Wat te doen met al die parkeerplaatsen? Twee voorbeelden van groot tot klein

Als je ergens niet verwacht dat er aan het primaat van auto en parkeerplaats wordt getornd, is het wel in de Verenigde Staten. Maar niets is minder waar, er bestaat hier zelfs een ‘Parking Reform Network’ (PRN) dat allerhande innovatieve oplossingen rondom parkeren bundelt. De inzet: klimaatadaptatie, betaalbaar wonen en veiligere straten. Groot voorvechter binnen deze beweging was de dit jaar overleden Donald Shoup, die in 2005 een boek met de titel ‘The High Cost of Free Parking’ uitbracht. Shoup drong hierin bij overheden aan om redelijke marktprijzen voor straatparkeren te vragen. Ook pleitte hij ervoor de opbrengsten van deze vorm van parkeren in te zetten voor publieke voorzieningen in de omgeving.

Betaalbare woningen

Een veel rigoureuzere aanpak van (bestaande) parkeerplaatsen lezen we op de website van PRN: de transformatie van een suburbaan parkeerterrein in Duncanville, Texas. Hier is ontwikkelaar Monte Anderson, CEO van Options Real Estate, bezig om een verpauperd winkelcentrum nieuw leven in te blazen, met inbegrip van de 80 parkeerplaatsen die hierbij horen. Deze zomer gaat de bouw van een woningbouwproject met betaalbare woningen, dat Anderson samen met de organisatie ‘Habitat for Humanity’ ontwikkelde, van start. De parkeerplaatsen maken plaats voor 16 nieuwe woningen. En passant worden de grootschalige winkelruimtes van het centrum tot kleinere units herontwikkeld.

Anderson noemt zichzelf een ‘incremental developer’ en focust met name op kleinschalige projecten die in bestaande buurten het verschil kunnen maken. Hij kocht het noodlijdende winkelcentrum in Duncanville in 2022 en zag mogelijkheden om met de herbestemming van de parkeerplaatsen de waarde van het gehele gebied te verhogen. Het bezwaar dat er parkeerplaatsen verloren zouden gaan, kon Anderson weerleggen met data die aangaven dat er met een gemengd programma geen piekbelasting in het parkeren meer zou ontstaan. In plaats daarvan kunnen de resterende parkeerplaatsen met dubbelgebruik voorzien in de parkeerbehoefte.

Van een heel andere schaal dan deze gebiedsgerichte ingreep is de aanpak in Nijmegen, waar de gemeente het project ‘Straat op Maat’ heeft gelanceerd. Hierbij krijgen tien straten in de stad de kans om met drie ‘ruimtemakers’ een andere invulling aan de parkeerplaatsen te geven. Het gaat om fietsenstallingen, zitgelegenheden en ontmoetingsplekken voor de buurt. Verantwoordelijk voor het ontwerp van de ruimtemakers is architect Lysander Klinkenberg. ‘Straat op Maat’ is onderdeel van een participatieprogramma van de mobiliteitstransitie in gemeente Nijmegen, zo valt op de website van de gemeente te lezen. “Met verschillende initiatieven werkt de gemeente samen met bewoners aan het vergroten van de leefbaarheid in Nijmeegse straten. De ruimtemakers zijn een proef om te onderzoeken hoe openbare ruimte flexibel en op maat voor de buurt kan worden ingezet.” Aan het indienen van de aanvraag voor een ruimtemaker zijn wel de nodige eisen verbonden, zo moeten initiatiefnemers zelf het overleg met de buurt opstarten en moet er gezamenlijk voor het onderhoud worden gezorgd. De eerste ruimtemakers zijn op 11 juni geplaatst, er volgen er meer. Rotterdam ging Nijmegen voor met de aanpak en ook andere steden hebben belangstelling, zoals Ede dat al tot aanschaf van een ruimtemaker overging. Bij dit initiatief is ‘fietsprofessor’ Marco te Brömmelstroet betrokken, die zelf in Ede woont.

Duidelijk moge overigens ook zijn dat het louter opheffen van parkeerplaatsen in binnensteden geen oplossing is voor het stedelijke mobiliteitsvraagstuk. In Zwolle realiseert de gemeente zich dat terdege, door het parkeren in de binnenstadstraten terug te brengen maar daar wel voldoende capaciteit voor terug te brengen. Waar de bevolking van de stad de afgelopen decennia verdubbelde (en het einde van die groei nog niet in zicht is), steeg het aantal auto’s met een factor 20. Die ontwikkeling wil de gemeente ombuigen; er moet meer plek voor fietsers en wandelaars komen. Dat gebeurt met een aantal maatregelen die het parkeren in de binnenstad minder aantrekkelijk moeten maken, zoals het verminderen van het aantal parkeervergunningen in dit gebied. Daarnaast wordt er onder meer ingezet op de ontwikkeling van mobiliteitshubs, op verschillende schaalniveaus. Hiervoor is een ‘Adaptieve Ontwikkelstrategie Mobiliteitshubs’ opgesteld. Een voorbeeld van de manier waarop mobiliteitshubs in gebiedsontwikkelingen in Zwolle worden geïntegreerd is het Noorderkwartier, waarvan het Ruimtelijk Ontwikkelplan van de hand van West 8 onlangs werd aangenomen. De bedoeling is dat bezoekers van de binnenstad straks hier hun auto parkeren, om van daaruit hun weg te voet te vervolgen.

Impressie van de plaatsing van een ruimtemaker in Nijmegen-Oost.