Ik ben tegen!

In de ruimtelijke ordening zijn wateropgaven en natuurontwikkeling belangrijke opgaven. Zo was ik laatst in het prachtige Duingebied bij Schoorl. Staatsbosbeheer is hier gevraagd 100 hectare bos te kappen. Veel burgers protesteren hier echter tegen. De opdracht heeft een breed publiek karakter. Het is een opdracht van de provincie gericht op herstel van het landschap, het stimuleren van de terugkeer van vaak unieke planten en dieren en het tegengaan van verdroging. Doel is ook in te zetten op natuurherstel om de overmaat aan stikstof aan te pakken door extra te plaggen, te begrazen of stuifkuilen te graven. De maatregelen hebben zo ook een nationaal karakter, ze vallen onder de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) van het ministerie van Economische Zaken. Kortom nationaal bevoegd gezag over natuurgebieden van het Rijk en provinciaal gezag in het verlenen van vergunningen. En nu de uitvoering nadert, dus burgerprotest.

De nieuwe omgevingswet die uitgaat van ‘uitnodigingsplanologie’, wil burgers en ondernemers juist eerder betrekken. Neem mensen die in de buurt van een gebied wonen vanaf het begin mee in nieuwe plannen. Het is onvermijdelijk dat dit niet bij iedereen tot enthousiasme zal leiden. Niet alle verschillen van inzicht over een gebied zijn op te lossen. Het is belangrijk om ‘hard’ Europees en Rijksbeleid tijdig te delen en daarnaast verschillende opvattingen en waarden gedurende het ontwikkelingsproces te benoemen. Zo kan, juist tussen verschillende mensen, een positieve waarde worden toegevoegd en een bijdrage worden geleverd aan de opbouw van sociaal kapitaal..

Het past bij de trend dat burgers en bedrijven een bijdrage leveren aan maatschappelijke opgaven. Zo kent het Duingebied bij Schoorl ‘Vrienden van de Schoorlse Duinen’, een grote groep vrijwilligers voor inzet van menskracht en de mogelijkheid om financieel bij te dragen. Digitale platformen, juist ook vanuit de overheid, spelen hierbij een belangrijke rol. Zo heeft de boswachter bij Schoorl een boswachtersblog waar hij ingaat op vragen rond het kappen van het bos. Schoorl is hiermee een inspirerend voorbeeld voor gebiedsontwikkeling en de omgevingswet de komende jaren. Met aandacht voor hoofd (feiten), hart (emoties) en handen (uitvoering) in het proces tussen overheid, private partijen en burgers.

Wat mij in het Schoorlse voorbeeld inspireert is de energie die vanuit de samenleving komt. Dit is een lokaal voorbeeld, maar het zou het ook meer stedelijk en nationaal kunnen. Inspirerende visies en betrokkenheid niet alleen vanuit de overheid, maar ook vanuit de samenleving. Hierbij hoort ook burgerprotest. Van burgerprotest kan geleerd worden. Is harde besluitvorming onvermijdelijk of zeer gewenst? Of is een proces met vroegtijdige betrokkenheid juist goed? Hoe kunnen initiatieven en energie vanuit de samenleving worden gestimuleerd? Hoe groei je van een interne overheid naar een meer extern gerichte overheid? Nu de Tweede Kamerverkiezingen voor de deur staan, komen de politici weer meer onder alle burgers. Het zou mooi zijn als ze dit wat vaker blijven doen.

Ik ben voor !

Naschrift: uit het artikel Burgerbetrokkenheid bij omgevingsvisies kan worden geconcludeerd dat sommige gemeenten in Nederland burgerbetrokkenheid reeds voortvarend oppakken.