Opinie The sky is the limit. Dat wisten ze al in de Gotiek. Toen was het licht en de hoogte een manier om dichter bij God te komen. Pro Deo. Nu zoeken we andere idealen: de compacte stad, de moderne stad of gewoon welvaart uitstralen. The Big Apple als ideaal, met de bekende hoogbouwlandschappen van Dubai tot in China. En in die wereldwijde strijd om het hogere blaast Nederland een bescheiden partijtje mee.
In onze steden woedt her en der een hoogbouwkoorts. Het taboe is eraf, dus gaan we de lucht in. Met de Nederlandse maat, dat wel. In Rotterdam wisten ze dat al, maar nu is er een Haagse hoogbouwvisie ‘Eyeline&Skyline en komt Utrecht na de kater met de Belle van Zuylen in zijn recente omgevingsvisie ook weer op stoom. Uiteraard is ook Amsterdam bezig met het ‘Manhattan aan het IJ’, onder meer met de omstreden plannen voor de Sluisbuurt.
Dat hoogbouw iets toevoegt aan de stad en stedelijkheid hoeft geen betoog. Dat er prachtige hoogbouw is evenmin. Van de Chryslerbuilding, Shanghai Tower tot de catwalk in Dubai, met als toppunt de Burj Khalifa, we kennen ze wel. En anders zien we ze wel op sites als SkyscraperCity.
Dat hoogbouw geen doel is maar een middel is al evenzeer een open deur, die gek genoeg vaak wordt vergeten. Het gaat niet om skylines creëren, of cosmetisch een eyeline-icoon toevoegen, maar om steden levendig en ‘beter’, dus ook duurzamer te maken. En dat doe je hoog alleen goed als het laag goed is. Met als universeel probleem: de plint. Hoe krijg je die levendig, kwaliteitsrijk op zijn Jane Jacobs’?
Het viel mij op bij de Sluisbuurtdiscussie dat te vaak hoogbouw tegenover laagbouw wordt gezet. Alsof het in de Amsterdamse inspiratiestad Vancouver dáárom ging. Nee, het Vancouvermodel is gebaseerd op kwaliteit, levende buurten, community-building, duurzaamheid, diversiteit en voorzieningen. Dat is: heel veel. Downtown Vancouver was een rijkere agenda dan alleen hoogbouw doen omdat het mag.
Hopelijk leren we daarvan in onze hoogbouwkoorts. Integraal blijven denken en kijken. En hopelijk hebben we de kennis en kunde, het vakmanschap en het geld om al die hoog reikende idealen ook met kwaliteit te bouwen en beheren. Pro deo zal het niet (meer) gebeuren. Dus Pro Civilizatio et Futurum. Met stevige voeten op aarde.
Deze column verscheen eerder op FredSchoorl.nl.
Cover: ‘Zuidas’
Door Fred Schoorl
Expert in ruimtelijke vraagstukken en directeur van de Branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus (BNA)
