platform voor kennis, nieuws en opinie
Door Daan Zandbelt
6 nov 2019 - Opinie De ene week staat het Malieveld vol met boeren, de week erna met bouwers. Beide beroepsgroepen worden geraakt door de stikstofcrisis. Deze crisis toont maar weer eens aan dat er alleen tot breed gedragen maatschappelijke oplossingen kan worden gekomen met een samenhangende benadering. De stikstofcrisis kan niet los worden gezien van een aantal grote opgaven waar we als land voor staan. Van verduurzaming van de landbouw, via verstedelijking tot een mobiliteits- en energietransitie.
Nederland is echter zo sectoraal georganiseerd dat iedereen binnen haar eigen silo maatschappelijke problemen probeert op te lossen. Zo is Rijkswaterstaat panisch over binnenstedelijke bouwambities van de grote steden. “Hoe kan de ring met al die extra woningen blijven draaien?” Maar door continue wegverbredingen gaan we alleen maar meer rijden.
Studio Bereikbaar werkt in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken aan een 2.0 versie van het Dashboard Verstedelijking van het College van Rijksadviseurs (CRa) over de maatschappelijke meerwaarde van de woningbouwopgave. Hieruit blijkt juist dat een hogere adressendichtheid van inwoners en banen leidt tot een lagere automobiliteit per inwoner. Wie volop keuze om de hoek heeft, neemt veel vaker de fiets of loopt. Ook het OV-gebruik is hoger in stedelijke gebieden.
Eigenlijk ook heel logisch. Waarom zou je nog ver reizen, als je in de buurt al keuze hebt uit verschillende winkels, scholen en een groot aantal banen. Een hogere adressendichtheid heeft niet alleen effect op het gedrag van de nieuwe bewoners van een gemengde gebiedsontwikkeling, maar ook op dat van omliggende gebieden (tot circa 2 kilometer).
Zo leidt een ontwikkeling als de Merwedekanaalzone in Utrecht niet alleen tot een minder uitbundig mobiliteitsgedrag van haar nieuwe inwoners, maar is te verwachten dat het autogebruik door inwoners in omliggende wijken als Kanaleneiland, Lombok en Rivierenwijk ook daalt. Ook hun ontplooiingsmogelijkheden worden immers vergroot. Dus zonder dat iemand gedwongen wordt zijn huis met tuin te verlaten, kan dit toch leiden tot ander mobiliteitsgedrag. De afname is dermate substantieel dat de toevoeging van woningen op de juiste plekken ertoe kan leiden dat zelfs de totale automobiliteit van een stad daalt. En minder autokilometers betekent minder stikstofuitstoot.
Als deze nieuwe inzichten bij verder onderzoek daadwerkelijk standhouden bij de commissie MER en Raad van State, is dat een hele opluchting voor Rijkswaterstaat, klimaat en milieupartijen. Tegelijkertijd biedt het nieuwe ontplooiingskansen voor de inwoners van oude wijken. En voor je het weet vieren de boeren en de bouwers samen een feestje op het Malieveld. Nu nog een oplossing voor de PFAS.
Lees meer over deze inzichten in het CRa-advies ‘Enorm veel keuze & ongelofelijk nabij’ voor de Metropoolregio Amsterdam (inclusief een update van het Dashboard Verstedelijking).
