Persoonlijk Een actief grondbeleid is voor veel gemeenten te risicovol gebleken. De verliezen moeten nu worden genomen, en voor nieuwe gebiedsontwikkelingen zijn de nodige alternatieven denkbaar. Volgens hoogleraar Vastgoed- en Locatieontwikkeling Erwin van der Krabben moet per ontwikkeling worden bekeken welke strategie en instrumenten het meest geëigend zijn. Dat kan verschillen van stedelijke herverkaveling tot Tax Increment Financing. En bouwers-ontwikkelaars zullen hun businessmodellen moeten aanpassen aan de kleine schaal. ‘Aan de traditionele ontwikkelaar is geen behoefte meer.’
Trend: Realisme
Als hoogleraar Vastgoed- en Locatieontwikkeling van de opleiding planologie houdt Erwin van der Krabben zich vooral bezig met de implementatie van het ruimtelijk beleid. Met name governance- en financieringsvraagstukken hebben daarbij zijn aandacht. Ook de jonge generatie studenten trekt dit aan. ‘Wij zijn vrij concreet bezig met gebiedsontwikkeling.’ Een van die heel concrete onderwerpen is het grondbeleid. Een drama nu gemeenten vele honderden miljoenen exploitatietekort hebben op hun grond- en ontwikkelingsbedrijven. Van der Krabben heeft daar een duidelijk standpunt over. Er zijn in het verleden teveel risico’s genomen, het is tijd dat de gemeenten een actief grondbeleid herzien. Van der Krabben: ‘Ik zou niet meer automatisch uitgaan van een actief grondbeleid. Per project zou je moeten kijken wat de beste strategie is. Vaak is het voor een ontwikkeling helemaal niet nodig dat gemeenten grondposities hebben. Voorbeelden uit het buitenland bewijzen dat het ook in Nederland anders kan met het grondbeleid.’
‘Alternatieven voor een actief grondbeleid - Afbeelding 1’
Erwin van der Krabben, hoogleraar Vastgoed- en Locatieontwikkeling Radboud Universiteit Nijmegen, hoogleraar Real Estate University of Munster, Belfast
Organisch groeimodel
Veel gemeenten die nu nog met posities zitten zullen eerst pijn moeten lijden, vreest Van der Krabben. ‘Het is niet eenvoudig om uit de problemen rondom veel gebiedsontwikkelingen te komen. Zowel markt als gemeenten zullen verliezen moeten nemen op de grondexploitatie. En er zal zoveel mogelijk moeten worden gekeken hoe je plannen kunt optimaliseren zodat er nog een zo hoog mogelijke opbrengst valt te realiseren. Maar ik zie niet hoe je nu nog kunt voorkomen dat er verliezen worden geleden, aan beide kanten.’ Alternatieven voor de lange termijn ziet Van der Krabben wél. Sinds de crisis worden gebiedsontwikkelingen minder grootschalig en integraal opgepakt. Dat biedt kansen voor een organisch groeimodel. ‘Op hoofdlijnen kun je voor een gebied de belangrijke zaken vastleggen. De invulling voor kleinere gebiedsontwikkelingen daarbinnen laat je over aan de markt. Zo’n praktijk is in bijvoorbeeld de VS heel gangbaar en vinden wij inmiddels ook steeds normaler.’
Voor een pdf van de volledige publicatie: Alternatieven voor een actief grondbeleid
Zie ook: Terughoudend grondbeleid - Erwin van der Krabben, S+RO mei 2011
Door Anne Luijten
Voormalig hoofdredacteur van Gebiedsontwikkeling.nu
