Thumb_samenwerking en allianties_0_1000px door Onbekend (bron: Shutterstock)

De associatie stad, bottom-up of outside-in

28 oktober 2010

2 minuten

Nieuws We-City is niet van vandaag of gisteren. Integendeel, het is al eeuwenoud en feitelijk ‘structurationeel’ voor de verstedelijking in de Delta van Rijn, Maas en Schelde (RMS). Het spoort met andere opvattingen over de Noordwest-Europese verstedelijking. Daarom is het opmerkelijk dat bij al die (rijks)bouwmeesters, planologen en (architectuur)historici, die weer pleiten voor een stedenbouw en planologie van onderop, zo weinig besef is van deze geschiedenis.

In zijn postuum gepubliceerde poging om de Occidentale stad te positioneren ten opzichte van de Oriëntale stad of die van de Antieken, karakteriseerde Max Weber ‘die schwurgemeinschafliche Verbrüderung’ als de meest wezenlijke karakteristiek van de opkomende verstedelijking in het Europese Avondland. In zijn optiek was het wezenlijk nieuwe van die middeleeuwse stad dat men lid kon worden van een commune, die ‘burgerij’ heette. Daarmee verkregen de zogenoemde ‘homines novi’ – de marskramers, de parvenu’s die ontsnapt waren aan horigheid, de afvalligen van de monastieke familiae, de werkeloos geworden ministerialen, enzovoort – ook de bescherming en ontplooiingsmogelijkheden die pasten bij een corporatistische rechtsfiguur. Vanaf de elfde en twaalfde eeuw voor Christus ontstonden dergelijke corporaties van vrijgevochten burgers als eigenstandig juridische en politieke fenomenen.

De meest zuivere vorm van dergelijke burgercorporaties is te vinden in de Delta van Vlaanderen, Zeeland, Holland en West-Brabant; de RMS- of ook wel Euro-Delta. Als gevolg van de toenemende bevolkingsontwikkeling en daarmee gepaard gaande behoefte aan meer agrarisch land, ontstonden hier vanaf de elfde eeuw de Waterings en/of de Waterschappen. Waarbij conform het principe van economische verhoefslaging elke zelfvoorzienende boerderij verantwoordelijk was voor het beheer van een specifiek deel van de waterbescherming of dijk. Tussen de leden van ‘het waterschap’ werd tegelijkertijd een baljuw (later ook wel dijkgraaf) gekozen die er op toezag dat ieder lid zijn verantwoordelijkheid ook nakwam.

Zie voor de volledige publicatie:


Cover: ‘Thumb_samenwerking en allianties_0_1000px’ door Onbekend (bron: Shutterstock)


Door Luuk Boelens

Urban Unlimited en prof.dr.ir. bij Universiteit Utrecht


Meest recent

Middeleeuws kasteel in Carcassonne, Frankrijk door Georgios Tsichlis (bron: Shutterstock)

Dor hout

Juridische spelregels zijn lang niet altijd dé spelbreker voor een succesvolle project- of gebiedsontwikkeling. Manfred Fokkema kapt wat dor hout in het alsmaar uitdijende oerwoud aan omgevings-, aanbesteding-, staatssteun- en Didam-regels.

Analyse

20 oktober 2025

Bouwplaats door Juan Enrique del Barrio (bron: Shutterstock)

De conclusie van STOER: veel positieve geluiden, maar ook nog veel onzekerheden

Het kabinet neemt de voorstellen van de adviesgroep STOER grotendeels over en dus is voorzitter Friso de Zeeuw positief gestemd. Toch moet er nog een hoop gebeuren voordat de woningbouw écht sneller en goedkoper wordt.

Uitgelicht
Nieuws

20 oktober 2025

Slachthofhuis Haarlem door Reinier Bergsma (bron: BPD)

Slachthuishof Haarlem, collectief wonen aan de basis van het stedelijk woonmilieu

Bij binnenstedelijke transformatieprojecten in de stad denken veel mensen snel aan hoge torens. Dat ze ook met veel groen, gedeelde tuinen, grondgebonden woningen en een autoluw milieu vorm kunnen krijgen, laten BPD en De Nijs in Haarlem zien.

Casus

17 oktober 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op