Een bovenaanzicht van een parkeerplaats door Bjorn Beheydt (bron: shutterstock)

Wat te doen met al die parkeerplaatsen? Twee voorbeelden van groot tot klein

9 juli 2025

4 minuten

Analyse De aanleg van parkeerplaatsen maakt al decennialang integraal onderdeel uit van stadsontwerp en gebiedsontwikkeling. De laatste tijd gaan er echter steeds meer kritische geluiden op: moeten we de automobiel nog wel zo’n prominente plek geven? Zijn er geen andere oplossingen denkbaar, die meer doen voor leefbaarheid en ruimtelijke kwaliteit? Twee projecten, in Texas en Nijmegen, laten zien dat het ook anders kan.

Als je ergens niet verwacht dat er aan het primaat van auto en parkeerplaats wordt getornd, is het wel in de Verenigde Staten. Maar niets is minder waar, er bestaat hier zelfs een ‘Parking Reform Network’ (PRN) dat allerhande innovatieve oplossingen rondom parkeren bundelt. De inzet: klimaatadaptatie, betaalbaar wonen en veiligere straten. Groot voorvechter binnen deze beweging was de dit jaar overleden Donald Shoup, die in 2005 een boek met de titel ‘The High Cost of Free Parking’ uitbracht. Shoup drong hierin bij overheden aan om redelijke marktprijzen voor straatparkeren te vragen. Ook pleitte hij ervoor de opbrengsten van deze vorm van parkeren in te zetten voor publieke voorzieningen in de omgeving.

Betaalbare woningen

Een veel rigoureuzere aanpak van (bestaande) parkeerplaatsen lezen we op de website van PRN: de transformatie van een suburbaan parkeerterrein in Duncanville, Texas. Hier is ontwikkelaar Monte Anderson, CEO van Options Real Estate, bezig om een verpauperd winkelcentrum nieuw leven in te blazen, met inbegrip van de 80 parkeerplaatsen die hierbij horen. Deze zomer gaat de bouw van een woningbouwproject met betaalbare woningen, dat Anderson samen met de organisatie ‘Habitat for Humanity’ ontwikkelde, van start. De parkeerplaatsen maken plaats voor 16 nieuwe woningen. En passant worden de grootschalige winkelruimtes van het centrum tot kleinere units herontwikkeld.

Duncanville Texas leeg parkeerterrein door Monte Anderson (bron: Options Real Estate)

‘Duncanville Texas leeg parkeerterrein’ door Monte Anderson (bron: Options Real Estate)


Anderson noemt zichzelf een ‘incremental developer’ en focust met name op kleinschalige projecten die in bestaande buurten het verschil kunnen maken. Hij kocht het noodlijdende winkelcentrum in Duncanville in 2022 en zag mogelijkheden om met de herbestemming van de parkeerplaatsen de waarde van het gehele gebied te verhogen. Het bezwaar dat er parkeerplaatsen verloren zouden gaan, kon Anderson weerleggen met data die aangaven dat er met een gemengd programma geen piekbelasting in het parkeren meer zou ontstaan. In plaats daarvan kunnen de resterende parkeerplaatsen met dubbelgebruik voorzien in de parkeerbehoefte.

Duncanville Texas nieuw programma door Monte Anderson (bron: Options Real Estate)

‘Duncanville Texas nieuw programma’ door Monte Anderson (bron: Options Real Estate)


Duncanville Texas woningen door Monte Anderson (bron: Options Real Estate)

‘Duncanville Texas woningen’ door Monte Anderson (bron: Options Real Estate)


Van een heel andere schaal dan deze gebiedsgerichte ingreep is de aanpak in Nijmegen, waar de gemeente het project ‘Straat op Maat’ heeft gelanceerd. Hierbij krijgen tien straten in de stad de kans om met drie ‘ruimtemakers’ een andere invulling aan de parkeerplaatsen te geven. Het gaat om fietsenstallingen, zitgelegenheden en ontmoetingsplekken voor de buurt. Verantwoordelijk voor het ontwerp van de ruimtemakers is architect Lysander Klinkenberg. ‘Straat op Maat’ is onderdeel van een participatieprogramma van de mobiliteitstransitie in gemeente Nijmegen, zo valt op de website van de gemeente te lezen. “Met verschillende initiatieven werkt de gemeente samen met bewoners aan het vergroten van de leefbaarheid in Nijmeegse straten. De ruimtemakers zijn een proef om te onderzoeken hoe openbare ruimte flexibel en op maat voor de buurt kan worden ingezet.” Aan het indienen van de aanvraag voor een ruimtemaker zijn wel de nodige eisen verbonden, zo moeten initiatiefnemers zelf het overleg met de buurt opstarten en moet er gezamenlijk voor het onderhoud worden gezorgd. De eerste ruimtemakers zijn op 11 juni geplaatst, er volgen er meer. Rotterdam ging Nijmegen voor met de aanpak en ook andere steden hebben belangstelling, zoals Ede dat al tot aanschaf van een ruimtemaker overging. Bij dit initiatief is ‘fietsprofessor’ Marco te Brömmelstroet betrokken, die zelf in Ede woont.

Ruimte Maker door Studio Klinkenberg (bron: Studio Klinkenberg)

‘Ruimte Maker’ (bron: Studio Klinkenberg)


Duidelijk moge overigens ook zijn dat het louter opheffen van parkeerplaatsen in binnensteden geen oplossing is voor het stedelijke mobiliteitsvraagstuk. In Zwolle realiseert de gemeente zich dat terdege, door het parkeren in de binnenstadstraten terug te brengen maar daar wel voldoende capaciteit voor terug te brengen. Waar de bevolking van de stad de afgelopen decennia verdubbelde (en het einde van die groei nog niet in zicht is), steeg het aantal auto’s met een factor 20. Die ontwikkeling wil de gemeente ombuigen; er moet meer plek voor fietsers en wandelaars komen. Dat gebeurt met een aantal maatregelen die het parkeren in de binnenstad minder aantrekkelijk moeten maken, zoals het verminderen van het aantal parkeervergunningen in dit gebied. Daarnaast wordt er onder meer ingezet op de ontwikkeling van mobiliteitshubs, op verschillende schaalniveaus. Hiervoor is een ‘Adaptieve Ontwikkelstrategie Mobiliteitshubs’ opgesteld. Een voorbeeld van de manier waarop mobiliteitshubs in gebiedsontwikkelingen in Zwolle worden geïntegreerd is het Noorderkwartier, waarvan het Ruimtelijk Ontwikkelplan van de hand van West 8 onlangs werd aangenomen. De bedoeling is dat bezoekers van de binnenstad straks hier hun auto parkeren, om van daaruit hun weg te voet te vervolgen.

Noorderkwartier Zwolle door West 8 (bron: West 8)

‘Noorderkwartier Zwolle’ (bron: West 8)


Impressie van de plaatsing van een ruimtemaker in Nijmegen-Oost.


Het volledige artikel over de aanpak in Duncanville Texas is hier te lezen.


Cover: ‘Een bovenaanzicht van een parkeerplaats’ door Bjorn Beheydt (bron: shutterstock)


Kees de Graaf door Sander van Wettum (bron: SKG)

Door Kees de Graaf

Eindredacteur Gebiedsontwikkeling.nu


Meest recent

Bakkerswerkplaats Rotterdam door Bakkerswerkplaats Rotterdam (bron: Bakkerswerkplaats Rotterdam)

Maak ruimte voor impactmakers in gebiedsontwikkeling

Stuur niet meer alleen op de euro’s, maar kies in de plint ook voor ondernemers en partijen die maatschappelijk het verschil kunnen maken in een gebiedsontwikkeling. Dat is de rode draad van het manifest ‘Ruimte maken voor Impactmakers’.

Interview

30 juli 2025

Bouwplaats in de Binckhorst door KarinR (bron: shutterstock)

Bouwers en ontwikkelaars presenteren wensenlijst gebiedsontwikkeling aan Rijk

Zeven grote partijen uit de bouw- en ontwikkelsector doen een dringende oproep aan de Rijksoverheid. Alleen dan is het volgens dit zevental mogelijk om tot 100.000 woningen per jaar én integrale gebiedsontwikkelingen te komen.

Nieuws

29 juli 2025

De Gebietsbetreuung Wien actief in de straten van Wenen, om aandacht te vragen voor de ondersteuning van bewoners. door In_Zukunft_Wien (bron: Flickr)

Met gebiedsontwikkeling inzetten op de leefkwaliteit die mensen ervaren

Steeds vaker wordt aan gebiedsontwikkelaars gevraagd hoe ze vorm willen geven aan sociale duurzaamheid. Wat verstaan ze daaronder? Gebiedsontwikkelaar Helma Born (BPD) en TU Delft-onderzoeker Céline Janssen gingen in gesprek.

Interview

28 juli 2025