Publieke ruimte

Van de praktijkredactie: 'Stad maken lukt niet zonder waardenkader'

20 januari 2018

3 minuten

Nieuws Gebiedsontwikkeling volgens een dichtgetimmerde blauwdruk is inmiddels taboe, en terecht. Maar is het opstellen van een plan of vergezicht voor stedelijke ontwikkeling daarmee helemaal uit den boze? Beslist niet, vinden wij als SKG Praktijkredactie. Zeker niet nu steden sterk groeien en kampen met meer ongelijkheid. Zoals Richard Florida in zijn nieuwe boek "The new urban crisis" schrijft, is het juist tijd dat stadsontwikkelaars en lokale bestuurders de toekomst van hun stad in eigen hand nemen en daar samen ideeën voor opdoen.

Samen leren

Over de toekomst van steden wordt veel gepraat. Vaak gaat het over de vraag wat de druk op steden betekent voor de inwoners. Veel minder gaat het over hoe die druk op steden en alle effecten daarvan zijn te plannen. Richard Florida bekent in The new urban crisis dat hij te optimistisch is geweest over de kansen van steden. De ongelijkheid in de stad is groter geworden en met de huidige groei van steden moet wat deze Amerikaanse stadsgeograaf betreft ‘inclusive urbanism’ centraal staan. Florida acht de tijd rijp voor een ‘cityschool’ waar stadsontwikkelaars en lokale bestuurders samen leren en ideeën op doen om de toekomst van hun stad in eigen hand te kunnen nemen.

Samenwerken vereist stip

Als leden van de praktijkredactie (als master city developers alumni van een cityschool) voerden wij het afgelopen jaar meerdere gesprekken over planvorming, visieontwikkeling en het stellen van kaders. Opgeleid tot strategen in stedelijke ontwikkeling zijn we gewend om vooruit te kijken. Maar maken we nog plannen en zo ja: in welke vorm? Blauwdrukken zijn terecht taboe verklaard. Maar een tijdlang leek het wel of het opstellen van plannen en vergezichten helemaal uit den boze was. Niemand durfde blijkbaar meer. Maar of het nu gaat om binnenstedelijke herontwikkeling of om een greenfieldontwikkeling, een stad maak je samen met bewoners en veel andere partijen en samenwerken gaat niet zonder een kader met gedeelde waarden en stip op de horizon.

Flexibel maakt minder kwetsbaar

Steden hebben mensen nodig met een plan. Een goed plan spreekt aan en daagt uit. Een belangrijk verschil met tien jaar geleden is dat veranderlijkheid en veranderbaarheid geaccepteerd zijn als feit in onze planvorming. Nu de crisis voorbij is, zijn de onderhandelingen tussen gemeenten en ontwikkelende partijen weer scherp als vanouds. Met één verschil, dat alle partijen veel voorzichtiger zijn nu ze elkaars reflex op de dalende conjunctuur nog scherp in hun achterhoofd hebben. Dat speelt een rol bij het sluiten van contracten voor een jarenlange samenwerking. Een goed plan stelt daarbij heldere financiële kaders, of biedt ruimte voor het samen opstellen daarvan, en bevat een exitstrategie zodat het niemand bij voorbaat ‘klem’ zet en partijen ook weer van elkaar af kunnen.

Andere opgaven

De druk op de steden brengt ook andere opgaven met zich mee. Ruimtelijke vergezichten zijn minder dominant. Actueel zijn ambities als de gezonde stad en het welbevinden van (toekomstige) bewoners. De eisen en randvoorwaarden daarvoor zijn niet tot op de letter uitgeschreven. De antwoorden weten we immers nog niet. Er staat wel wat het gewenste resultaat is: steden leefbaar, gezond en inclusief houden. 

Spannend

Een gebouwde omgeving realiseren die helpt ons langer gezond te blijven, vereist ambitie en een visie op meer gezamenlijk trial & error. Werken aan innovatie lukt niet met een dichtgetimmerde blauwdruk, wél met een ambitie die prestatiegericht is. Voorwaarde daarbij is dat de opdrachtgever (vaak een gemeente) die ambitie goed verwoordt. Vervolgens kunnen partijen aan de slag die het vertrouwen krijgen om de invulling te maken waarmee de ambitie het beste waar gemaakt wordt. Spannend voor iedereen, maar het maakt het werken aan de stad nog interessanter dan het al was.


De Praktijkredactie ondersteunt de kernredactie van gebiedsontwikeling.nu. De leden van de Praktijkredactie zijn: Martijn Drosten, Jeroen Hutten, Alex Letteboer, Lisette Nijs, Ernest Pelders, Hans Hugo Smit, Martine van Sprundel, David van der Steen en Helma Born


Dit item verscheen eerder in de publicatie Gebiedsontwikkeling 2GO - Wintereditie 2018


Cover: ‘Publieke ruimte’



Meest recent

Fietspad langs fruitbomen in bloesem, Betuwe door Wolf-photography (bron: Shutterstock)

TNO en RIVM ontwikkelen universele indicatorenset voor een gezonde leefomgeving

Hoe maak je een leefomgeving gezond? TNO en RIVM sloegen de handen ineen en presenteren een basisset indicatoren. De set helpt professionals bij het meten, monitoren en verbeteren van een gezonde leefomgeving.

Analyse

21 mei 2025

Stadsveteraan, Amsterdam door AM (bron: AM)

Zo is (sociale) woningbouw voor senioren in de stad wél mogelijk

De vergrijzing neemt toe, maar het aantal seniorenwoningen groeit nauwelijks door hoge kosten en weinig beschikbare grond. Twee Amsterdamse sociale woonconcepten voor senioren lukt het wél. Wat valt hiervan te leren?

Uitgelicht
Casus

21 mei 2025

Surveillance Software in Tallinn door Gorodenkoff (bron: Shutterstock)

De opmars van AI, dit is een routekaart voor toekomstbestendige steden

De opkomst van AI zorgt voor nieuwe ontwikkelingen rondom stedelijk beleid en beheer. Internationaal onderzoek brengt in kaart hoe 250 steden wereldwijd de mogelijkheden van AI verkennen of dit al inzetten om complexe uitdagingen aan te pakken.

Onderzoek

20 mei 2025