Opinie Als Hollandse stedenbouwer en inwoner van Shanghai volg ik met belangstelling de campagne van Zef Hemel voor meer “mega” stedelijkheid in Nederland door bijvoorbeeld Amsterdam te verdubbelen. Het verstedelijken van de grotere Nederlandse steden lijkt me een super-relevante opgave en de argumentatie Hemel is verleidelijk; Grote steden zijn duurzamer, economisch weerbaarder, cultureel rijker en voorzien je leven van meer kansen en mogelijkheden. Toch heb ik nog wel een paar praktische kanttekeningen.
Mega-stad/Mega-geweldig.
In de NRC zegt Hemel : Op een paar vierkante kilometer tref je er alles wat een mens zich kan wensen: muziek, theater, kunst, voedsel, drank, parken, sport, vertier, hoogte, vergezicht, drukte maar ook rust en dat alles ook nog eens vierentwintig uur per dag”. En Hemel over Shanghai: Wie in Shanghai gaat kijken, ziet een megastad van meer dan 20 miljoen inwoners, een van de rijkste stedelijke economieën op aarde.
Wat Zef zegt klopt
Ik woon met vrouw en dochter midden in Shanghai, aan de rand van de Franse concessie dicht bij de rivier. Hoog boven het straatgewoel, ruim en stil, 2 balkons en 2 badkamers. Ga ik naar beneden dan bereik ik met 10 minuten fietsen vele duizenden restaurants winkels en voorzieningen in alle denkbare categorien. 10 minuten met de taxi brengt mij bij alle voorzieningen die er in een mensenleven nodig zijn. In een mix van mega hoogbouw en schilderachtige straatjes vind ik er parken, universiteiten, ziekenhuizen, musea, uitgaans gebieden, maar vooral ook veel potentiele werkgevers en opdrachtgevers.
Megastad/Megaprijs
Enig comfort en goede voorzieningen hebben in de megastad ook een megaprijs. Een net appartement van 100 vierkante meter downtown Shanghai kost zeker 2500 euro in de maand. Een dochter op een goede (Chinese) basisschool met pianoles en balletles kost 25.000 euro per jaar. Voor een comfortabel gezinsleven (even goed als in Amsterdam) met de benefits van megastad Shanghai heb je een zeer fors inkomen nodig, zeker meer dan 100.000 euro netto. Gegeven de inkomensverdeling is er in de megastad Shanghai maar een beperkt gedeelte van de bevolking echt in staat om er van te genieten.
Mega-stad als Mega-project
Stel dat we Zefs voorstel serieus nemen en bijvoorbeeld Amsterdam verdubbelen en een miljoen mensen toevoegen . Uitgaande van 50 meter bvo. per persoon voor wonen werken en voorzieningen moet je dan ongeveer 50 miljoen vierkante meter toevoegen. Bij voorkeur als high-density mixed-use sustainable watercity . Een mooie referentie van 50 miljoen vierkante meter is het Qianhai district in Shenzhen, ontworpen door James Corner Field operations en inmiddels in uitvoering.
Het is echter maar de vraag wat er overblijft van alles wat Amsterdam (en Nederland) nu zo prachtig maakt als je inderdaad 50 miljoen vierkante meter aan mega stedelijkheid om Amsterdam heen schroeft.
De mega-stad en het mega-achterland.
Mijn grootse twijfel geldt echter de verhouding stad achterland waar een sterke relatie tussen bestaat. Als je van Nanjing met de trein via Wuxi en Suzhou naar Shanghai reist zie je de agglomeraties steeds groter worden en de torens steeds hoger en talrijker. Ik zie Shanghai ( met 24 miljoen inwoners) als de economische en bestuurlijke accumulatie van de Yangtze delta met ongeveer 180 miljoen inwoners als achterland. Metropoolregio Amsterdam heeft met 2.5 miljoen inwoners een achterland van 18 miljoen Nederlanders. In beide gevallen geldt dat er voor elke stadsbewoner negen in het achterland wonen. Dat Amsterdam extreem veel groter zal worden is mijns inziens niet waarschijnlijk zolang het achterland niet meegroeit.
Mega-lang wachten op die Mega-stad
Dat de grotere Nederlandse steden op nederlandse wijze mee zullen groeien met de populariteit van de stad daar hoeven we niet aan te twijfelen. Voor die Nederlanders die smachten naar grootstedelijkheid een adviesje: Ga niet wachten op een verdubbeling van Amsterdam. Er zijn genoeg megasteden waar je zo naar toe kan verhuizen. Alleen wordt er niet zoveel Nederlands gesproken en vind je niet zo snel stroopwafels en oude kaas. Ik denk echter dat de Nederlanders die graag eens in een grote stad willen wonen al lang vertrokken zijn (en misschien ook al weer terug).
Dit artikel verscheen eerder op www.dearchitect.nl
Cover: ‘shanghai2’
Door Joost van den Hoek
Joost van den Hoek is oprichter van VANDENHOEK Masterplanners en als supervisor en masterplanner verbonden aan significante Nederlandse projecten.
