2013.09.09_Welstand voor sao paolo_660

Welstand voor Sao Paulo? Ontdekking #1

9 september 2013

2 minuten

Opinie De jaarlijkse BOSS TU Delft studiereis ging dit jaar naar Sao Paulo en Rio de Janeiro in Brazilië. Als een van de docenten RE&H (Real Estate and Housing) was ik mee op deze geweldige reis. Het bleek voor mij een ontdekkingsreis. Hieronder de eerste van vijf ontdekkingen.

De eerste indrukken van deze stad zijn overweldigend. Hoe kan ik naar deze stad met een overvloed aan hoogbouw kijken? Deze stad die in niets lijkt op een Nederlandse stad? Waar is Welstand?

Sao Paulo, met 11 miljoen inwoners is naast o.a. Seoul de stad met de meeste wolkenkrabbers. Er staan meer dan 7000 flatgebouwen in deze stad en jaarlijks worden er honderden bijgebouwd. De skyline is ongelooflijk en vanuit mijn hotelkamer op de 16e verdieping lijkt alles hoogbouw. Ook de variatie in gebouwen is groot en de bouwstijlen niet te tellen.

Lopend door de stad blijkt er toch veel laagbouw te zijn maar de afwisseling tussen hoogbouw en laagbouw is enorm en de verschillen in gebouwen, de kleuren, de veelheid aan vormen zijn overweldigend, chaotisch soms. Maar het voelt goed. Zelfs voor een Nederlander die opgegroeid is met ruimtelijke ORDENING.

In deze stad, beroemd om favelas en de prachtige architectuur, van Oscar Niemeyer, Lina Bo Bardi en Affonso Reidy blijken niet alleen de favelas informeel. De hele stad ademt, zelfs met het straten-grid een sfeer van informaliteit en niet geplande stedelijkheid.

Ruimtelijke ORDENING?
Ruimtelijke CHAOS!

Deze niet geplande stedelijkheid is het grote verschil met wat ik in Nederland gewend ben. Het zit bijna in onze genen om de gebouwde omgeving te plannen, te sturen en vast te leggen in regels. Te ordenen. Stedenbouw, welstand, monumentenzorg en het beschermde stadsgezicht, het lijkt hier niet te bestaan. Ook Oskar Niemeyer staat met zijn prachtige Copan appartementengebouw midden in stedelijke chaos.

En wat vind ik er van? Ik vind deze stedelijke, informele chaos enorm aantrekkelijk en zeker fotogeniek. De contrasten verliezen hun lelijkheid door de veelheid aan kleur, de kakofonie van vormen, de bouwstijlen en de variatie in bouwhoogten. Het geheel is aantrekkelijk, esthetisch. Zelfs de buitenwijken van Sao Paulo zijn fotogeniek, waar de buitenwijken van Nederlandse steden soms uitblinken in saaiheid, geplande eenvormigheid en repeterende architectuur.

Welstand voor Sao Paulo? Zeker niet!

Reeks over de studiereis


Cover: ‘2013.09.09_Welstand voor sao paolo_660’


Portret - Ronald van Warmerdam

Door Ronald van Warmerdam

Projectmanager PMB, gemeente Amsterdam en Docent TU Delft


Meest recent

Moderne gevels in Hamburg: wonen en werken in de stad door Caroline Ruda (bron: shutterstock)

De Duitse tegenhanger van STOER heet de ‘Hamburg Standard’

Ook in Duitsland is de crisis groot en wordt gezocht naar oplossingen om de vaart er weer in te krijgen. De stad Hamburg heeft het initiatief genomen om de bouwkosten flink terug te brengen, om daarmee de bouw in de Hanzestad op te peppen.

Analyse

15 september 2025

Rue de l'Ourcq-angle rue de l'Oise door VVVCFFrance (bron: Wikimedia Commons)

De Zwarte Hond vindt dat we groter moeten denken en doen

Rondom het vergroten en versnellen van de woningbouwproductie kreeg het stedenbouwkundig ontwerp nog niet veel aandacht. De Zwarte Hond brengt daar nu verandering in, met een publicatie over het ontwikkelen van grote ‘ensembles’ in de stad.

Interview

12 september 2025

Weekoverzicht donderdag 11 september door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was de week van ruimtelijke kansen die voor het oprapen liggen

Het ging vooral om kansen pakken deze week. Automobielbedrijven die hun plek vinden in gebiedsontwikkeling, de kans voor Rotterdam om de concerten in De Kuip te beëindigen en de stad Maastricht die het verkeersriool A2 onder de grond wist te stoppen.

Weekoverzicht

11 september 2025