Aanleg Nuon Noorderwarmte door Vattenfall Nederland door Nuon/Jorrit Lousberg (bron: Flickr.com)

Kleine gemeenten en de energietransitie: veel te doen met weinig geld

9 december 2020

2 minuten

Onderzoek Alle gemeenten in Nederland – groot én klein – moeten de komende jaren aan de slag met de energietransitie. Hoe pakken kleinere gemeenten dat aan? Platform31 deed hiernaar onderzoek in opdracht van het Programma Aardgasvrije Wijken. In de publicatie 'Kleine gemeenten aan de slag met de energietransitie: voorbeelden en inzichten' zijn de aanpakken, lessen en kansen gebundeld. “Gemeenten kunnen veel leren wanneer zij praktijkervaringen uitwisselen."

In kleinere gemeenten worden volop plannen gemaakt voor de energietransitie. Zij praten met bewoners, zoeken financiële middelen en verkennen verschillende warmtebronnen. Daarbij wordt gekeken welke wijken en dorpen goede startcases zijn om als eerste de aardgasleidingen af te koppelen. Opgedane kennis en ervaringen worden bovendien gedeeld met andere gemeenten. Dat blijkt uit gesprekken die Platform31 voerde met acht kleinere gemeenten en vijf provincies.

“Men is dus volop actief, waardoor relevante kennis en ervaring in de complexe wereld van de energietransitie wordt opgedaan”, zegt onderzoeker Ruud Dorenbos. “En dat is knap, want gemeenten zien hun takenpakket alsmaar uitbreiden.”

Weinig capaciteit en middelen

Werk maken van de energietransitie is een flinke uitdaging voor kleine gemeenten, omdat ze zeer beperkte capaciteit en geen of onvoldoende financiële middelen hebben. “Dat maakt het een stuk lastiger, of onmogelijk, om grote stappen te maken”, stelt Dorenbos. “We hebben ook drie gemeenten gesproken die meedoen als proeftuin in het Programma Aardgasvrije Wijken. Die zijn wel wat verder in het realiseren van hun plannen en ambities voor de energietransitie. Zij geven aan dat de gemaakte stappen grotendeels mogelijk zijn door de rijksbijdrage.”

De grootste uitdaging voor kleine gemeenten? Dat is volgens vrijwel alle gemeenten iedereen – inwoners en ondernemers – meekrijgen en (mee) laten doen in de energietransitie - en dat voor een betaalbare prijs.

Provincie als verbinder

Uit het onderzoek van Platform31 blijkt dat veel (kleine) gemeenten vooral zelf het wiel uitvinden en hun eigen pad bewandelen. “Terwijl juist veel geleerd kan worden wanneer gemeenten met elkaar zijn verbonden en zij praktijkervaringen uitwisselen", concludeert Dorenbos. “Interessant is de ondersteunende, verbindende rol van provincies. We zien dat zij volop bezig zijn met het oprichten van expertisecentra, expertiseteams en kennisloketten. Dat kan kleine gemeenten verder helpen in de energietransitie.”

Dit artikel verscheen eerder op de website van Platform 31

Cover: Nuon/Jorrit Lausberg via Flickr

Krimpgemeenten in het nauw

De uitdaging voor de warmtetransitie is in krimpgemeenten veel groter dan in andere delen van het land. Dat schrijft Binnenlands Bestuur, op basis van onderzoek door het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB). "Door de lage woningwaarde, de relatief slechte energielabels en het gemiddelde inkomen is het voor gemeente in krimpregio’s veel moeilijker om de warmtetransitie van de grond te krijgen", stelt het tijdschrift op zijn website. (redactie gebiedsontwikkeling.nu)


Cover: ‘Aanleg Nuon Noorderwarmte door Vattenfall Nederland’ door Nuon/Jorrit Lousberg (bron: Flickr.com)


Ruud Dorenbos

Door Ruud Dorenbos

Senior Projectleider bij Platform31

Seda Dural - Platform 31

Door Seda Dural

redactie Platform31

Sabina Gietema

Door Sabina Gietema

Projectleider Platform31


Meest recent

Echtenstein Amsterdam Zuidoost door Rindert van den Toren (bron: nai010uitgevers)

De lange lijnen in de stad, een halve eeuw ruimtelijke dynamiek in Amsterdam

Amsterdam bestaat 750 jaar, dat wordt volop gevierd. Is er ook reden om te juichen over de laatste 50 jaar stadsontwikkeling in Amsterdam? Jaap Modder las een nieuwe publicatie waarin stedenbouwkundige Maurits de Hoog de balans opmaakt.

Recensie

5 september 2025

Weekoverzicht donderdag 4 september door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was de week van de inspiratie en adviezen – en toch ook de noodklok

De afgelopen week bevatten de artikelen inspiratie en adviezen in allerlei soorten en maten. Om stationsgebieden leefbaar te verdichten en als bewoners zelf woningen te kunnen ontwikkelen. Maar ook de noodklok werd geluid.

Weekoverzicht

4 september 2025

Bewoners initieerden een groen Singelpark met wandelpad rond het centrum van Leiden. door LOLA Landscape Architects (bron: RCE)

Beschermde gezichten gaan erop vooruit, dankzij de bewoners

Erfgoed gaat meer leven als de bewoners zich inzetten voor hun eigen beschermde stads- of dorpsgezicht. Gemeenten kunnen bewonersinitiatieven ondersteunen. Een stappenplan helpt daarbij, zo leggen Machteld Hooyman en Peter Timmer uit.

Analyse

4 september 2025