Transitieblik helpt bij verduurzaming stedelijke ruimte en mobiliteit

Zürich en München zijn twee regio’s met een goed netwerk voor openbaar vervoer (OV) en een goede afstemming tussen ruimtelijke ontwikkeling en verkeer en vervoer. Dit is het resultaat van een succesvolle transitie: van een autogerichte naar een OV-gerichte ruimtelijke ontwikkeling. Om te bestuderen hoe deze transities werkten, ontwikkelde planoloog Andrew Switzer een op de transitiewetenschap gebaseerde benadering.

Veranderend gedrag en debat als condities voor transitie

‘In München en Zürich bleken veranderingen in het gedrag van bewoners en bedrijven, zoals de groei van autogebruik of de trek naar de stad, essentieel. Een andere belangrijke factor was het veranderende debat en nieuwe manieren van denken over de stad en stedelijke identiteit. In beide steden waren mensen bang dat grootschalige veranderingen het karakter van de stad teveel zouden aantasten.’

Oplossingen zonder nieuwe problemen

Switzer ontwikkelde op basis van zijn studies van Zürich en München een aanpak voor transitievraagstukken die hij testte in een reeks workshops met beleidsmakers en andere partijen in de Metropoolregio Amsterdam. Switzer: ‘Reflecteren en leren staan centraal in de aanpak. Doel is om problemen aan te pakken die zijn voortgekomen uit het oplossen van eerdere problemen. Zo had de komst van de auto allerlei negatieve effecten op de stad. Voorkomen moet dus worden dat beleid dat een stad autoluw maakt op zijn beurt allerlei nieuwe problemen oplevert.’

Vier stappen

Switzers benadering kent vier stappen: visievorming, systeemanalyse, strategievorming en de assessment van de strategieën. ‘De deelnemers hebben gereflecteerd op de betekenis van ontwikkelingen rond politiek klimaat, economie en milieu voor transities in de stad. Vanuit het idee dat zogenoemde ‘niche-actoren’ – innovatieve partijen zonder al teveel gevestigde belangen – een beter gevoel hebben voor deze verandering, zijn initiatiefnemers op het gebied van ruimte en mobiliteit betrokken bij strategieontwikkeling. Tot slot hebben de deelnemers nagedacht over hoe rekening kan worden gehouden met de behoeften van bewoners en bedrijven bij de afstemming van ruimte en mobiliteit. Zij zijn immers de belangrijkste gebruikers.’

Duurzamere ruimte en mobiliteit

Switzers toepassing heeft nieuwe soorten oplossingen opgeleverd die rekening houden met een breder scala aan belangen en bovendien aansluiten op de veranderende praktijken van bewoners en bedrijven.

Achtergrondinformatie

Het promotie-onderzoek van Andrew Switzer ‘Transition strategies for integral, multimodal regional transportation in the Randstad’ waaruit het proefschrift ‘Transitioning the Transport and Land-Use System’ voortkwam, maakt deel uit van het programma Strategy towards Sustainable and Reliable Multi-modal Transport in the Randstad (SRMT), een onderdeel van het NWO-programma Duurzame Bereikbaarheid van de Randstad. Promotoren waren prof. dr. ir. L. Bertolini en prof. dr. J. Grin.

Het volledig proefschrift is te downloaden via de website In Planning.