Thumb_samenwerking en allianties_0_1000px door Onbekend (bron: Shutterstock)

De associatie stad, bottom-up of outside-in

28 oktober 2010

2 minuten

Nieuws We-City is niet van vandaag of gisteren. Integendeel, het is al eeuwenoud en feitelijk ‘structurationeel’ voor de verstedelijking in de Delta van Rijn, Maas en Schelde (RMS). Het spoort met andere opvattingen over de Noordwest-Europese verstedelijking. Daarom is het opmerkelijk dat bij al die (rijks)bouwmeesters, planologen en (architectuur)historici, die weer pleiten voor een stedenbouw en planologie van onderop, zo weinig besef is van deze geschiedenis.

In zijn postuum gepubliceerde poging om de Occidentale stad te positioneren ten opzichte van de Oriëntale stad of die van de Antieken, karakteriseerde Max Weber ‘die schwurgemeinschafliche Verbrüderung’ als de meest wezenlijke karakteristiek van de opkomende verstedelijking in het Europese Avondland. In zijn optiek was het wezenlijk nieuwe van die middeleeuwse stad dat men lid kon worden van een commune, die ‘burgerij’ heette. Daarmee verkregen de zogenoemde ‘homines novi’ – de marskramers, de parvenu’s die ontsnapt waren aan horigheid, de afvalligen van de monastieke familiae, de werkeloos geworden ministerialen, enzovoort – ook de bescherming en ontplooiingsmogelijkheden die pasten bij een corporatistische rechtsfiguur. Vanaf de elfde en twaalfde eeuw voor Christus ontstonden dergelijke corporaties van vrijgevochten burgers als eigenstandig juridische en politieke fenomenen.

De meest zuivere vorm van dergelijke burgercorporaties is te vinden in de Delta van Vlaanderen, Zeeland, Holland en West-Brabant; de RMS- of ook wel Euro-Delta. Als gevolg van de toenemende bevolkingsontwikkeling en daarmee gepaard gaande behoefte aan meer agrarisch land, ontstonden hier vanaf de elfde eeuw de Waterings en/of de Waterschappen. Waarbij conform het principe van economische verhoefslaging elke zelfvoorzienende boerderij verantwoordelijk was voor het beheer van een specifiek deel van de waterbescherming of dijk. Tussen de leden van ‘het waterschap’ werd tegelijkertijd een baljuw (later ook wel dijkgraaf) gekozen die er op toezag dat ieder lid zijn verantwoordelijkheid ook nakwam.

Zie voor de volledige publicatie:


Cover: ‘Thumb_samenwerking en allianties_0_1000px’ door Onbekend (bron: Shutterstock)


Door Luuk Boelens

Urban Unlimited en prof.dr.ir. bij Universiteit Utrecht


Meest recent

Het team achter Huis van de Toekomst bestaat uit kunstenaars, professionals en buurtbewoners door Havensteder (bron: Huis van de Toekomst)

De urban curator als noodzakelijke verbinder in de lokale energietransitie

Een van de meest veelbelovende scenario’s voor de energietransitie is de overgang naar duurzame, lokaal opgewekte en gedeelde energie. Dat is echter een lastig traject. Kan de ‘urban curator’ helpen als verbinder?

Onderzoek

7 oktober 2025

De passende spelregels voor gebiedsontwikkeling door Esther Dijkstra (bron: Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling)

Tussen samenhang en sectoren: de passende spelregels voor gebiedsontwikkeling

In het openingsartikel van de nieuwe Gebiedsontwikkeling.krant proberen Marlon Boeve, Co Verdaas en Tom Daamen tot de juiste spelregels voor gebiedsontwikkeling te komen door te focussen op de eeuwige strijd tussen ‘samenhang’ en ‘sectoren’.

Uitgelicht
Analyse

7 oktober 2025

Luchtfoto van Eindhoven in de vroege herfst door Jacob Boomsma (bron: shutterstock)

Met de Nota Ruimte legt het Rijk de ruimtelijke puzzel bij de regio’s, maar levert zelf geen bijdrage

De Ontwerp-Nota Ruimte komt met een landsdekkende opdeling in regio’s, als basis voor de nationale ruimtelijke strategie, maar blijkt ook de panacee voor een verder visie- en besluiteloos Rijk – aldus Maaike Postma en Sjors de Vries.

Uitgelicht
Opinie

6 oktober 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op