De kennis die we ontlenen aan de veranderkunde past ook de opdrachtgever. Procesmatig werken is voor hen vanzelfsprekend. Maar ontwikkelaars en corporaties, zowel als de overheid benutten nog onvoldoende een stedenbouw die in staat is om het proces optimaal te laten functioneren. De vraag is dus hoe zij als opdrachtgever de positie van de stedenbouwkundige kunnen versterken ten bate van alle partijen.
Overwegingen:
Ook bij opdrachtgevers werken stedenbouwkundigen. Of zij in publieke of private dienst werken, verbreed vakmanschap is essentieel.
De overheid speelt een minder dominante rol in de ruimtelijke planvorming dan vroeger. Veel overheden hebben hun stedenbouwkundige diensten ingeperkt. Maar het is wel de overheidsdienst die het geheugen van de stad waarborgt en kan zorgen voor continuïteit in visie en planontwikkeling.
Bij opdrachtgevers heeft de stedenbouw aan status verloren. Procesmanagement is belangrijker en bepalend voor bedrijfsmatige en politieke besluitvorming. Maar het zijn niet de stedenbouwers die dat proces leiden.
Slecht opdrachtgeverschap zet de stedenbouwkundige – vaak impliciet en ongevraagd - in de rol van gedelegeerd opdrachtgever. Dat geeft ruimte aan persoonlijke invulling, maar ook aan veel misverstand.
Marktpartijen worden door de lokale overheden onvoldoende uitgedaagd, verplicht en beloond om ontwerpkwaliteit in de planvorming te stoppen. Financiële kaders zijn richtinggevend in plaats van kwaliteitsontwikkeling.
Welke concrete aanbevelingen zijn er voor de opdrachtgever:
Urban design is a very public affair. Dat vereist van opdrachtgevers, private en publieke, dat zij de stedenbouwkundige verbinden aan de maatschappelijke ambities van de samenleving. Daarbij is stedenbouw meer dan alleen technische ontwerpvaardigheid. (Zie bijdrage van Larry Beasley.)
Opdrachtgevers kunnen de stedenbouwer uit rusten met de vaardigheden en bevoegdheden om het publieke debat te voeren, ook en juist met niet-vakgenoten, zoals bewoners, gebruikers en ondernemers.
Scholing in procesvaardigheden geeft de stedenbouw binnen het overheidsapparaat meer status en een centralere rol het proces.
Er zijn een veelheid aan posities en belangen. Opdrachtgevers en stedenbouwkundigen kunnen de participatieladder gebruiken om te onderkennen welke verschillende rollen partijen willen en kunnen spelen. Accommodeer als opdrachtgever dat proces.
Opdrachtgevers dienen om te kunnen gaan met planvorming van onderaf op een organische wijze. Faciliteer en stimuleer dit soort van planvorming. Dat is juist een taak voor de opdrachtgever.
Onderbouw consistentie van beleid door plannen te ontwikkelen met een sterk skelet en tegelijkertijd maximale ruimte voor veranderende inzichten. (Zie bijdrage Leen Verbeek op de werkconferentie.)
