Verslag In november 2018 kwamen internationale professionals bijeen tijdens de conferentie ‘Empowering Cities and Citizens’. Dit leverde drie adviezen én instrumenten op voor stedelijke ontwikkelaars die werk willen maken van de sociale opgave.
Verslag IHS conferentie ‘Empowering cities and citizens’ 2018
De conferentie van kennisinstelling Institute of Housing and Development Studies (IHS, Erasmus Universiteit Rotterdam) heeft als centrale vraag: hoe kunnen steden haar burgers meer activeren? Wetenschappers en professionals uit binnen- en buitenland bespreken daarom sociale opgaven waar steden wereldwijd mee te maken hebben, waaronder migratie, diversiteit en datagebruik. Hoewel de onderzoeken zich hoofdzakelijk richten op beleidsadvies voor de publieke sector, helpen hun pleidooien gebiedsontwikkelaars om hun dagelijkse praktijk in een bredere context te plaatsen.
Migratie
“Realiseer je dat alle steden ooit zijn gevormd door
migranten,” stelt Nina Glick-Schiller, emeritus-hoogleraar bij University of
Manchester, “en dat migranten op veel verschillende manieren ‘stad’ maken.” Haar
onderzoek in drie Europese steden laat zien dat steden veel domeinen kennen
waar migranten en niet-migranten relaties met elkaar opbouwen, via bijvoorbeeld
werk en vrijwilligerswerk, op straat, bij religieuze organisaties en in bibliotheken.
- Stop met top-down integratiebeleid en ondersteun
het ‘gewone’ leven in steden van burgers
Diversiteit
De diversiteit naar afkomst is de afgelopen decennia flink
toegenomen in Nederland, vertellen Godfried Engbersen (hoogleraar Sociologie)
en onderzoekers Asya Pisarevskaya & Zeynep Kasli van de Erasmus
Universiteit Rotterdam. Zij spreken liever niet meer over het bestaan van ‘groepen’
in steden, maar over ‘hyper-diversiteit’. Volgens hen is er namelijk te veel
verschil om een onderscheid te maken.
- Stimuleer sociale cohesie en participatie op de
arbeidsmarkt
Smart cities
Via ‘data walks’, ‘data dialogues’ en de ‘data in the city game’ agendeert het Centre
for BOLD Cities smart cities in het
politieke debat. Zijn burgers zich voldoende bewust van het gebruik van hun
gegevens? Erasmus-hoogleraar Liesbeth van Zoonen stelt dat maar weinig mensen
weten wat er met hun gegevens gebeurt, ondanks de toenemende interesse in de
slimheid van steden.
- Datagebruik in de stad moet veel meer een
politiek onderwerp worden
Drie alternatieve instrumenten
‘Wicked problems’, noemt gespreksleider Claudio Acioly de
bovengenoemde drie uitdagingen: complexe opgaven op meerdere schaalniveaus en
bij verschillende stakeholders. ‘Mondiale uitdagingen, zich manifesterend op
lokaal niveau’, heet het tijdens de conferentie. Dat is herkenbare taal voor
gebiedsontwikkelaars. Maar anders dan traditionele instrumenten voor
gebiedsontwikkeling, reikt de conferentie alternatieve maatregelen aan voor de
bouw van inclusieve steden en het ‘empoweren’ van burgers.
1: Massive Open Online
Course
Toegang tot kennis over stad- en gebiedsontwikkeling is niet
voor iedereen vanzelfsprekend. Massive Open Online Courses (MOOC’s) bieden een
uitkomst. Online heeft iedereen ter wereld de mogelijkheid om deel te nemen aan
dit type gratis onderwijs. De belangrijkste voordelen van de MOOC’s zijn de effectiviteit
van onderwijs en de grootschalige toegankelijkheid: zo namen aan de cursus
‘Rethink the city: new approaches for global and local urban challenges’ van de
TU Delft 10 duizend mensen vanuit alle continenten deel. En ook voor
gebiedsontwikkelaars zijn MOOC’s een interessante bron voor het vergaren van
nieuwe kennis.
2: Stadsfestivals
In juni 2017 vond voor de eerste keer het stadsfestival WeMakethe.City plaats in Amsterdam. Tijdens
dit vierdaagse evenement werd via bijeenkomsten en recreatieve activiteiten de
stad besproken. Het festival wil zoveel mogelijk mensen betrekken bij het maken
van en het meedoen met de stad. Tijdens de conferentie twijfelt het publiek alleen
wel of dit realistisch is, onder meer vanwege de korte duur en het vrijblijvende
karakter. Volgens Charley Fiedeldij Dop (Pakhuis de Zwijger) zorgen de vele
betrokken partijen en de organisatie door Pakhuis de Zwijger ervoor dat de
betrokkenheid van alle burgers vergroot
kan worden. Een knallend festival functioneert vooral als een boost voor het opwekken van interesse en
het agenderen van opgaven onder burgers.
3: UN Sustainable
Development Goals voor gemeente
Ook instrumenten ‘van bovenaf’ komen tijdens de conferentie
aan bod. De Verenigde Naties presenteerden in 2015 17 Sustainable Development Goals (SDG’s) als
blueprint voor een betere en duurzame
toekomst. Hoewel de aanwezigen het unaniem eens zijn over het belang van de SDG’s,
is het moeilijk aan te wijzen hoe ze op gemeentelijk niveau handvatten bieden
voor beleid. Om de doelstellingen te implementeren op lokaal niveau, raden de
panelleden aan om tools te ontwikkelen die de SDG’s meten en visualiseren, om
managers in stadsontwikkeling te trainen, om living labs te gebruiken voor experimenten, en om jonge
professionals en studenten te stimuleren duurzaamheidsprincipes na te jagen.
Cover: Maarten Zeehandelaar - met daarop te zien (vlnr): Enkhbayar Tsedendorj, Marcel Herms, Emma Clemens, Rob van Tulder, William Cobbett en moderator Jan Fransen
Cover: ‘empowering cities and citizens’
Door Céline Janssen
Postdoctoraal onderzoeker Leerstoel Gebiedsontwikkeling TU Delft
