Stockholm trekt een hele nieuwe buurt op in hout

Overal in Europa schieten houten gebouwen als paddenstoelen uit de grond, omdat de voordelen voor het milieu en de menselijke gezondheid steeds duidelijker worden. De Scandinavische landen lopen voorop in deze verschuiving en verstrekken zelfs subsidies om het gebruik van hout in openbare gebouwen te bevorderen. De afgelopen jaren is er in het noorden van Europa een hele reeks innovatieve projecten gerealiseerd, waaronder de Mjosa-toren in Noorwegen, met zijn 85 meter hoogte het hoogste houten gebouw van Europa. Treet, “de boom”, is een woontoren van 14 verdiepingen in het Noorse Bergen. Het Wood Hotel annex cultuurhuis in Skellefteå, Zweden, is 20 verdiepingen hoog. En in Finland is Lighthouse Joensuu een bekroond houten woongebouw voor studenten, terwijl Wood City de combinatie vormt van een houten kantoorgebouw met twee woongebouwen in de wijk Jätkäsaari in Helsinki.

Nu tilt Zweden deze trend naar een nieuw niveau door een heel gebied te realiseren met massief hout. Verantwoordelijk voor het plan is de Zweedse ontwikkelingsmaatschappij Atrium Ljungberg die in 2024 met de bouw van Sickla, inmiddels ook bekend als ‘Stockholm Wood City’. De eerste gebouwen zijn later dit jaar gereed en het hele project wordt naar verwachting in 2027 voltooid. Het project met gemengd gebruik, gelegen in een voormalig industriegebied in het zuiden van Stockholm, beslaat 25 hectare.

Het plan is om met Stockholm Wood City een ​​levendige, stedelijke omgeving te creëren met 2.000 appartementen en 7.000 kantoorruimtes, naast winkels, restaurants, scholen en hotels – een en ander volgens de principes van de ‘5-minuten-stad’ (een variant van de 15-minuten-stad die we in Nederland kennen). Kleine parken tussen de gebouwen moeten de biodiversiteit bevorderen.

Het verkrijgen van hout in Scandinavië, om het toe te gaan passen als bouwmateriaal, is zoals verwacht mag worden in dit deel van Europa geen probleem. Ongeveer 70 procent van Zweden is bedekt met bossen en herbebossing is al meer dan 120 jaar verplicht: in 1903 was de Zweedse overheid de eerste ter wereld die dit wettelijk verplicht stelde. De herbebossing is zo uitgebreid dat er nu meer bossen zijn dan een eeuw geleden. Dit betekent dat de productie van CLT snel, gemakkelijk en duurzaam is.

Er bestaat daarbij een lange traditie van bouwen met hout in Zweden, omdat dit het materiaal was dat het gemakkelijkst verkrijgbaar was. Maar decennialang waren houten gebouwen met meer dan twee verdiepingen niet toegestaan ​​vanwege de zorgen over de brandveiligheid. Wijzigingen in de Zweedse bouwregelgeving in 1994 hebben houten appartementencomplexen met meerdere verdiepingen mogelijk gemaakt. Hout is dan misschien niet langer verboden, maar gebouwen moeten nog steeds voldoen aan functionele eisen voor brandveiligheid, structurele stabiliteit en geluidsisolatie.

Stiller en schoner bouwen

Verschillende studies hebben de afgelopen jaren de voordelen van houten gebouwen aangetoond, voor het milieu en voor de gezondheid en het welzijn van mensen. Ze zorgen onder meer voor een betere luchtkwaliteit, verminderen stress, verhogen de productiviteit en slaan koolstofdioxide op. Het gebruik van hout betekent ook stillere, schonere bouw – er is bijvoorbeeld geen betonstof – en ook snellere bouwtijden. Volgens Atrium Ljungberg is het met hout mogelijk om 1.000 m² – oftewel één verdieping – per week te bouwen, twee keer zo snel als met beton. Omdat CLT zoveel lichter is dan beton, zijn er minder zware vrachtwagens nodig die de bouwplaats in en uit rijden. Hout heeft ook een langere levensduur, omdat het gemakkelijk te demonteren, hergebruiken en recyclen is.

Volgens een recent onderzoek van de Aalto Universiteit en het Finse Milieu-instituut zou bouwen met hout in plaats van beton en staal in 80 procent van de nieuwe gebouwen kunnen bijdragen aan het compenseren van maar liefst de helft van de uitstoot van de Europese bouwsector. De studie benadrukt ook dat hout koolstof opslaat in plaats van uitstoot, omdat bomen CO2 uit de atmosfeer opnemen tijdens hun groei.