Annius Hoornstra Column Cover door Esther Dijkstra (bron: Illustratie Esther Dijkstra, bewerkte foto Patrick van den Hurk)

De Nutsmaker

9 januari 2023

2 minuten

Opinie Hoe maken we alle duurzaamheidsambities in gebiedsontwikkeling nu echt waardevol? Om te beginnen door kosten en baten beter op elkaar af te stemmen, maar ook door de eindgebruiker centraal te stellen. Om dat voor elkaar te krijgen, hebben we volgens columnist Annius Hoornstra heel hard Nutsmakers nodig.

Ken je dat? Een vergadertafel vol met deskundigen. Het wordt steeds drukker nu veel duurzame doelstellingen schreeuwen om een oplossing. Elk onderdeel – energie, mobiliteit, water, groen, materiaal, ondergrond, biodiversiteit enzovoort – kent een afgevaardigde. Om beurten komt de urgentie van de zorg voor de planeet met veel ambitie op tafel. De ontwikkelaar, de projectmanager, de ontwerper, de kostencalculator: ze drukken terug. Het kost teveel, dat kan nu even niet. Een vermoeiende, contraproductieve werkwijze. Juist omdat het wél kan.

De oplossingen liggen niet in het overbrengen van de urgentie, of het overtuigen van ontwikkelaars of grondeigenaren om voor de duurzame doelen op te draaien. De duurzame opbrengsten komen vaak terecht buiten de invloedssfeer van de ontwikkelaar: bij het energiebedrijf, bij de mobiliteitsaanbieder of het drinkwaterbedrijf. Daarom moeten we de keten van gebiedsontwikkeling zo herorganiseren dat deze baten leiden tot investeringen. Exit beleidsmakers, enter Nutsmakers. Handen uit de mouwen, fly me to the moon, make it happen.

Met de Nutsmaker geven we vorm aan wat Marianna Mazzucato een Moonshot noemt

De Nutsmaker regelt dat de opbrengsten van het energieproducerende wooncomplex straks ten goede komen aan de bewoners en worden voorgefinancieerd. De productie en uitwisseling van duurzaam opgewekte energie is maximaal en de belasting van het net minimaal.

De Nutsmaker organiseert dat bewoners – ook de huurders in de sociale huur – maximaal gebruik maken van een breed palet van allerlei soorten deelmobiliteit, gekoppeld aan het energiesysteem. Het laten staan van de auto en het gebruik maken van duurzamere vormen van vervoer levert een premie op.

De Nutsmaker stelt niet dat het drinkwatergebruik met meer dan 20 procent moet worden verminderd, maar regelt dat we 50 procent minder water gebruiken en dat de investeringen daarvoor worden verdisconteerd in de drinkwaterrekening van de eindgebruiker.

De Nutsmaker is de medeoprichter van een regionaal handelsplatform van bouwmaterialen die CO2 vasthouden en stikstof terugdringen. Dit brengt de kosten in de bouw ook omlaag.

De Nutsmaker is ondernemend, organiseert de oplossing en is binnen de kortste keren de meest populaire deelnemer aan de vergadertafel.

Met de Nutsmaker geven we vorm aan wat Marianna Mazzucato een Moonshot noemt, kortom een overheid die risico durft te nemen en verandering organiseert. Dat vraagt niet om een astronaut, niet om een welbespraakte verkondiger van het naderend onheil en niet om een advies(bureau). Nee, de Nutsmaker gaat het regelen. Overheid: maak het mogelijk (en zet binnenkort de vacature online).


Cover: ‘Annius Hoornstra Column Cover’ door Esther Dijkstra (bron: Illustratie Esther Dijkstra, bewerkte foto Patrick van den Hurk)


annius hoornstra

Door Annius Hoornstra

Gebiedsontwikkelaar en medeoprichter van ThePositiveLab


Meest recent

Een bovenaanzicht van een parkeerplaats door Bjorn Beheydt (bron: shutterstock)

Wat te doen met al die parkeerplaatsen? Twee voorbeelden van groot tot klein

Moeten we de automobiel nog wel zo’n prominente plek geven in de stad? Zijn er geen andere oplossingen denkbaar, die meer doen voor leefbaarheid en ruimtelijke kwaliteit? Twee projecten, in Texas en Nijmegen, laten zien dat het ook anders kan.

Analyse

9 juli 2025

Heerhugowaard door Rudmer Zwerver (bron: shutterstock)

Het vereveningsfonds: meer sturingskracht voor betaalbare nieuwbouw

Gemeenten zonder veel grond in eigendom kunnen met het vereveningsfonds sturen op het realiseren van betaalbare woningen. Platform31 bracht de ervaringen in drie gemeenten in beeld.

Onderzoek

9 juli 2025

Large Brown Meeting Table door Rawpixel.com (bron: shutterstock)

Ontwerpkracht moet een betere plek krijgen aan de bestuurstafels

Jutta Hinterleitner, Karin Peeters en Taco Postma schreven in opdracht van Platform Ontwerp NL een essay over hoe de kloof tussen ontwerp(ers) en bestuurders kan worden gedicht. Daarvoor werden negen projecten aan een analyse onderworpen.

Analyse

8 juli 2025