Jan Daenen (GroenLinks-PvdA): “Grondeigenaren kunnen een schop onder hun kont krijgen”

Als politiek adviseur wonen, infra en water van de Tweede Kamerfractie zat Jan Daenen de afgelopen jaren dicht op het vuur. En dus is zijn oordeel over het ruimtelijk ordeningsbeleid in de periode die achter ons ligt klip-en-klaar. “Ruimtelijke ordening heeft meer aandacht gekregen, dat is goed, maar de aandacht liet in de jaren daarvoor ook wel zeer te wensen over.” Geen enorme prestatie dus, maar dat betekent niet dat hij negatief is over het werk van demissionair minister Hugo de Jonge. “Heel knap hoe hij met een beperkte portefeuille zo veel dossiers heeft weten te doorbreken. Ik zie bij hem veel ambitie en goede ideeën maar die worden nog te vaak tegengehouden door rechtse partijen die vooral de markt machtig willen houden in de openbare ruimte. Daar ligt voor ons als GroenLinks-PvdA de belangrijkste taak.”

Unieke sector

Daenen en zijn partij hebben een hoop ideeën voor het vakgebied, maar de macht aan de markt geven? Dat is niet de bedoeling. “Ruimtelijke ordening is per definitie een verdelingsvraagstuk. Hoe gaan we om met de schaarse grond en hoe richten we die in? Dat kun je volledig aan de markt overlaten, dan weet je zeker dat de mensen met de grootste portemonnee en de grootste mond het uiteindelijk voor het zeggen krijgen in de openbare ruimte.” En daarom moet het Rijk een voortrekkersrol innemen en een actieve grondpolitiek gaan voeren, als het aan GroenLinks-PvdA ligt. “We moeten sturing krijgen op wie de grond krijgt, wat er op die grond gebeurt en hoe hoog de prijs is die voor die grond wordt betaald. Anders is het onmogelijk om nog een betaalbare woning neer te zetten.”

Met een wens van 40 procent sociale woningbouw (“en juist ook in Bloemendaal en Wassenaar”) en de nadruk op binnenstedelijk bouwen ontkomt de partij niet aan concrete voorstellen in het verkiezingsprogramma, zoals een actieve grondbank en een planbatenheffing. “En we willen een bouwplicht invoeren. Als eigenaren grond niet bebouwen, moeten we als overheid kunnen zeggen dat binnen drie jaar wordt begonnen met de start van de bouw. Het belang van de samenleving is groter dan het belang van de individuele grondeigenaar. Die kunnen echt wel een spreekwoordelijke schop onder de kont krijgen.”

Een belangrijke rol bij het realiseren van deze ambities is, als het aan Daenen ligt, weggelegd voor de woningcorporaties. “Wat ons betreft gaan corporaties niet alleen sociale woningen bouwen, maar ook middenhuur en sociale koopwoningen voor jongeren. Zij weten als geen ander hoe je fatsoenlijke volkshuisvesting kunt bouwen die betaalbaar en kwalitatief hoogstaand is. Ik hoop ook echt dat in het toekomstige ruimtelijke ordeningsbeleid de corporaties een sterke positie krijgen. Een unieke sector die we de afgelopen jaren volledig vergeten zijn.”