de opdrachtgever_660’



Meest recent

GO weekoverzicht cover 21 aug door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was de week met extra aandacht voor doorzettingsvermogen in gebiedsontwikkeling

Deze week kwam het begrip doorzettingsvermogen vaak terug. Simon Kooistra interviewde de blinde architect Jan Meerpoel. Utopia Eiland maakt de toekomst van stadslandbouw zichtbaar en in Brazilië blijkt passie cruciaal bij de aanpak van stadscentra.

Weekoverzicht

21 augustus 2025

GO Zomertour 2025 door Ineke Lammers (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

GO Zomertour 2025 #5: Revitaliseren van Braziliaanse stadscentra

In de vijfde aflevering van de GO Zomertour schrijven Saskia Ruijsink en Wouter Jan Verheul over het revitaliseren van Braziliaanse stadscentra. “We kunnen leren dat het werken vanuit passie en doorzettingsvermogen essentieel is.”

Casus

21 augustus 2025

Blindengeleidestrook door Silver Spoon (bron: Wikipedia Commons)

De ideale woonwijk in de ogen van blinde architect Jan Meerpoel

Architect Jan Meerpoel werd blind maar bleef doorwerken tot hij niets meer kon zien. Sindsdien zet hij zich op diverse manieren in om gebouwen en hun omgeving beter toegankelijk te maken voor mensen met een beperking. Simon Kooistra sprak met hem.

Uitgelicht
Persoonlijk

20 augustus 2025