Door Patrick Esveld
10 mrt 2017 - Corporaties hebben van oudsher, zeker in de grotere steden, veel geclusterd bezit. Of het nu gaat om grondgebonden woningen of meergezinswoningen, veel voor- en na-oorlogse wijken bestaan voor een groot deel uit corporatiebezit. Dit bezit is vanwege haar leeftijd veelal toe aan groot onderhoud of sloop. In alle gevallen is daarnaast extra inspanning vereist om de wijk waarin dit bezit ligt leefbaar te houden en met de eisen van de tijd mee te laten gaan.
Investeerder en risicodrager
Nog niet zo lang geleden waren het juist de woningcorporaties die het initiatief namen om deze wijken aan te pakken en te investeren in maatschappelijke projecten en vernieuwing van vastgoed, veelal complex gestuurd en gemanaged vanuit het onderhoudsperspectief. Dit leidde vaak tot wat we nu binnenstedelijke gebiedsontwikkelingen noemen.
De rollen waren helder: de woningcorporatie en gemeente als initiator, investeerder en risicodrager in de grondexploitatie, ontwikkelaars en bouwers als creatieve invullers van vrijkomende kavels. Daarnaast zijn er ook mooie voorbeelden van gezamenlijk optrekken in wijkontwikkeling, zoals rond de eeuwwisseling in Zuilen Utrecht.
Terug naar de kerntaak
Vandaag de dag mag een corporatie de rol van investeerder en risicodrager niet meer vervullen. Althans, het trekken van de beurs en als risicodrager een gebiedsontwikkeling entameren is voor een corporatie verleden tijd. Toch liggen er talloze opgaven te wachten om opgepakt te worden. De noodzaak tot verduurzaming van de voorraad, passend toewijzen en de scheiding daeb/ niet-daeb leiden onmiskenbaar tot nieuwe vraagstukken zoals segregatie. Een aanpak op gebiedsniveau in plaats van complexniveau is vereist.
Regisseur binnenstedelijke gebiedsontwikkeling
Ik roep corporaties op verder te kijken dan haar complexen en de onderhoudsopgave op korte termijn. Kansen doen zich voor door als initiatiefnemer en vanuit het eigenaarschap coalities te vormen en door derden te laten investeren in haar wijken, in leefbaarheid en vastgoed, in koop- en huurwoningen, commercieel en maatschappelijk vastgoed en in de openbare ruimte. Vorm coalities met beleggers, de gemeente, ontwikkelaars en bouwers.
Daarmee kan de woningcorporatie ook in 2017 een rol van betekenis spelen in binnenstedelijke gebiedsontwikkelingen en sturend zijn op leefbaarheid en betaalbaarheid. Niet als investeerder en risicodrager, maar als initiator, eigenaar en bovenal regisseur.
