Trend: realisme
Het nieuwe realisme en de gemaakte start met afboeken zijn positief, vindt Friso de Zeeuw. Hij verwacht dat de verliezen bij gemeenten die de feiten niet onder ogen durven zien, hoger zullen oplopen dan bij gemeenten die nu door de pijn heen gaan. Gebiedsontwikkelingen zijn geen melkkoeien meer en grondbedrijven geen flappentap meer voor de gemeentelijke begroting: dat is op zich een gezonde correctie, meent De Zeeuw.
Veel gemeenten worstelen met de vraag hoe het dan wél moet. Juist gemeenten met een actief grondbeleid zijn nu de klos. Een meer terughoudend grondbeleid zal in veel gevallen beter op z’n plaats zijn, stelt hoogleraar Vastgoed- en Locatieontwikkeling Erwin van der Krabben. Hij pleit voor een organisch groeimodel waarin binnen hoofdlijnen kleinere initiatieven vanuit de markt leidend zijn in de invulling. Een ander alternatief is binnenstedelijke herverkaveling met zittende eigenaren, daarvoor is wetgeving dringend gewenst. In alle gevallen zullen in ieder geval zowel de traditionele ontwikkelaars als de gemeentelijke grondbedrijven hun bestaansrecht opnieuw moeten uitvinden.