Thumb_samenwerking en allianties_0_1000px door Onbekend (bron: Shutterstock)

De associatie stad, bottom-up of outside-in

28 oktober 2010

2 minuten

Nieuws We-City is niet van vandaag of gisteren. Integendeel, het is al eeuwenoud en feitelijk ‘structurationeel’ voor de verstedelijking in de Delta van Rijn, Maas en Schelde (RMS). Het spoort met andere opvattingen over de Noordwest-Europese verstedelijking. Daarom is het opmerkelijk dat bij al die (rijks)bouwmeesters, planologen en (architectuur)historici, die weer pleiten voor een stedenbouw en planologie van onderop, zo weinig besef is van deze geschiedenis.

In zijn postuum gepubliceerde poging om de Occidentale stad te positioneren ten opzichte van de Oriëntale stad of die van de Antieken, karakteriseerde Max Weber ‘die schwurgemeinschafliche Verbrüderung’ als de meest wezenlijke karakteristiek van de opkomende verstedelijking in het Europese Avondland. In zijn optiek was het wezenlijk nieuwe van die middeleeuwse stad dat men lid kon worden van een commune, die ‘burgerij’ heette. Daarmee verkregen de zogenoemde ‘homines novi’ – de marskramers, de parvenu’s die ontsnapt waren aan horigheid, de afvalligen van de monastieke familiae, de werkeloos geworden ministerialen, enzovoort – ook de bescherming en ontplooiingsmogelijkheden die pasten bij een corporatistische rechtsfiguur. Vanaf de elfde en twaalfde eeuw voor Christus ontstonden dergelijke corporaties van vrijgevochten burgers als eigenstandig juridische en politieke fenomenen.

De meest zuivere vorm van dergelijke burgercorporaties is te vinden in de Delta van Vlaanderen, Zeeland, Holland en West-Brabant; de RMS- of ook wel Euro-Delta. Als gevolg van de toenemende bevolkingsontwikkeling en daarmee gepaard gaande behoefte aan meer agrarisch land, ontstonden hier vanaf de elfde eeuw de Waterings en/of de Waterschappen. Waarbij conform het principe van economische verhoefslaging elke zelfvoorzienende boerderij verantwoordelijk was voor het beheer van een specifiek deel van de waterbescherming of dijk. Tussen de leden van ‘het waterschap’ werd tegelijkertijd een baljuw (later ook wel dijkgraaf) gekozen die er op toezag dat ieder lid zijn verantwoordelijkheid ook nakwam.

Zie voor de volledige publicatie:


Cover: ‘Thumb_samenwerking en allianties_0_1000px’ door Onbekend (bron: Shutterstock)


Door Luuk Boelens

Urban Unlimited en prof.dr.ir. bij Universiteit Utrecht


Meest recent

Bakkerswerkplaats Rotterdam door Bakkerswerkplaats Rotterdam (bron: Bakkerswerkplaats Rotterdam)

Maak ruimte voor impactmakers in gebiedsontwikkeling

Stuur niet meer alleen op de euro’s, maar kies in de plint ook voor ondernemers en partijen die maatschappelijk het verschil kunnen maken in een gebiedsontwikkeling. Dat is de rode draad van het manifest ‘Ruimte maken voor Impactmakers’.

Interview

30 juli 2025

Bouwplaats in de Binckhorst door KarinR (bron: shutterstock)

Bouwers en ontwikkelaars presenteren wensenlijst gebiedsontwikkeling aan Rijk

Zeven grote partijen uit de bouw- en ontwikkelsector doen een dringende oproep aan de Rijksoverheid. Alleen dan is het volgens dit zevental mogelijk om tot 100.000 woningen per jaar én integrale gebiedsontwikkelingen te komen.

Nieuws

29 juli 2025

De Gebietsbetreuung Wien actief in de straten van Wenen, om aandacht te vragen voor de ondersteuning van bewoners. door In_Zukunft_Wien (bron: Flickr)

Met gebiedsontwikkeling inzetten op de leefkwaliteit die mensen ervaren

Steeds vaker wordt aan gebiedsontwikkelaars gevraagd hoe ze vorm willen geven aan sociale duurzaamheid. Wat verstaan ze daaronder? Gebiedsontwikkelaar Helma Born (BPD) en TU Delft-onderzoeker Céline Janssen gingen in gesprek.

Interview

28 juli 2025