2013.09.09_Welstand voor sao paolo_660

Welstand voor Sao Paulo? Ontdekking #1

9 september 2013

2 minuten

Opinie De jaarlijkse BOSS TU Delft studiereis ging dit jaar naar Sao Paulo en Rio de Janeiro in Brazilië. Als een van de docenten RE&H (Real Estate and Housing) was ik mee op deze geweldige reis. Het bleek voor mij een ontdekkingsreis. Hieronder de eerste van vijf ontdekkingen.

De eerste indrukken van deze stad zijn overweldigend. Hoe kan ik naar deze stad met een overvloed aan hoogbouw kijken? Deze stad die in niets lijkt op een Nederlandse stad? Waar is Welstand?

Sao Paulo, met 11 miljoen inwoners is naast o.a. Seoul de stad met de meeste wolkenkrabbers. Er staan meer dan 7000 flatgebouwen in deze stad en jaarlijks worden er honderden bijgebouwd. De skyline is ongelooflijk en vanuit mijn hotelkamer op de 16e verdieping lijkt alles hoogbouw. Ook de variatie in gebouwen is groot en de bouwstijlen niet te tellen.

Lopend door de stad blijkt er toch veel laagbouw te zijn maar de afwisseling tussen hoogbouw en laagbouw is enorm en de verschillen in gebouwen, de kleuren, de veelheid aan vormen zijn overweldigend, chaotisch soms. Maar het voelt goed. Zelfs voor een Nederlander die opgegroeid is met ruimtelijke ORDENING.

In deze stad, beroemd om favelas en de prachtige architectuur, van Oscar Niemeyer, Lina Bo Bardi en Affonso Reidy blijken niet alleen de favelas informeel. De hele stad ademt, zelfs met het straten-grid een sfeer van informaliteit en niet geplande stedelijkheid.

Ruimtelijke ORDENING?
Ruimtelijke CHAOS!

Deze niet geplande stedelijkheid is het grote verschil met wat ik in Nederland gewend ben. Het zit bijna in onze genen om de gebouwde omgeving te plannen, te sturen en vast te leggen in regels. Te ordenen. Stedenbouw, welstand, monumentenzorg en het beschermde stadsgezicht, het lijkt hier niet te bestaan. Ook Oskar Niemeyer staat met zijn prachtige Copan appartementengebouw midden in stedelijke chaos.

En wat vind ik er van? Ik vind deze stedelijke, informele chaos enorm aantrekkelijk en zeker fotogeniek. De contrasten verliezen hun lelijkheid door de veelheid aan kleur, de kakofonie van vormen, de bouwstijlen en de variatie in bouwhoogten. Het geheel is aantrekkelijk, esthetisch. Zelfs de buitenwijken van Sao Paulo zijn fotogeniek, waar de buitenwijken van Nederlandse steden soms uitblinken in saaiheid, geplande eenvormigheid en repeterende architectuur.

Welstand voor Sao Paulo? Zeker niet!

Reeks over de studiereis


Cover: ‘2013.09.09_Welstand voor sao paolo_660’


Portret - Ronald van Warmerdam

Door Ronald van Warmerdam

Projectmanager PMB, gemeente Amsterdam en Docent TU Delft


Meest recent

Nieuwbouw in Nederland door Fokke Baarssen (bron: Shutterstock)

Ruimte voor slimme parkeeroplossingen in gebiedsontwikkeling

Parkeernormen spelen in veel gebiedsontwikkelingen een belangrijke rol, zowel voor de verdichtingsmogelijkheden als voor grond- en vastgoedexploitatie. Wilco Bos en Thijs Sommers verkennen de belangrijkste oorzaken en oplossingsrichtingen.

Onderzoek

4 november 2025

station IJsselstein Zuid Utrecht door PixelBiss (bron: Shutterstock)

Vijf lessen om door te pakken op de bekostiging van infrastructuur

De realisatie van woningbouw is kansloos zonder bijpassende investeringen in infrastructuur. Voor energie, klimaat en mobiliteit zijn volop maatregelen nodig, zo bleek tijdens een recente brainstorm van Holland Metropole. Maar hoe die te betalen?

Analyse

4 november 2025

Mannes en station Assen door Kees de Graaf (bron: Kees de Graaf)

De ontspannen stedelijkheid van Assen

De groenste stad van Nederland wil haar centrumfunctie versterken. De binnenstad van Assen krijgt een opknapbeurt, winkels maken plaats voor woningen en het Havenkwartier wordt getransformeerd tot een groene stadswijk. Simon Kooistra neemt polshoogte

Uitgelicht
Casus

3 november 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op