Rabobank "Rabobank Office" (CC BY-ND 2.0) by IBM Research

Rabobank: neerwaarts risico vastgoedmarkt groter dan opwaarts potentieel

22 mei 2019

3 minuten

Verslag Hoe staat de vastgoedmarkt ervoor, en welke kant gaan het op? Halverwege april wierp de Rabobank in het Vastgoedbericht een blik op het komende jaar. In een notendop: veel negatieve scenario’s, veel regionale verschillen, en veel opgaven voor verduurzaming.

Op 15 april werd tijdens een bijeenkomst met stakeholders uit de vastgoedwereld deze prognose voor vastgoed in 2019 gepresenteerd. Terwijl buiten steeds hoger wordt gebouwd, leeft binnenin het bestuurscentrum van de Rabobank in Utrecht de vraag of de figuurlijke top van de vastgoedmarkt al bereikt is.

Maarten Donkers, Hoofd Kennis & Sturing Rabo Real Estate Finance, legt uit dat er meerdere redenen zijn om te denken dat we in de vastgoedmarkt op een keerpunt zitten. Het gaat al lang goed, mogelijk te lang. Daarnaast nemen de economische groei en het vertrouwen af. Ook ervaren vastgoedbeleggers een gebrek aan geschikte projecten om in te investeren, en bestaat er onzekerheid over de rente en de beschikbaarheid van financiering.

Toekomst ongewist
Dat neemt echter niet weg dat de toekomst ongewis blijft, en dat met name kantelpunten lastig te voorspellen zijn. Om met deze onzekerheid om te gaan, heeft de Rabobank enkele scenario’s geschetst (zie hieronder). Wat opvalt is dat die schetsen - naast het basisscenario - voornamelijk negatief zijn, wat maakt dat de neerwaartse risico’s groter zijn dan het opwaarts potentieel. Ook wordt hieruit duidelijk dat een marktverstoring veelal van buiten de Nederlandse vastgoedmarkt komt. Een veelgebruikt voorbeeld is de Brexit, een invloedrijke gebeurtenis die zowel sectoraal als geografisch uit een andere hoek komt. In de discussie achteraf werd daarom ook wel gewaarschuwd voor een ‘zwarte zwaan’, een (door de wiskundige Nassim Nicholas Taleb gemunte) gebeurtenis die niet te voorspellen is, maar wel een enorme impact heeft.

Een mogelijke oplossing hiervoor is de gebouwgebonden financiering, waarvoor momenteel door de overheid beleid wordt ontwikkeld. Daarmee kan een lening voor verduurzaming van een gebouw gekoppeld worden aan het gebouw, in plaats van aan de gebouweigenaar. De uitgaven voor verduurzaming hoeven met deze aanpak niet in één keer door de huidige bewoner te worden betaald, maar worden gefinancierd met een lening die wordt betaald door de huidige én toekomstige bewoners. Dit neemt investeringsdrempels weg, en de aanwezigen reageren positief op het idee dat de Rabobank hier een voortrekkende rol in neemt.

rabo vastgoedbericht

‘rabo vastgoedbericht’


Deelmarkten en -regio's
Natuurlijk bestaan er verschillen tussen deelmarkten en regio’s, die bovendien toenemen. Zo verwacht de Rabobank dat de woningmarkt een drijvende kracht blijft voor de investeringsmarkt, alhoewel de betaalbaarheid steeds meer onder druk kom te staan. De aanwezigen verwachten dat de winkelmarkt daarentegen achteruit blijft gaan, ondanks de opleving die hier en daar zichtbaar is.

Ook geografisch is een steeds grotere differentiatie zichtbaar, met groeiende lokale en regionale verschillen. Een van de aanwezigen wijst erop dat er buiten de G4 veel kansen voor investeerders zijn te vinden, maar dat buitenlandse investeerders die vaak sneller in de gaten hebben dan Nederlandse.

Verduurzaming van de particuliere koopmarkt
Als laatste baart de verduurzamingsopgave van de gebouwde omgeving meerdere aanwezigen tot zorgen. De Rabobank streeft ernaar binnen tien jaar de hele financieringsportefeuille te vergroenen. Maar wat gebeurt er in dat geval met de bewoners van woningen met heel lage energielabels? Krijgen zij in de toekomst geen financiering meer? Voorkomen moet worden dat een deel van deze bewoners in de problemen komt.

Cover: "Rabobank Office" (CC BY-ND 2.0) by IBM Research

Lees het gehele Rabo Vastgoedbericht 2019


Cover: ‘Rabobank "Rabobank Office" (CC BY-ND 2.0) by IBM Research’


simon portret

Door Simon van Zoest

Onderzoeker bij SKG TU Delft


Meest recent

Klimaatadaptief ontwerpen, Utrecht door Nanda Sluijsmans (bron: Flickr.com)

Gebiedsontwikkeling langs de maatlat klimaatadaptief en groen bouwen

Water en bodem leidend maken: mooi principe, maar dan. Hoe dit vorm te geven bij concrete projecten? Het Rijk lanceert de landelijke maatlat klimaatadaptief en groen bouwen als eerste hulpmiddel.

Nieuws

31 maart 2023

Nieuwbouwwijk Noorderhaven in Zutphen, Gelderland door Maarten Zeehandelaar (bron: Shutterstock)

Woningbouw op veehouderijlocaties: een goed idee

Het is een klassieke win-win: bouw woningen op locaties van veehoudende bedrijven. Minder stikstof-uitstoot en meer woningen om de woningnood te verminderen. Samuel Orobio de Castro onderzocht hoe dit in de praktijk vorm kan krijgen.

Uitgelicht
Onderzoek

31 maart 2023

Weekoverzicht Cover door Ineke Lammers (bron: gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was een week om opnieuw uit te vinden

Deze week draait het op Gebiedsontwikkeling.nu om 'opnieuw uitvinden'. Of het nu om industrieel bouwen, ontmoeting in superdiverse wijken of om werklocaties gaat, ze gaan in de revisie.

Nieuws

30 maart 2023