Leefbaarheidseffectrapportage (2020) door StrateGis (bron: www.strategisgroep.nl)

“Smart cities falen omdat burgers niet worden meegenomen”

1 september 2020

3 minuten

Analyse Willen smart cities een succes worden, dan moeten burgers veel vroeger betrokken worden bij de keuze voor leveranciers en de ontwikkeling van diensten om zo'n slimme stad te worden. Dat stelt Jared Mondschein, wetenschapper bij Rand (een Amerikaans onderzoeksbureaus voor beleid en publieke vraagstukken), in een opiniestuk op Smart Cities Dive.

“De technologie zelf is niet het probleem”, noteert Mondschein na gesprekken met initiatiefnemers van smart city-projecten in de Verenigde Staten. “De sensoren en andere instrumenten zijn vaak robuust en bevatten weinig problemen.” Niettemin worden de diensten en onderliggende datasets weinig gebruikt door de inwoners van de smart city.

Apps bouwen

Dat komt, concludeert Mondschein, omdat burgers niet betrokken worden bij de ontwikkeling van die digitale tools. Ze praten bijvoorbeeld niet mee als ambtenaren leveranciers van de instrumenten selecteren, onder meer vanwege geheimhoudingsafspraken of omdat de ambtenaren dit gewoon vergeten zijn. Hierdoor sluit de gekozen oplossing niet (optimaal) aan op de wensen van diezelfde burgers.

De onderzoeker haalt als voorbeeld van slecht smart-city-beleid de zogeheten open data-portalen aan. Op deze websites (bijvoorbeeld data.overheid.nl) vinden burgers alle beschikbare openbare data van de overheid, zoals over misdaad, gemeentelijke inkomsten en uitgaven, aanbestedingen en mobiliteit. Het idee is dat de overheid hierdoor transparanter werkt, beter te controleren valt en meer service verleent. Bovendien kunnen organisaties en burgers met de data zelf nuttige apps en andere smart city-diensten bouwen. Je kunt hierbij denken aan de Leefbaarheidseffectrapportage, een samen met burgers gebouwde webtool die laat zien hoe veilig, groen en bereikbaar een wijk is.

Eigen de stad toe

Uit onderzoek van Rand eerder dit jaar naar de smart-city-situatie in Los Angeles bleek niettemin dat door drie ‘significante obstakels’ deze open data-portalen niet goed werken. De aanwezige datasets worden niet vaak genoeg bijgewerkt en aangevuld (waardoor de kennis onvolledig en achterhaald is), potentiële databronnen voor live inzicht in de stad (zoals parkeergegevens) blijven achterwege, en datasets worden niet voorzien van voldoende context (waardoor het voor burgers heel lastig is om in te zien waar de data vandaan komt en wat zij hiermee kunnen doen).

“Het was voor ons geen verrassing dat ambtenaren die deze portalen beheren, ons vertelden dat ze verbaasd zijn over hoe weinig lokale toepassingen er ontwikkeld zijn met hun data", schrijft Mondschein. "De hoofdoorzaak hiervan kan de fout zijn dat de ervaring van burgers niet is meegenomen.”

Die situatie is vergelijkbaar met die in Nederland. Veel dataportalen worden na lancering niet of nauwelijks onderhouden, het aanbod van datasets is beperkt en de technische drempel om er iets mee te doen is hoog. Zo is in Nederland Buienradar (op basis van opendare data van het KNMI) een even bekend als zeldzaam voorbeeld van de succesvolle toepassing van open data. Door al die beperkingen blijft de kans klein dat burgers zich de smart city toe-eigenen.



Cover: ‘Leefbaarheidseffectrapportage (2020)’ door StrateGis (bron: www.strategisgroep.nl)


Inge Janse - 2021 door Sander van Wettum (bron: Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling)

Door Inge Janse

Voormalig adjunct-hoofdredacteur van Gebiedsontwikkeling.nu


Meest recent

HWBP Myra Kremer en Harm Veenenbos door HWBP (bron: HWBP)

Dijkversterking langs de Waal, de kunst is om meerdere opgaven te verbinden

De zuidelijke Waaldijk tussen Nijmegen en Dreumel wordt versterkt. Maar niet voordat er gekeken is naar andere opgaven in de omgeving. Omgevingsmanager Myra Kremer en landschapsarchitect Harm Veenenbos vertellen waarom en hoe dat gebeurt.

Interview

22 augustus 2025

GO weekoverzicht cover 21 aug door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was de week met extra aandacht voor doorzettingsvermogen in gebiedsontwikkeling

Deze week kwam het begrip doorzettingsvermogen vaak terug. Simon Kooistra interviewde de blinde architect Jan Meerpoel. Utopia Eiland maakt de toekomst van stadslandbouw zichtbaar en in Brazilië blijkt passie cruciaal bij de aanpak van stadscentra.

Weekoverzicht

21 augustus 2025

GO Zomertour 2025 door Ineke Lammers (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

GO Zomertour 2025 #5: Revitaliseren van Braziliaanse stadscentra

In de vijfde aflevering van de GO Zomertour schrijven Saskia Ruijsink en Wouter Jan Verheul over het revitaliseren van Braziliaanse stadscentra. “We kunnen leren dat het werken vanuit passie en doorzettingsvermogen essentieel is.”

Casus

21 augustus 2025