Aanleg Nuon Noorderwarmte door Vattenfall Nederland door Nuon/Jorrit Lousberg (bron: Flickr.com)

Kleine gemeenten en de energietransitie: veel te doen met weinig geld

9 december 2020

2 minuten

Onderzoek Alle gemeenten in Nederland – groot én klein – moeten de komende jaren aan de slag met de energietransitie. Hoe pakken kleinere gemeenten dat aan? Platform31 deed hiernaar onderzoek in opdracht van het Programma Aardgasvrije Wijken. In de publicatie 'Kleine gemeenten aan de slag met de energietransitie: voorbeelden en inzichten' zijn de aanpakken, lessen en kansen gebundeld. “Gemeenten kunnen veel leren wanneer zij praktijkervaringen uitwisselen."

In kleinere gemeenten worden volop plannen gemaakt voor de energietransitie. Zij praten met bewoners, zoeken financiële middelen en verkennen verschillende warmtebronnen. Daarbij wordt gekeken welke wijken en dorpen goede startcases zijn om als eerste de aardgasleidingen af te koppelen. Opgedane kennis en ervaringen worden bovendien gedeeld met andere gemeenten. Dat blijkt uit gesprekken die Platform31 voerde met acht kleinere gemeenten en vijf provincies.

“Men is dus volop actief, waardoor relevante kennis en ervaring in de complexe wereld van de energietransitie wordt opgedaan”, zegt onderzoeker Ruud Dorenbos. “En dat is knap, want gemeenten zien hun takenpakket alsmaar uitbreiden.”

Weinig capaciteit en middelen

Werk maken van de energietransitie is een flinke uitdaging voor kleine gemeenten, omdat ze zeer beperkte capaciteit en geen of onvoldoende financiële middelen hebben. “Dat maakt het een stuk lastiger, of onmogelijk, om grote stappen te maken”, stelt Dorenbos. “We hebben ook drie gemeenten gesproken die meedoen als proeftuin in het Programma Aardgasvrije Wijken. Die zijn wel wat verder in het realiseren van hun plannen en ambities voor de energietransitie. Zij geven aan dat de gemaakte stappen grotendeels mogelijk zijn door de rijksbijdrage.”

De grootste uitdaging voor kleine gemeenten? Dat is volgens vrijwel alle gemeenten iedereen – inwoners en ondernemers – meekrijgen en (mee) laten doen in de energietransitie - en dat voor een betaalbare prijs.

Provincie als verbinder

Uit het onderzoek van Platform31 blijkt dat veel (kleine) gemeenten vooral zelf het wiel uitvinden en hun eigen pad bewandelen. “Terwijl juist veel geleerd kan worden wanneer gemeenten met elkaar zijn verbonden en zij praktijkervaringen uitwisselen", concludeert Dorenbos. “Interessant is de ondersteunende, verbindende rol van provincies. We zien dat zij volop bezig zijn met het oprichten van expertisecentra, expertiseteams en kennisloketten. Dat kan kleine gemeenten verder helpen in de energietransitie.”

Dit artikel verscheen eerder op de website van Platform 31

Cover: Nuon/Jorrit Lausberg via Flickr

Krimpgemeenten in het nauw

De uitdaging voor de warmtetransitie is in krimpgemeenten veel groter dan in andere delen van het land. Dat schrijft Binnenlands Bestuur, op basis van onderzoek door het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB). "Door de lage woningwaarde, de relatief slechte energielabels en het gemiddelde inkomen is het voor gemeente in krimpregio’s veel moeilijker om de warmtetransitie van de grond te krijgen", stelt het tijdschrift op zijn website. (redactie gebiedsontwikkeling.nu)


Cover: ‘Aanleg Nuon Noorderwarmte door Vattenfall Nederland’ door Nuon/Jorrit Lousberg (bron: Flickr.com)


Ruud Dorenbos

Door Ruud Dorenbos

Senior Projectleider bij Platform31

Seda Dural - Platform 31

Door Seda Dural

redactie Platform31

Sabina Gietema

Door Sabina Gietema

Projectleider Platform31


Meest recent

Werkspoorkathedraal door Nadine van den Berg (bron: Ministerie VRO)

De hoopvolle slotsom van een ronde door Nederland: burgers doen ertoe bij ruimtelijke kwaliteit

Journalist Mark Hendriks en fotograaf Nadine van den Berg gingen in actuele projecten op zoek naar ruimtelijke kwaliteit. Ze delen hun belangrijkste bevindingen en wijzen op de cruciale rol van burgers.

Uitgelicht
Analyse

15 oktober 2025

Aeisso Boelman column cover door Esther Dijkstra (bron: Illustratie Esther Dijkstra, bewerkte foto Cleo Mulder)

Van speelgeld naar een noodzakelijke investeringsgolf

Columnist Aeisso Boelman maakt zich zorgen. Terwijl wij de woningbouw razendsnel op gang moeten krijgen, zit Nederland op slot door een verouderende mobiliteitsbasis, netcongestie en schaarse publieke middelen.

Opinie

14 oktober 2025

Nederlands landschap Nationaal Parklandschap de Drentsche Aa, provincie Drenthe door Rudmer Zwerver (bron: Shutterstock)

Een gebiedsbiografie moet zacht en hard tegelijk zijn

Gebiedsbiografieën helpen om het verleden van een gebied in kaart te brengen maar zijn ook behulpzaam om de toekomst mee uit te lijnen. Frank Strolenberg bracht ze systematisch in kaart.

Interview

14 oktober 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op