Woonwijk in Oost-Vlaanderen door evoPix.evolo (bron: Shutterstock)

Binnenstedelijk en organisch

8 juni 2012

2 minuten

Nieuws De opgave voor binnenstedelijke herontwikkeling en transformatie verschuift van een grootschalige en planmatige strategie naar een kleinschalige en veel organischer aanpak. De rol van de overheid zal fundamenteel anders worden, net zo goed als die van marktpartijen en professionals. In de samenleving groeit het besef dat burgers en ondernemers, overheid en maatschappelijke organisaties gelijkwaardige partners zijn. Dit vraagt om een andere houding van zowel de overheid, als van ontwikkelaars/corporaties en professionals, en om een andere planningsdoctrine.

Herdefiniëring van onze planningscultuur

Na jaren van de-industrialisatie, suburbanisatie en de gedachte dat afstand en nabijheid irrelevant zijn, hebben we de stad herontdekt. Belangrijker dan het uitbreiden van onze steden wordt investeren in het bestaande. En dat zal structureel primair op een organische manier moeten gebeuren. Zoiets vraagt een ander manier van denken en werken in de planologische praktijk. De Nederlandse ruimtelijke planning wordt dikwijls gekarakteriseerd als integraal en grootschalig. Sommige verschillen zijn ook voor de oppervlakkige beschouwer evident. Het contrast met Vlaanderen is al bijna een cliché geworden: de grote, planmatige Vinex-locaties hier versus de kavelgewijs gegroeide lintbebouwing over de grens. Andere verschillen zijn misschien minder gemakkelijk ‘leesbaar’ maar even kenmerkend.

Integraliteit

Een in opdracht van de Europese Commissie gemaakte vergelijking van planningsstijlen (CEC 1997) onderscheidt vier hoofdtypes van planning in Europa: de comprehensive integrated approach, regional economic approach, land-use planning en urbanism tradition. De comprehensive integrated approach is breder dan de drie andere en probeert een afweging te maken tussen verschillende (sectorale) belangen. Nederland wordt gezien als een schoolvoorbeeld van deze categorie. De recente decentralisatie van de ruimtelijke ordening volgens de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR 2011) verandert niets aan het principe van de ‘omvattende integraliteit’. Het zwaartepunt verschuift weliswaar van de rijksoverheid naar provincies en gemeenten, maar de provinciale en gemeentelijke structuurvisies ademen dezelfde principes. Dat werkt ook door in de binnenstedelijke gebiedsontwikkeling. Niet alleen woonlocaties, werklocaties en winkels, maar ook stedelijk groen, infrastructuur en openbare ruimte worden zoveel mogelijk gezamenlijk ontwikkeld. Dat maakt gebiedsontwikkeling complex: veel afstemming is nodig, veel publieke en private actoren zijn betrokken.

Zie voor de volledige publicatie:


Cover: ‘Woonwijk in Oost-Vlaanderen’ door evoPix.evolo (bron: Shutterstock)


Edwin Buitelaar door Edwin Buitelaar (bron: Edwin Buitelaar)

Door Edwin Buitelaar

Hoogleraar Land and Real Estate Development & senior onderzoeker bij Planbureau voor de Leefomgeving

Ries van der Wouden

Door Ries van der Wouden

Voormalig Senior wetenschappelijk medewerker bij het Planbureau voor de Leefomgeving


Meest recent

Zwemmen in de Rotterdamse Rijnhaven door Jan de Groen (bron: Swimmable Cities)

De stad vernieuwen vanuit het water: zwemmen geeft vaart aan transitie en transformatie

Zwemmen in de stad kan werken als motor voor duurzame gebiedsontwikkeling. Maar het realiseren van de juiste voorzieningen vraagt wel lef van betrokkenen. Op bestuurlijk, organisatorisch en maatschappelijk vlak.

Onderzoek

21 oktober 2025

Middeleeuws kasteel in Carcassonne, Frankrijk door Georgios Tsichlis (bron: Shutterstock)

Dor hout

Juridische spelregels zijn lang niet altijd dé spelbreker voor een succesvolle project- of gebiedsontwikkeling. Manfred Fokkema kapt wat dor hout in het alsmaar uitdijende oerwoud aan omgevings-, aanbesteding-, staatssteun- en Didam-regels.

Analyse

20 oktober 2025

Bouwplaats door Juan Enrique del Barrio (bron: Shutterstock)

De conclusie van STOER: veel positieve geluiden, maar ook nog veel onzekerheden

Het kabinet neemt de voorstellen van de adviesgroep STOER grotendeels over en dus is voorzitter Friso de Zeeuw positief gestemd. Toch moet er nog een hoop gebeuren voordat de woningbouw écht sneller en goedkoper wordt.

Uitgelicht
Nieuws

20 oktober 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op