De positie van de stedenbouwkundige is verzwakt de afgelopen decennia. Verbreed vakmanschap is een manier om de stedenbouwer weer in het hart te zetten van de ruimtelijke opgave.
Welke overwegingen hebben we daarbij:
Alleen met kennis van én ontwerp én proces én debat kan de ruimtelijk ontwerper een sterke positie behouden of verwerven. De stedenbouwkundige moet in een ingewikkeld krachtenvloed opereren. De veranderkunde levert ons het instrumentarium om die positie inhoud te geven en te versterken.
De planvorming in onze huidige maatschappij is dermate complex dat er geen lineaire strategie bestaat voor een eenduidig doel. Organische ontwikkeling is de enige sleutel tot vitaliteit.
Welke concrete aanbevelingen zijn er voor de stedenbouwer:
Omarm de complexiteit. Verhuis mee van de wereld van één (één plan, één partij, één besluit) naar de wereld van meer. (Geert Teisman op de werkconferentie .)
Wees bereid tot collectief ontwerp. Breng anderen in positie en versterk elkaar; dat zal ook uiteindelijk jouw positie als ontwerper versterken. Weet dus welke rol je kan spelen in het proces.
Praat niet alleen met belanghebbenden, maar teken ook met hen samen aan een ontwerp. Dat brengt andere uitwisseling tot stand en geeft hen het gevoel dat het ook hun plan is. Tekenen geeft een andere dynamiek dan praten en stelt je vak centraal. (Zie bijdrage Larry Beasley.)
Stedenbouw is nooit een private praktijk, maar altijd een publieke activiteit. Voor het uitoefenen daarvan moet je kennis en gereedschap verwerven.
Wees luisteraar en gespreksleider; die modereert, agendeert, intervenieert en als ontwerper werkt tussen een veelheid aan partijen.
Zoek de vraag achter de vraag en breng het krachtenveld in beeld. En begrijp de opgave: gaat het om een verbetering, om een verandering of om een complete innovatie?
Durf te schakelen in de aanpak, er zijn immers verschillende processtijlen. Dus kies beurtelings voor het mobiliseren van energie, het verwerven van kennis , voor samenwerking of voor het blootleggen van tegenstellingen.
Begrijp het proces. Zijn deelnemers bezig met strategie of machtsuitoefening, zoeken ze informatie, willen ze mee stimuleren of afremmen, of juist samen ontwikkelen. Of gaat het om pure informatie en rationele planning. (Zie de participatieladder in het slotessay.)
Onderken de vele verschillende rollen die het ontwerp kan hebben: het denken oprekken, het voorspellen van veranderingen, oplossingen en consequenties verbeelden, ideeën verbinden, uitnodigen tot meedenken.
Zie je werk ook als een maatschappelijke bijdrage. Alleen als je dat vanzelfsprekend vindt ontwikkel je vanuit eigen kennis en ervaring een plan dat maatschappelijk gedragen is.
