Schoon water is geen luxe, maar een recht in onze steden

Laatst las ik in The Guardian over watersommeliers: experts die natuurlijk water beoordelen op mineraliteit, koolzuurgehalte en afkomst, net als wijnproevers. Ze benadrukken hoe water een verhaal en unieke natuurlijke context heeft, waardoor er een nieuwe waardering voor water ontstaat. Luxe flessen water kunnen daardoor wel tot 19 pond (ruim 21 euro) kosten, waarbij sommeliers dit exclusieve water ook inzetten om de smaken van gerechten te versterken.

Hoewel dit duidelijk een elitair product is, zien we in gebiedsontwikkeling ook een groeiende focus op bewust watergebruik en het verbeteren van de waterkwaliteit. Met de zomervakantie nog vers in mijn geheugen, zie ik bijvoorbeeld een groeiende behoefte aan schoon open water. Dat komt mede door de vaker voorkomende hitte en de verdichting van steden.

Deze trend van meer aandacht voor de waterkwaliteit is niet uniek voor Nederland, maar wereldwijd zichtbaar. Neem China, waar grote stappen worden gezet om de waterkwaliteit te verbeteren, bijvoorbeeld langs de Liangma-rivier in Beijing, met strengere regelgeving en investeringen in afvalwaterzuivering. Dit schept ruimte voor groene openbare ruimten met zwemzones en andere recreatieve voorzieningen.

Of dichter bij huis: in Parijs is het na ruim honderd jaar sinds deze zomer weer mogelijk om te zwemmen in afgeschermde bassins gevuld met rivierwater van de Seine, zoals bijvoorbeeld bij Bras-de-Grenelle aan de voet van de Eiffeltoren. Of kijk naar Oslo waar sinds 2016 het Sørenga Sjøbad bestaat, een zoutwaterzwembad aan de Oslofjord, dat via Skagerrak grenst aan de Noordzee. Dit zwembad beschikt over een zandstrand, goede faciliteiten en is zelfs in de winter open, met mogelijkheden voor ijszwemmen en sauna’s.

Gelukkig zien we ook in Nederland steeds meer voorbeelden. Zo heeft Rotterdam, de stad waar ik woon, een rijke zwemgeschiedenis in open water. Historisch gezien werd er gezwommen in de Nieuwe Maas, vooral in houten, drijvende zwembaden tussen 1880 en 1960, populair voor recreatie en zwemlessen. Toen de waterkwaliteit verslechterde, verdwenen deze baden.

De afgelopen jaren zijn er diverse nieuwe initiatieven rond de Nieuwe Maas en in het stadscentrum ontstaan. Zo is er sinds vorig jaar een officiële openwaterzwemzone in de Rijnhaven, bij het drijvende park aan de Antoine Platekade. Dit project maakt zwemmen in het hart van Rotterdam mogelijk, al is dit alleen tijdens het zwemseizoen in de zomer.

Daarnaast wordt het Nelson Mandelapark ontwikkeld, een ruim stadspark in de Maashaven, wat naar verwachting in 2028 opent. Zwemmen in dit park is vanwege de havenactiviteiten tot die tijd nog niet toegestaan. Dit geldt ook voor het water in de Coolhaven bij Little C, een geliefd woon- en werkgebied met ruim 300 appartementen en een parkzone aan het water. Dit water is via de Parksluizen verbonden met de Nieuwe Maas. Hoewel ik daar deze zomer veel mensen zag zwemmen, is dit formeel verboden vanwege de waterkwaliteit en het scheepvaartverkeer. Maar de wens om hier een officiële zwemlocatie te realiseren is groot.

Verder organiseert Rotterdam evenementen zoals de Rotterdam City Swim, met duizenden deelnemers die jaarlijks zwemmen in een veilig afgebakende zone in de Wijnhaven, een woon-werk gebied dat via waterwegen en sluizen is verbonden met de Nieuwe Maas. De waterkwaliteit en veiligheid worden hier streng gecontroleerd. Niet aan de Maas, maar het noemen waard, is het project RiF010, een watersportcentrum in de Steigersgracht midden in Rotterdam, met gezuiverd water en golfinstallaties. Hier kan men surfen, suppen en duiken, wat aansluit bij het beleid om de stad aantrekkelijker te maken voor sport en recreatie met schoon water als uitgangspunt.

Kortom, of het nu om de elite van watersommeliers gaat of om het simpele plezier van zwemmen in onze steden, één ding is duidelijk: schoon openbaar water is niet alleen luxe, maar een essentiële pijler voor gezonde, leefbare en toekomstbestendige steden waar iedereen van kan genieten.