Onderzoek Onderzoek naar tweets in Londen en San Francisco wijst uit dat bepaalde plekken in de stad gekoppeld kunnen worden aan emoties als blijheid, verdriet, of boosheid. Waardevolle informatie, maar hoe bruikbaar is het in gebiedsontwikkeling?
Sociale media worden al veelvuldig gebruikt om onderzoek te doen naar emoties. In een tweet van maximaal 280 tekens kan iemand gemakkelijk diens gevoel uiten, of het nu boosheid, verdriet of geluk is. Vaak gaat dit soort wetenschappelijk onderzoek over de algehele mood van de inwoners van een stad, regio, of land. In andere onderzoeken wordt de stemming na een grote gebeurtenis geanalyseerd, zoals na de coronapandemie of een terroristische aanslag.
Emoties en plekken
Maar de techniek kan dus ook in het ruimtelijk domein worden ingezet. Onderzoekers aan het Kyoto Institute of Technology (KIT) gebruikten Twitter-data om op veel kleinere schaal onderzoek te doen naar de relatie tussen emoties en plekken. De gedachte hierachter: door meer te weten te komen over welke aspecten van het stadsleven positieve of negatieve gevoelens opwekken bij bewoners, worden betere gebiedsontwikkelingen gerealiseerd.
Dat soort kennis is in de praktijk voor allerlei zaken nuttig. Het zou kunnen leiden tot structurele veranderingen van transportvoorzieningen of de ontwikkeling van meer groene gebieden. Soortgelijke analyses worden nu al ingezet om modellen te ontwikkelen die bijvoorbeeld veiligere wandelroutes adviseren (pdf).
Walging en boosheid komt veel voor op locaties die te herleiden zijn tot de categorie transport, zoals bij de bushalte, in het treinstation of op een drukke autoweg
Voor het KIT-onderzoek zijn twee grote steden geanalyseerd: Londen en San Francisco. Bijna twee miljoen geotagged tweets uit 2016 en 2017 werden geanalyseerd met verschillende computermodellen. Die modellen werden getraind om acht emoties te herkennen in de tweets: boosheid, walging, angst, plezier, verdriet, verrassing, verwachting (het Engelse woord dat de onderzoekers gebruiken, is ‘anticipation’) en vertrouwen. Vervolgens werden de emoties gelinkt aan de plaats van waar de tweet verstuurd was.
Met gebruik van Open Street Map, een soort Google Maps waar gebruikers zelf informatie aan de plattegrond kunnen toevoegen, werden negen categorieën opgesteld. Namelijk hotels en restaurants, commerciële dienstverlening, attracties, winkels, sportstadions, school- en zorgvoorzieningen, industrie, transport en publieke infrastructuur.
Parken, speeltuinen en water vallen bijvoorbeeld onder de categorie attracties. Bij publieke infrastructuur horen plekken zoals ambassades, het gemeentehuis, openbare toiletten en verenigingen. Ook werden woonwijken en werkplekken meegenomen in de analyse, deze werden beschouwd als twee losse categorieën.
Frustratie bij bushalte
Op basis van de uitkomsten is er niet één duidelijke lijn te trekken, maar er zijn wel patronen te ontwaren. Zo komen de emoties angst en verdriet vooral voor op plekken zoals het ziekenhuis, de tandarts en bij de dokter. Op plekken aan het water worden daarentegen juist veel vrolijke tweets de wereld in gestuurd. Walging en boosheid komt veel voor op locaties die te herleiden zijn tot de categorie transport, zoals bij de bushalte, in het treinstation of op een drukke autoweg. Die tweets reflecteren de frustratie van mensen tijdens het wachten op het openbaar vervoer of in de file, zo redeneren de onderzoekers.
Vrolijkheid in de Duitse hoofdstad, aan de Spree
‘shutterstock_1393267928’ door hanohiki (bron: Shutterstock)
In sportstadions komen veel emoties samen. Er is veel boosheid, angst en verdriet in een stadion, maar ook veel verwachting. “Dat is begrijpelijk, want dat zijn de emoties die geassocieerd worden met het deelnemen aan en kijken naar sportactiviteiten. Zo ben je bang en verdrietig wanneer jouw team verliest”, zo analyseren de onderzoekers. Tussen de steden onderling vinden de onderzoekers weinig grote verschillen.
Dunbevolkte plekken
De uitkomsten zijn niet geheel verrassend, maar laten wel zien hoeveel er mogelijk is met het gebruik van data afkomstig van sociale media. Zo geven de onderzoekers aan dat ze in de toekomst deze data graag willen gebruiken om antwoorden te vinden op specifiekere vragen om beter in beeld te krijgen welke emoties mensen in de stad ervaren. Bijvoorbeeld als het gaat om extreme gebeurtenissen – zoals een aanslag of een zware storm. Welke soort plekken bieden stadsbewoners dan het meeste gevoel van veiligheid? Omdat dit van veel factoren afhangt, wacht de onderzoekers nog een grote opgave.
Maar ook het afgeronde KIT-onderzoek naar emoties en social media kent een aantal beperkingen. Zo zijn slechts twee grote steden onderzocht, ook nog eens met dezelfde voertaal. Dit omdat daar de meeste data voorhanden waren en de computermodellen ‘getraind’ waren met Engelse tweets.
Als we blij worden aan het water dan is dat – ook vanwege andere opgaven zoals klimaatadaptatie – mogelijk wel iets om extra aandacht aan te besteden
Dat brengt meteen een ander probleem aan het licht. Soortgelijk onderzoek is lastiger op dunbevolkte plekken, omdat daar lang niet zoveel data beschikbaar zijn en gefundeerde uitspraken daarmee lastiger. De onderzoekers halen het voorbeeld aan van het Engelse district Northumberland, dat in oppervlakte drie keer zo groot is als de metropool Londen, maar waar veel minder mensen wonen. Dergelijk onderzoek naar emotie is daar haast niet uitvoerbaar, omdat op basis van twee als onderwijs gemarkeerde locaties en 99 parken geen wetenschappelijk uitsluitsel kan worden gegeven. Ter vergelijking: in het onderzoek naar de tweets in Londen werden maar liefst 546 onderwijslocaties en 2953 parken meegenomen in de analyse.
Momentopname
Bovendien is het de vraag wat dit soort informatie specifiek voor gebiedsontwikkeling kan betekenen. Moeten er minder voetbalstadions gebouwd worden, als daar de negatieve gevoelens de overhand hebben? Die conclusie is te snel getrokken – en kan op zichzelf negatieve gevoelens oproepen – omdat tweets vaak een momentopname zijn, zeker in een stadion.
Maar als we blij worden aan het water dan is dat – ook vanwege andere opgaven zoals klimaatadaptatie – mogelijk wel iets om extra aandacht aan te besteden. Zoals nu in Amerikaanse steden gebeurt, waar de waterkant hernieuwde aandacht krijgt. Ook al is het maar de vraag of die vrolijkheid zo expliciet blijft bestaan als water overal in de stad in ruime mate aanwezig is.
Misschien bieden met name de uitersten in de onderzoeksresultaten de meeste aanleiding voor actie. Waar de frustratie in het openbaar vervoer het hoogst is, kan dat aanleiding zijn voor nader onderzoek ter plekke. En het tegenovergestelde geval vormt mogelijk de inspiratie om de beschikbaarheid en toegankelijkheid te verbeteren. Maar meer dan een aanleiding voor nadere analyse lijkt dergelijk onderzoek op het gezicht niet te zijn. Alleen al omdat het niet verstandig is om blind te varen op zowel emotie als data.
Cover: ‘Utrecht’ door Jan van der Wolf (bron: Shutterstock)
Door Tess van den Bossche
voormalig webredacteur Gebiedsontwikkeling.nu
