Het ontstaan van Tirana

Tirana werd in 1920 hoofdstad van Albanië. Daarvóór was het een klein dorp met een paar duizend inwoners, maar dat veranderde snel. Gebouwen, infrastructuur en bruggen werden in korte tijd de grond uit gestampt. Tirana transformeerde in hoog tempo van oosters stadje tot westerse stad.

Na de Tweede Wereldoorlog kwam er een communistische regering en dat had gevolgen voor de bebouwde omgeving. Historische gebouwen werden om ideologische redenen afgebroken. Na de val van het communistische regime in 1991 volgde een ongecontroleerde groei en planning van de stad. Hier kwam in 2000 verandering in, toen Edi Rama (voormalig kunstenaar) burgermeester werd. Hij probeerde de stad eenheid te geven door artistieke interventies en daarnaast schreef hij internationaal opdrachten uit voor nieuwe ontwikkelingen.

De huidige stad

Al deze verschillende fases hebben ervoor gezorgd dat Tirana een stad van contrasten is geworden. De toetreding tot de Europese Unie zorgde ervoor dat de stad nog meer westerse invloeden onderging. Vooral architectenbureaus uit België en Nederland ontwikkelen veel in deze stad. Dit is geen toeval, want Rama (voormalig burgermeester, nu vicepremier) is behoorlijk gecharmeerd van de grafische stijl en werkwijze van zowel Nederland als België. De vraag is alleen voor wie deze bureaus ontwerpen. Winkelcentra, wolkenkrabbers en grote projecten worden massaal gebouwd, maar zijn alleen bereikbaar voor wie bereid en in staat is geld uit te geven.

Er is een onbalans ontstaan tussen de planning van Tirana en het gebruik van de stad. Context ontbreekt en er wordt weinig rekening gehouden met het dagelijks leven van de inwoners. De stad lijkt ontworpen voor toeristen uit het westen. Er is nog geen compatibiliteit tussen economische welvaart en de dagelijkse realiteit van de inwoners. Vandaar de kritische opstelling van de hoofdstedelingen. 

Cover: Skanderbeg Square, Tirana” (CC BY 2.0) by Andrew Milligan sumo