Leefbaarheidseffectrapportage (2020) door StrateGis (bron: www.strategisgroep.nl)

“Smart cities falen omdat burgers niet worden meegenomen”

1 september 2020

3 minuten

Analyse Willen smart cities een succes worden, dan moeten burgers veel vroeger betrokken worden bij de keuze voor leveranciers en de ontwikkeling van diensten om zo'n slimme stad te worden. Dat stelt Jared Mondschein, wetenschapper bij Rand (een Amerikaans onderzoeksbureaus voor beleid en publieke vraagstukken), in een opiniestuk op Smart Cities Dive.

“De technologie zelf is niet het probleem”, noteert Mondschein na gesprekken met initiatiefnemers van smart city-projecten in de Verenigde Staten. “De sensoren en andere instrumenten zijn vaak robuust en bevatten weinig problemen.” Niettemin worden de diensten en onderliggende datasets weinig gebruikt door de inwoners van de smart city.

Apps bouwen

Dat komt, concludeert Mondschein, omdat burgers niet betrokken worden bij de ontwikkeling van die digitale tools. Ze praten bijvoorbeeld niet mee als ambtenaren leveranciers van de instrumenten selecteren, onder meer vanwege geheimhoudingsafspraken of omdat de ambtenaren dit gewoon vergeten zijn. Hierdoor sluit de gekozen oplossing niet (optimaal) aan op de wensen van diezelfde burgers.

De onderzoeker haalt als voorbeeld van slecht smart-city-beleid de zogeheten open data-portalen aan. Op deze websites (bijvoorbeeld data.overheid.nl) vinden burgers alle beschikbare openbare data van de overheid, zoals over misdaad, gemeentelijke inkomsten en uitgaven, aanbestedingen en mobiliteit. Het idee is dat de overheid hierdoor transparanter werkt, beter te controleren valt en meer service verleent. Bovendien kunnen organisaties en burgers met de data zelf nuttige apps en andere smart city-diensten bouwen. Je kunt hierbij denken aan de Leefbaarheidseffectrapportage, een samen met burgers gebouwde webtool die laat zien hoe veilig, groen en bereikbaar een wijk is.

Eigen de stad toe

Uit onderzoek van Rand eerder dit jaar naar de smart-city-situatie in Los Angeles bleek niettemin dat door drie ‘significante obstakels’ deze open data-portalen niet goed werken. De aanwezige datasets worden niet vaak genoeg bijgewerkt en aangevuld (waardoor de kennis onvolledig en achterhaald is), potentiële databronnen voor live inzicht in de stad (zoals parkeergegevens) blijven achterwege, en datasets worden niet voorzien van voldoende context (waardoor het voor burgers heel lastig is om in te zien waar de data vandaan komt en wat zij hiermee kunnen doen).

“Het was voor ons geen verrassing dat ambtenaren die deze portalen beheren, ons vertelden dat ze verbaasd zijn over hoe weinig lokale toepassingen er ontwikkeld zijn met hun data", schrijft Mondschein. "De hoofdoorzaak hiervan kan de fout zijn dat de ervaring van burgers niet is meegenomen.”

Die situatie is vergelijkbaar met die in Nederland. Veel dataportalen worden na lancering niet of nauwelijks onderhouden, het aanbod van datasets is beperkt en de technische drempel om er iets mee te doen is hoog. Zo is in Nederland Buienradar (op basis van opendare data van het KNMI) een even bekend als zeldzaam voorbeeld van de succesvolle toepassing van open data. Door al die beperkingen blijft de kans klein dat burgers zich de smart city toe-eigenen.



Cover: ‘Leefbaarheidseffectrapportage (2020)’ door StrateGis (bron: www.strategisgroep.nl)


Inge Janse - 2021 door Sander van Wettum (bron: Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling)

Door Inge Janse

Voormalig adjunct-hoofdredacteur van Gebiedsontwikkeling.nu


Meest recent

Fietspad langs fruitbomen in bloesem, Betuwe door Wolf-photography (bron: Shutterstock)

TNO en RIVM ontwikkelen universele indicatorenset voor een gezonde leefomgeving

Hoe maak je een leefomgeving gezond? TNO en RIVM sloegen de handen ineen en presenteren een basisset indicatoren. De set helpt professionals bij het meten, monitoren en verbeteren van een gezonde leefomgeving.

Analyse

21 mei 2025

Stadsveteraan, Amsterdam door AM (bron: AM)

Zo is (sociale) woningbouw voor senioren in de stad wél mogelijk

De vergrijzing neemt toe, maar het aantal seniorenwoningen groeit nauwelijks door hoge kosten en weinig beschikbare grond. Twee Amsterdamse sociale woonconcepten voor senioren lukt het wél. Wat valt hiervan te leren?

Uitgelicht
Casus

21 mei 2025

Surveillance Software in Tallinn door Gorodenkoff (bron: Shutterstock)

De opmars van AI, dit is een routekaart voor toekomstbestendige steden

De opkomst van AI zorgt voor nieuwe ontwikkelingen rondom stedelijk beleid en beheer. Internationaal onderzoek brengt in kaart hoe 250 steden wereldwijd de mogelijkheden van AI verkennen of dit al inzetten om complexe uitdagingen aan te pakken.

Onderzoek

20 mei 2025