Historisch centrum van Leiden door Boris Stroujko (bron: Shutterstock)

Hoe Leiden wijken vernieuwt en lessen trekt voor klimaatadaptatie en biodiversiteit

22 maart 2022

3 minuten

Casus Gemeente Leiden combineert de vernieuwing van bestaande wijken met een aanpak om deze gebieden klimaatbestendig en biodiverser te maken. En dat lukt, zo blijkt uit een evaluatie, met de nodige middelen, kaders en afstemming.

De gemeente Leiden is bezig om de wijken Noorderkwartier-Oost, Gasthuiswijk-Haagwijk-Zuid, Professorenwijk-Oost en Houtkwartier-Oost duurzamer te maken. Werk om rioleringen op wijkniveau te vervangen combineert Leiden met maatregelen om deze wijken klimaatbestendiger maken en de biodiversiteit te verbeteren. Om inzicht te krijgen in de resultaten en te leren van zo’n integrale aanpak, heeft Leiden een evaluatie (pdf) laten uitvoeren van deze duurzame wijkvernieuwingen.

Klimaatbestendiger maar duurder

Eén van de conclusies van de evaluatie is dat het gelukt is om de wijken minder kwetsbaar te maken voor extreme neerslag, extreme droogte en extreme hitte. En dat de biodiversiteit flink is verbeterd. Dit komt vooral doordat de gemeente klimaatadaptatie en biodiversiteit nadrukkelijk onderdeel hebben gemaakt van de projectopdracht. En niet onbelangrijk: er is geld voor vrijgemaakt.

Bewoners willen vaak beide: én meer ruimte voor groen én genoeg parkeerruimte

Voor de periode tot 2026 is een extra bedrag van 8,1 miljoen euro gereserveerd voor adaptatie- en biodiversiteitsmaatregelen. Daarbij ging de gemeente uit van € 14,90 per vierkante meter (prijspeil 2019). Dit extra bedrag was genoeg om de vier genoemde Leidse wijken klimaatadaptief in te richten en te vergroenen. Dit betekent onder meer dat zowel de boven- als ondergrond helemaal opnieuw moest worden ingericht. Ook heeft dit consequenties voor het beheer waarvan de kosten stijgen in vergelijking met de oude situatie.

Convenant Klimaatadaptief Bouwen

Het is nog niet verplicht om de aanpak van bestaande wijken te toetsen aan de minimale eisen van het - door gemeente Leiden ondertekende - Zuid-Hollandse Convenant Klimaatadaptief Bouwen, maar Leiden heeft dat voor deze vier wijken als oefening wel alvast gedaan. Zo kan de gemeente zien wat er bij toekomstige projecten in bestaand stedelijk gebied moet gebeuren om aan de eisen van het convenant te voldoen. Uit die toetsing blijkt dat de wijkvernieuwingen op het gebied van droogte nu aan de minimale eisen voldoen. En in de projecten zijn grote stappen gezet om de gevolgen van hitte en wateroverlast te verkleinen.

Uitdagingen

Op het gebied van samenwerking blijkt uit de evaluatie dat de opgaven voor klimaatadaptatie en biodiversiteit het complexer maken voor partijen om wijken klaar te maken voor de toekomst. Het vraagt meer afstemming en samenwerking van betrokken ontwerpers, beheerders, ecologen en ingenieurs.

De extra maatregelen vragen ook meer afstemming met bewoners, want in ieder project was er discussie over het aantal parkeerplekken dat na vernieuwing van de wijk over zou blijven. Zo blijkt uit het rapport dat bewoners vaak beide willen: én meer ruimte voor groen én genoeg parkeerruimte. Eén van de aanbevelingen van de onderzoekers is om bewoners eerst even te laten wennen aan de nieuwe situatie en ze daarna te vragen wat ze van de parkeermogelijkheden en van de hele wijkvernieuwing vinden.


Cover: ‘Historisch centrum van Leiden’ door Boris Stroujko (bron: Shutterstock)


Jan Willem Anker door Jan Willem Anker (bron: LinkedIn)

Door Jan Willem Anker

Projectmedewerker bij Climate Adaptation Services (CAS)


Meest recent

Hijskraan in Dordrecht door Frans Blok (bron: Shutterstock)

Nieuw grondbeleid kan ook gebiedstransformaties uit het moeras trekken

Een bestaand gebied transformeren is ook gebaat bij goede instrumenten voor het grondbeleid. Het ministerie van BZK wil daarmee aan de slag en krijgt steun uit het veld, zo blijkt tijdens een sessie van het programma Stedelijke Transformatie.

Analyse

4 oktober 2023

Woning te koop door vNancy Beijersbergen (bron: Shutterstock)

Woningmarkt in de war, kopers en huurders kunnen hun voorkeur niet realiseren

Kopers die eigenlijk liever willen huren, huurders die graag zouden overstappen naar een koopwoning: het is de mismatch op de Nederlandse woningmarkt. De Nederlandsche Bank bracht de omvang in beeld. Bijna 2 miljoen huishoudens zitten verkeerd.

Onderzoek

4 oktober 2023

Bouwplaats woningbouw door Andre Muller (bron: Shutterstock)

De niet-gedachte invloed van het stikstofarrest: aantal bouwvergunningen nam juist toe

De hemel zou in in 2019 op de bouwsector neerdalen door het stikstofarrest. Het tegendeel blijkt echter te zijn gebeurd: het aantal bouwvergunningen nam juist toe. Zo blijkt uit een analyse van Jan Rouwendal (VU).

Onderzoek

3 oktober 2023