2013.09.09_Welstand voor sao paolo_660

Welstand voor Sao Paulo? Ontdekking #1

9 september 2013

2 minuten

Opinie De jaarlijkse BOSS TU Delft studiereis ging dit jaar naar Sao Paulo en Rio de Janeiro in Brazilië. Als een van de docenten RE&H (Real Estate and Housing) was ik mee op deze geweldige reis. Het bleek voor mij een ontdekkingsreis. Hieronder de eerste van vijf ontdekkingen.

De eerste indrukken van deze stad zijn overweldigend. Hoe kan ik naar deze stad met een overvloed aan hoogbouw kijken? Deze stad die in niets lijkt op een Nederlandse stad? Waar is Welstand?

Sao Paulo, met 11 miljoen inwoners is naast o.a. Seoul de stad met de meeste wolkenkrabbers. Er staan meer dan 7000 flatgebouwen in deze stad en jaarlijks worden er honderden bijgebouwd. De skyline is ongelooflijk en vanuit mijn hotelkamer op de 16e verdieping lijkt alles hoogbouw. Ook de variatie in gebouwen is groot en de bouwstijlen niet te tellen.

Lopend door de stad blijkt er toch veel laagbouw te zijn maar de afwisseling tussen hoogbouw en laagbouw is enorm en de verschillen in gebouwen, de kleuren, de veelheid aan vormen zijn overweldigend, chaotisch soms. Maar het voelt goed. Zelfs voor een Nederlander die opgegroeid is met ruimtelijke ORDENING.

In deze stad, beroemd om favelas en de prachtige architectuur, van Oscar Niemeyer, Lina Bo Bardi en Affonso Reidy blijken niet alleen de favelas informeel. De hele stad ademt, zelfs met het straten-grid een sfeer van informaliteit en niet geplande stedelijkheid.

Ruimtelijke ORDENING?
Ruimtelijke CHAOS!

Deze niet geplande stedelijkheid is het grote verschil met wat ik in Nederland gewend ben. Het zit bijna in onze genen om de gebouwde omgeving te plannen, te sturen en vast te leggen in regels. Te ordenen. Stedenbouw, welstand, monumentenzorg en het beschermde stadsgezicht, het lijkt hier niet te bestaan. Ook Oskar Niemeyer staat met zijn prachtige Copan appartementengebouw midden in stedelijke chaos.

En wat vind ik er van? Ik vind deze stedelijke, informele chaos enorm aantrekkelijk en zeker fotogeniek. De contrasten verliezen hun lelijkheid door de veelheid aan kleur, de kakofonie van vormen, de bouwstijlen en de variatie in bouwhoogten. Het geheel is aantrekkelijk, esthetisch. Zelfs de buitenwijken van Sao Paulo zijn fotogeniek, waar de buitenwijken van Nederlandse steden soms uitblinken in saaiheid, geplande eenvormigheid en repeterende architectuur.

Welstand voor Sao Paulo? Zeker niet!

Reeks over de studiereis


Cover: ‘2013.09.09_Welstand voor sao paolo_660’


Portret - Ronald van Warmerdam

Door Ronald van Warmerdam

Projectmanager PMB, gemeente Amsterdam en Docent TU Delft


Meest recent

Bakkerswerkplaats Rotterdam door Bakkerswerkplaats Rotterdam (bron: Bakkerswerkplaats Rotterdam)

Maak ruimte voor impactmakers in gebiedsontwikkeling

Stuur niet meer alleen op de euro’s, maar kies in de plint ook voor ondernemers en partijen die maatschappelijk het verschil kunnen maken in een gebiedsontwikkeling. Dat is de rode draad van het manifest ‘Ruimte maken voor Impactmakers’.

Interview

30 juli 2025

Bouwplaats in de Binckhorst door KarinR (bron: shutterstock)

Bouwers en ontwikkelaars presenteren wensenlijst gebiedsontwikkeling aan Rijk

Zeven grote partijen uit de bouw- en ontwikkelsector doen een dringende oproep aan de Rijksoverheid. Alleen dan is het volgens dit zevental mogelijk om tot 100.000 woningen per jaar én integrale gebiedsontwikkelingen te komen.

Nieuws

29 juli 2025

De Gebietsbetreuung Wien actief in de straten van Wenen, om aandacht te vragen voor de ondersteuning van bewoners. door In_Zukunft_Wien (bron: Flickr)

Met gebiedsontwikkeling inzetten op de leefkwaliteit die mensen ervaren

Steeds vaker wordt aan gebiedsontwikkelaars gevraagd hoe ze vorm willen geven aan sociale duurzaamheid. Wat verstaan ze daaronder? Gebiedsontwikkelaar Helma Born (BPD) en TU Delft-onderzoeker Céline Janssen gingen in gesprek.

Interview

28 juli 2025