binnenstedelijk bouwen

Binnenstedelijke ontwikkelingen en oplossingen

18 maart 2017

3 minuten

Binnenstedelijke ontwikkeling doet een beroep op integraal denken en verbeeldingskracht. Het vraagt ook samenwerking tussen partijen, betoogt Rijksbouwmeester Floris Alkemade.

“De afgelopen jaren zat Nederland in een economische crisis. Die leidde tot veel leegstand van vastgoed. De afgelopen jaren zijn veel leegstaande gebouwen getransformeerd tot bijvoorbeeld woningen.

Nu is het de vraag wat de volgende stap wordt. Is het verstandig om landelijke gebieden te gaan bebouwen of moeten juist de stedelijke gebieden verder worden ontwikkeld? Projectontwikkelaars met grondbezit zullen liever aan de slag gaan in buitenstedelijke gebieden. Maar als alle kosten worden meegerekend, zoals van infrastructuur en bereikbaarheid, dan is het vaak effectiever om al bebouwde gebieden beter te benutten.

Nieuwe opgaven en kansen

Veel woonwijken zijn er aan toe om weer eens goed onder de loep genomen te worden. Veranderingen in de zorg en in de maatschappij leiden tot nieuwe ruimtelijke opgaven en kansen in woonwijken. Dat is een interessante opgave, want het gaat om heel andere bebouwing dan bedrijfspanden. Veel woonwijken zijn verouderd. Ze zijn opgezet in een tijd dat de verzorgingsstaat van alles regelde.

Er waren grote gezinnen en de wijken hadden een goed functionerend sociaal netwerk met bijvoorbeeld kerken en een levendig verenigingsleven. Tegenwoordig zien we juist dat sociale netwerken wegvallen. Veertig procent van de bevolking is alleenstaand. Er is meer individualisering, waardoor bijvoorbeeld vereenzaming ontstaat. Dat zijn ontwikkelingen die nu urgent worden en om een aanpak vragen.

Veel verschillende partijen zijn daar nu mee bezig. Dat is niet makkelijk want er spelen veel belangen, alleen al op het gebied van grondeigendom. Bovendien raakt het veel maatschappelijke vraagstukken. Maar steden zijn volop bezig met het zoeken naar binnenstedelijke oplossingen, zonder de woonkwaliteit teniet te doen. Zo zijn er bijvoorbeeld veel bedrijventerreinen met leegstand, dat geeft mogelijkheden aan de ring van woonwijken voor verdere uitbreiding.

Bewoners betrekken

Plannen beginnen met het in kaart brengen van het vastgoed dat getransformeerd zal gaan worden; waar staat het? Wat zou het toekomstig gebruik kunnen zijn, en welke randvoorwaarden horen daarbij? Uiteraard worden bewoners betrokken bij de plannen voor binnenstedelijke bebouwing. Dat moet ook wel, omdat bouwen leidt tot allerlei activiteiten in een wijk. Het is niet zo dat bewoners altijd overal tegen zijn. Als je hen bij ontwikkelingen betrekt, leidt dat tot verrijking van de plannen.

Als je hen bij ontwikkelingen betrekt, leidt dat tot verrijking van de plannen.

Om bewoners en andere partijen te stimuleren tot ideeën, zijn de afgelopen tijd verschillende prijsvragen uitgeschreven. Bijvoorbeeld de prijsvraag A Home Away From Home, voor nieuwe huisvestingsoplossingen voor asielzoekers en andere woningzoekenden.

Dat leverde maar liefst 366 inzendingen op met een heel scala aan oplossingsrichtingen, variërend van opbouwbare units en bouwpakketten tot sociale strategieën die ook breder inzetbaar zijn bij vraagstukken van flexibele huisvesting. Van de winnende concepten waren afgelopen oktober prototypen te zien tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven.

Ouderen een rol geven

De huidige prijsvraag Who Cares mobiliseert ideeën om wijken beter in te richten voor ouderen. Het gaat om aanpassingen aan zowel woningen als de infrastructuur. Een stad die goed is ingericht voor senioren en kwetsbaren is een goede stad voor iedereen.

We moeten vergrijzing niet alleen zien als een probleem, want dan doen we zowel de ouderen als de maatschappij tekort. Deze mensen hebben enorm veel kennis en ervaring, en we kunnen hen een rol geven midden in de samenleving. We kunnen bijvoorbeeld andere vormen aanbieden van samenwonen, ook met andere leeftijdsgroepen.

Binnenstedelijke ontwikkeling doet een beroep op integraal denken en verbeeldingskracht. Het vraagt ook samenwerking tussen partijen, zoals corporaties, ontwerpers, zorgmedewerkers en bewoners. Dat is niet altijd eenvoudig, maar het is wel nodig. Het kan uiteindelijk een rijk resultaat opleveren.”


Bron: Mediaplanet


Cover: ‘binnenstedelijk bouwen’



Meest recent

Een bovenaanzicht van een parkeerplaats door Bjorn Beheydt (bron: shutterstock)

Wat te doen met al die parkeerplaatsen? Twee voorbeelden van groot tot klein

Moeten we de automobiel nog wel zo’n prominente plek geven in de stad? Zijn er geen andere oplossingen denkbaar, die meer doen voor leefbaarheid en ruimtelijke kwaliteit? Twee projecten, in Texas en Nijmegen, laten zien dat het ook anders kan.

Analyse

9 juli 2025

Heerhugowaard door Rudmer Zwerver (bron: shutterstock)

Het vereveningsfonds: meer sturingskracht voor betaalbare nieuwbouw

Gemeenten zonder veel grond in eigendom kunnen met het vereveningsfonds sturen op het realiseren van betaalbare woningen. Platform31 bracht de ervaringen in drie gemeenten in beeld.

Onderzoek

9 juli 2025

Large Brown Meeting Table door Rawpixel.com (bron: shutterstock)

Ontwerpkracht moet een betere plek krijgen aan de bestuurstafels

Jutta Hinterleitner, Karin Peeters en Taco Postma schreven in opdracht van Platform Ontwerp NL een essay over hoe de kloof tussen ontwerp(ers) en bestuurders kan worden gedicht. Daarvoor werden negen projecten aan een analyse onderworpen.

Analyse

8 juli 2025