Plastic flessen geperst in recyclingfaciliteit in Arnhem door VanderWolf Images (bron: shutterstock)

Vraag naar bedrijfsruimte afgenomen en toch is er meer plek voor bedrijvigheid nodig

2 februari 2024

3 minuten

Nieuws Bedrijven namen vorig jaar fors minder ruimte in gebruik op bedrijventerreinen. In vergelijking met een jaar eerder bedroeg de afname liefst 40 procent. Toch is er de komende jaren juist behoefte aan méér werklocaties, onder meer vanwege de transitie naar een circulaire economie.

De daling van de afname van bedrijfslocaties (zoals blijkt uit onderzoek van Stec Groep) is opvallend. Juist de laatste jaren klinkt namelijk de roep om voldoende ruimte voor bedrijvigheid te behouden. Zowel in de stad als daarbuiten. Nu blijkt dat echter de uitgifte van locaties aan bedrijven vorig jaar afnam, zowel op nieuwe (greenfields) als bestaande bedrijventerreinen (brownfields). Hoe valt dat te verklaren?

Stikstof en netcongestie

Volgens de onderzoekers zijn er meerdere redenen waarom er vorig jaar minder ruimte op bedrijventerreinen is afgenomen. In de jaren 2021 en 2022 was juist sprake van een piek in de vraag naar locaties, in die jaren is veel bedrijventerrein uitgegeven. Ook houdt de ontwikkeling van nieuw aanbod geen gelijke tred. De stikstofcrisis maakt het niet op iedere locatie mogelijk om nieuwe terreinen aan te leggen, bovendien speelt netcongestie hier een rol. Bedrijven krijgen simpelweg geen garantie op een snelle levering van de benodigde energie. “Bedrijven moeten op veel plekken enkele jaren wachten op een stroomaansluiting,” schrijven de onderzoekers. Hierdoor worden investeringen uitgesteld of afgeblazen.

Naar verwachting neemt de ruimtevraag voor de circulaire economie in de komende jaren nog fors toe

De teruggelopen ruimtevraag is vooral te zien in de logistiek, in 2023 liep de vraag in die sector maar liefst 40 procent terug. Voor distributiecentra speelt het probleem van de uitgifte van nieuwe locaties volgens de onderzoekers niet. Zo is er voldoende ruimte gereserveerd: “er staan nog miljoenen vierkante meters in aanbouw of op de planning.”

Toch stellen bedrijven investeringen uit of nemen een kleinere locatie af. Volgens de onderzoekers heeft dit te maken met veranderde marktomstandigheden. Zo was in 2021 en 2022 de rente laag en was er weinig aanbod van locaties. “De marktomstandigheden van een lage rente en een beperkt aanbod aan grond gaven een sterke prikkel aan investeringsbeslissingen bij bedrijven. Nu (rente)kosten zijn gestegen en risico’s zijn toegenomen, worden sommige plannen bijgesteld. Hierdoor lijkt er weer enige lucht in de markt te ontstaan.”

Transities vragen ruimte

Waar de ruimtevraag vorig jaar over de hele linie afnam, is juist groei te zien bij bedrijven die zich richten op de ‘grote transities’. De energietransitie, circulaire economie en voedseltransitie nemen volgens de onderzoekers steeds meer ruimte in op bedrijventerreinen.

Stadscentrum, Almere door Pavlo Glazkov (bron: shutterstock)

‘Stadscentrum, Almere’ door Pavlo Glazkov (bron: shutterstock)


“Denk hierbij bijvoorbeeld aan investeringen van bedrijven gericht op de productie van (delen van) windturbines, de opslag en distributie van zonnepanelen en de inzameling en verwerking van afval- en reststromen.” Naar verwachting neemt de ruimtevraag voor de circulaire economie in de komende jaren nog fors toe, tot wel 40 procent extra ruimtevraag op bedrijventerreinen.

Ruimtelijk-economische visie

Die verwachte toename van de vraag naar ruimte op bedrijventerreinen (als gevolg van de genoemde transities) in de komende jaren is voor de onderzoekers van Stec Groep reden om te adviseren om “juist nu door te gaan met planvorming voor bedrijventerreinen.” Zo zien de onderzoekers netcongestie als een tijdelijk probleem. De verzwaring van het energienetwerk zal de grootste problemen in dit verband oplossen.

Daarnaast dringen zij aan om bestaande terreinen beter te benutten, omdat de vraag naar ruimte op termijn toeneemt. Daarvoor is ook de nodige schuifruimte nodig om “in de transitiefase bestaande locaties om te bouwen en opnieuw duurzaam in te vullen.” Ten slotte constateren de onderzoekers dat het op nationaal, provinciaal en gemeentelijk niveau vaak ontbreekt aan een ruimtelijk-economische visie. Er wordt kortom te weinig nagedacht over de vraag hoe de economie zich ontwikkelt en wat dit betekent voor de vraag naar ruimte.


Lees hier het volledige onderzoek.


Cover: ‘Plastic flessen geperst in recyclingfaciliteit in Arnhem’ door VanderWolf Images (bron: shutterstock)



Meest recent

Surveillance Software in Tallinn door Gorodenkoff (bron: Shutterstock)

De opmars van AI, dit is een routekaart voor toekomstbestendige steden

De opkomst van AI zorgt voor nieuwe ontwikkelingen rondom stedelijk beleid en beheer. Internationaal onderzoek brengt in kaart hoe 250 steden wereldwijd de mogelijkheden van AI verkennen of dit al inzetten om complexe uitdagingen aan te pakken.

Onderzoek

20 mei 2025

Overstroming bij rivier de Lek door MyStockVideo (bron: Shutterstock)

Zorgvuldigheid geboden: aansprakelijkheidsrecht maakt water en bodem sturend voor woningbouw

Lilian van Karnenbeek en Frank Groothuijse bespreken een gerechtelijke uitspraak die gebiedsontwikkelaars waarschuwt. Zij moeten de ‘hydrologische’ civielrechtelijke zorgplicht in acht nemen, zeker in gebieden die kwetsbaar zijn voor wateroverlast.

Uitgelicht
Analyse

20 mei 2025

Wouter Veldhuis Column Cover door Esther Dijkstra (bron: Illustratie Esther Dijkstra, bewerkte foto Arenda Oomen)

De dunne lijn tussen falen en vandalisme

Op vrijwel alle grote dossiers is sprake van een algehele impasse. Geen enkele coalitiepartij durft een grens te trekken, bang voor electoraal verlies. Het kabinet poldert niet maar moddert door – zo constateert columnist Wouter Veldhuis.

Opinie

19 mei 2025