Tachtig procent van de kloosters die 10 jaar geleden nog in gebruik waren, staat nu leeg, en de gemiddelde leeftijd van de bewoners schommelt rond de 86.

De projectontwikkelaar ziet dit uiteraard. En de belegger. En de bouwer. En gemeenten. En dan lees ik nog wel eens dat ‘bestuurders en ontwikkelaars meestal het bijzondere van de plek ontgaat’.

Laat ik het daarom eens opnemen voor die ‘ontwikkelaar’. Want ook de pers generaliseert nogal eens. En u adviseren om er eens langs te gaan, op een zaterdag, als er geleefd en geboodschapt en gesport wordt. Ga zitten op die bank en kijk een uurtje naar het tweede leven dat zo’n complex binnen en buiten krijgt. En zie hoe de gemiddelde leeftijd van de gebruikers na een jaar of 8 ontwikkel- en realisatietijd van 86 naar 35 is gedaald.

In Berkel Enschot werd het klooster van de Zusters Trappistinnen, aan de rand van dit grote dorp, gerenoveerd. En er werd wat stijlvolle nieuwbouw naast gezet. En er volgen nog veel woningen en een te verplaatsen wijkwinkelcentrum, want de businesscase moet wel rond… Dat is de zakelijke kant.

Maar een eerste fase is nu klaar, ik was er onlangs. En het zit er allemaal: de verplaatste bieb, een cultureel centrum, kinderopvang, een lekker restaurant, starters- en seniorenwoningen, een digitale roddelplek voor de nieuwe bewoners (‘Community 2.0’; ben ik de enige die de term ‘2.0’ niet meer verdraagt?), en een mooie zaal met techniek, zodat we er onlangs met 50 studenten Ruimtelijke Ontwikkeling een prima ochtend hadden. Laat ze dit maar leren. En toepassen, deze toekomstige ontwikkelaars.

Even googlen en je vindt welke lokale en landelijke partijen dit moois ontwikkeld hebben. En er is flink gestoeid tussen gemeente en deze partijen over hoe het moest en mocht en zou. Ik mocht het van binnenuit meemaken. Maar als je daar nu staat – of beter: op dat bankje zit -  en ziet dat bewoners zich dit vernieuwde complex razendsnel hebben toegeëigend… Alsof het er altijd was.

Als historicus (wat ik ben), schuif ik dan de nostalgie terzijde. Als stedelijk (her)ontwikkelaar zie ik de ene generatie gebruikers vervagen en een nieuwe generatie de plek opnieuw innemen. Het complex waardig. 

Kloostercasino in Breda (Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)