2015.09.15_De Tussenmaat: archipunctuur en nieuwe kwaliteiten

De Tussenmaat: archipunctuur en nieuwe kwaliteiten

15 september 2015

3 minuten

Nieuws Dat de economische crisis de bouwwereld flink heeft opgeschud is geen nieuws. Interessant om te zien is hoe onze buurlanden de crisis zijn doorgekomen. Zowel in België als Duitsland is de nationale economie minder afhankelijk van het succes van de bouweconomie als in Nederland. Maar er spelen ook andere opvallende verschillen. Verschillen die langzamerhand hun weerslag in Nederland krijgen. Zoals een andere maat en schaal van nieuwbouw.

We zijn er in Nederland aan gewend geraakt. Nieuwbouwprojecten zijn over het algemeen groot van schaal. Van minder dan dertig woningen was menig ontwikkelaar niet warm te krijgen. Door aan elkaar verknoopte onderdelen van gebiedsontwikkeling maakte de grote schaal mogelijk en soms zelfs financieel noodzakelijk. Maar daarmee ook kwetsbaar.

Zowel België als Duitsland kijkt met bewondering naar deze ontwikkeling. Ze hebben ontzag voor de maat, schaal en integraliteit van de grote gebiedsontwikkelingen in dat kleine natte landje. Want integraal opgaven benaderen is nu niet direct een Duitse of Belgische specialiteit. Maar er is ook kritiek. Want het op eindbeelden gerichte bouwontwikkeling maakt dat het beeld leidend kan worden boven de programmering. En wie goed kijkt ziet dat in Nederland veel dezelfde partijen aan deze ontwikkeling deelnemen. En daarmee gebiedsontwikkelingen indifferent en inwisselbaar dreigen te worden.

Het onderzoek Ruimte voor de Tussenmaat (2012) heeft onderzocht wat de verschillen in schaal en maat van de ontwikkelingen in Duitsland en België ten opzichte van Nederland zijn. Onderzoeksresultaat is onder andere een weergave van verschillende procesvormen, waarbij de eindgebruiker de ene keer meer invloed heeft dan de andere keer.

Gedurende het onderzoek dat in 2009 van start ging werden de gevolgen van de crisis duidelijk. Projecten werden stilgelegd of nog erger: afgeblazen. Paniek was daar, want hoe nu verder? Inmiddels bloeien de bomen weer tot in de hemel en lijkt het alsof op de oude weg verder gegaan kan worden. Maar wat opvalt is dat ook in Nederland de schaal en organisatie van nieuwbouwprojecten aan het veranderen is. Verschillende mate van co-creatie komen voor, waardoor de eindgebruiker eindelijk echt invloed krijgt in plaats van kan kiezen uit voorbedachte keuzes.

Opvallend is ook dat de schaal zich meer richting de schaal van projecten in Duitsland en België beweegt. Het beste en meest sprekende voorbeeld is Blok 0 in de Amsterdamse Houthavens. Oorspronkelijk bedacht als één groot blok, uitgevoerd in één ontwerp door één opdrachtgever. Door de crisis is het blok ‘opgeknipt’ in verschillende kavels. Momenteel is te zien dat deze pragmatisch-economische keuze een geheel ander, interessanter stuk stad gaat opleveren. Verschillende partijen zijn met verschillende kavels aan de slag gegaan. Het is dat er nog geen woningen zijn opgeleverd maar ik durf te voorspellen dat zodra deze woningen in vak- en interieurbladen of beter: in woonprogramma’s op televisie worden getoond, de run op dergelijke woningen in dergelijke schaalgrootte niet aan te slepen zijn.

Dat deze kleine schaalbouwers ook nog eens flink duurzamer bouwen dan grote partijen die de duurzaamheid niet kunnen –of willen- doorberekenen aan de eindafnemer is mooi meegenomen.

Lees hier het rapport.

Foto bovenaan: Ze5 Berlijn, Zanderroth Architekten


Cover: ‘2015.09.15_De Tussenmaat: archipunctuur en nieuwe kwaliteiten’


Portret - Vincent Kompier

Door Vincent Kompier

Adviseur bij Inbo Urban Strategy


Meest recent

Deelnemersraad SKG december 2024 door Ineke Lammers (bron: SKG)

De RIA’s bij de SKG Deelnemersraad: van Word via Maps naar Excel

Bij de halfjaarlijkse deelnemersraad van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling (SKG) stond het instrument van de Regionale Investeringsagenda (RIA) centraal. Zowel publieke, private als maatschappelijke organisaties kunnen hiermee aan de slag.

Verslag

6 december 2024

GO weekoverzicht 5 december 2024 door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was de week met experts in alle soorten en maten

Deze week meldden zich opvallend veel experts met hun inzichten op Gebiedsontwikkeling.nu. Van de juristen aan de SKG-Thematafel tot recensie-experts Haan & Laan en van het Verbond van Verzekeraars tot onze eigen redactie.

Weekoverzicht

5 december 2024

Landgoed Wickevoort Cruquius door AM Gebiedsontwikkeling (bron: AM Gebiedsontwikkeling)

Groen, ruim en duurzaam: op Wickevoort komen mens en natuur samen.

In het groene Cruquius verrijst Wickevoort: een groene wijk met 860 natuurinclusieve woningen. Het oude landgoed krijgt nieuw leven met een focus op gemeenschapsgevoel en houtbouw. Ontwikkelaar AM en de gemeente werken samen.

Onderzoek

5 december 2024