platform voor kennis, nieuws en debat
Door Jan Elsinga
29 sep 2017 - Dit jaar verscheen de tweede uitgave van de STRAADkrant: Straten Transformeren – Ruimtelijk, Adaptief, Aantrekkelijk & Duurzaam van Bosch Slabbers Landschapsarchitecten e.v.a.. Op de website van Platform Stad is ook een artikel te vinden over de eerste uitgave van voorjaar 2016. In deze tweede uitgave ligt het accent op “hoe maak je de STRAAD?” De volgende invalshoeken zijn gekozen: 1. Wie neemt het initiatief; 2. Ken je geldpotjes; 3. Samen innoveren; 4. Maak een “nieuwe normaal” en 5. Gewoon dóen.
Voorop staat dat de partijen gezamenlijk optrekken. Vaak zal een overheid initiatiefnemer zijn, maar ook marktpartijen en bewoners kunnen initiatief nemen. Daarbij hebben ze verschillende rollen: de overheid (meestal een gemeente) kan maatschappelijk verantwoordelijk of maatschappelijk betrokken zijn en initiëren of faciliteren. Marktpartijen zien een business case: ze willen waarde creëren en geld verdienen en zijn voortdurend bezig te innoveren. Bewoners willen een leefbare en gezonde straat met sociale cohesie. Een mooie straat verhoogt ook de waarde van het vastgoed.
De samenstellers van de krant constateren dat geld voor een straat verstopt zit in minstens 136 potjes. Het geld “zit vaak vast in potjes”: voor een groot deel van het budget staat vast, waaraan het besteed wordt, zoals bijvoorbeeld de riolering of verlichting. Als een groter deel flexibeler of eerder kan worden ingezet, worden de mogelijkheden voor een integrale aanpak vergroot. Om meer met het beschikbare geld te doen worden vier opties besproken: A. Verbinden (Maak één pot met geld); B. Verbreden (Maak één pot met geld en betrek baathebbers); C. Verdiepen (Integraal aanbesteden) en D. Verleiden (met een vrij besteedbaar budget).
Zo zou integraal aanbesteden tot een kostenbesparing van 15% kunnen leiden en door een convenant met het MKB te sluiten kunnen de projectkosten 20 tot 40% lager uitvallen. Ook wordt uitgebreid aandacht besteed aan wat bewoners zelf kunnen doen in en om het huis, bijvoorbeeld tegels er uit, geveltuinen, groen dak, zonnepanelen, grijswatersysteem enzovoort.
De doelen kunnen alleen worden bereikt als alle partijen vanaf het begin samenwerken. Minder dan de helft van de grond is in handen van de gemeente en ongeveer 60% van anderen. Daarbij kiezen partijen rollen, zoals hiervoor beschreven.
Om deze aanpak mogelijk te maken moeten we inzetten op gedragsverandering en dat zal niet altijd eenvoudig zijn, omdat veel mensen de neiging hebben vast te houden aan ingesleten gewoontes. Ze volgen formele en informele regels en vermijden de afwijking. Er moet een beweging op gang worden gebracht en lef worden getoond. Als klimaatadaptatie de standaard wordt, ontstaat een heel andere dynamiek.
In de Robert Fruinstraat in Rotterdam zijn de partijen gewoon gezamenlijk intuïtief aan de slag gegaan. Onder meer dankzij persoonlijke gesprekken door gemeenteambtenaren aan de deur doet ongeveer 25% van de bewoners mee. Aan de georganiseerde geveltuinendag zelfs 40%! Tijdens workshops is aan de bewoners en instellingen gevraagd wat hun dromen voor de straat zijn. Samen met een ontwerper van de gemeente werken de bewoners de ideeën verder uit. De gemeente wil in een contract grote onderdelen vastleggen, maar ruimte houden voor kleinschalige aanpassingen.
Link naar de StraaDkrant 2.0: destraad.nl
Dit artikel verscheen eerder op Platformstad.nl.