Volgens Bakker is de grootste oorzaak voor dit euvel de veranderde bestuurlijke constellatie. “Ontwerpers hebben geen benul hoe de politiek werkt en ministers kennen de kracht van goede plannen niet meer. Ik heb geleerd om naar het bestuur te gaan, (…) maar de huidige bestuurders krijgen geen ontwerpers meer te zien.”

Bakker is daarom ook niet te spreken over de decentralisatie en de ontvlechting van het ministerie van Volkshuisvesting, RO en Milieu (VROM), waarna de losse taken verdeeld zijn over departementen. “Veel kennis en kunde op nationale schaal is verloren gegaan. Ruimtelijke ordening komt er kort gezegd op neer dat elke gemeente haar problemen zelf moet op zien te knappen en dat is knap ingewikkeld.”

Eindeloos geduld

Ze ziet ook een lichtpunt: in de Randstad loopt het bestuurlijk beter. “Het gezegde was altijd: hoe dichter bij de Randstad, hoe rotter het wordt met de bestuurlijke samenwerking; steden en provincies die elkaar de tent uitvochten, rivaliteit tussen steden. Na het totaal wegvallen van enige visie of hulp van het Rijk is de samenwerking verbeterd, dat zie ik ook, maar dan nog: gemeenten en regio’s kunnen het niet alleen.”

Hoe moet het dan wel? Bakker pleit voor het aan elkaar koppelen van klimaat en woningbouwopgaven. “De regionale visie moet ontstaan door een zichtbare weging van de verschillende factoren, misschien wel commissies voor gebiedsontwikkeling, waar ook burgers en bedrijven deel van uit maken.” De oplossing ligt volgens haar niet in de discussies over aantallen woningen en het verzinnen van ad hoc-oplossingen. “Mijn ervaring is, dat gesprekken met burgers en bestuurders op elkaar lijken: ze kosten veel tijd, vragen eindeloos geduld en uitleg, maar leveren betere plannen op!”

Cover: Ineke Lammers