OHG KNSM eiland

De verantwoording van publiek handelen: hoe zit dat bij de Omgevingswet?

6 januari 2017

2 minuten

Nieuws Op 2 december gaf Willem Salet zijn afscheidscollege als hoogleraar planologie aan de Universiteit van Amsterdam. De Omgevingswet diende als voorbeeld in zijn college, waarin hij betoogt dat bij publiek handelen de behoefte aan sturing te veel voorop wordt gesteld. Zowel in theorie als in de praktijk is er weinig aandacht voor institutionele verantwoording.

Afscheidscollege ‘Publieke Verantwoording’ door hoogleraar planologie Willem Salet

"Verantwoording van publiek handelen verlangt rechtvaardiging op pragmatische en institutionele gronden. Volgens het pragmatische argument wordt publiek handelen gerechtvaardigd door het oplossen van de problemen van het publiek in concrete situaties. Het is een oplossingsgericht sturingsmotief. Het institutionele argument verlangt verantwoording van publiek handelen aan gegroeide patronen van sociale normen. Die twee lijnen van directe oplossingsgerichtheid en algemene norm zouden elkaar moeten versterken maar blijken elkaar moeilijk te kunnen verdragen. In de theorie staan ze na honderd jaar nog tegenover elkaar. In de praktijk is het niet veel beter, met een opvallende overheersing tegenwoordig van het pragmatische motief. De overheid ontwikkelt zich steeds meer als vorm van publiek management. Door de verwaarlozing van institutionele rechtvaardiging brengt het overheersende pragmatisme zichzelf in problemen, het bijt zichzelf steeds weer in zijn eigen staart.

Een treffend voorbeeld is de recente Omgevingswet. Deze wet stelt de behoefte aan sturing eenzijdig voorop en geeft nauwelijks aandacht aan institutionele verantwoording. De Omgevingswet berust op een mega operatie. Zij brengt maar liefst 26 deelgebieden van het omgevingsrecht in één omvattend juridisch kader en delegeert de talrijke aanpassingen die op zo’n omvattend juridisch construct nodig zijn in het dagelijks beleid, zonder ommekeer naar het bestuur. Hiermee verwerft het bestuurlijk management een ongekend grote beleidsvrijheid. De politieke vertegenwoordigers en de rechter komen er bij de talrijke beleidsaanpassingen niet meer aan te pas en ook de burger wordt afhankelijker dan ooit. Men kan het bestuur niet op eigen schouders laten rusten, het heeft de chronische neiging zijn eigen hand te overspelen." 

U kunt het volledige afscheidscollege terugkijken via deze link.


Cover: ‘OHG KNSM eiland’



Meest recent

Weekoverzicht donderdag 3 juli 2025 door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was de week van uiteenlopende wensen(lijstjes)

Het ging deze week over wensen, die al dan niet in lijstjes landen. Over nationale ruimtevragers, de ontwikkelaars en ontwerpers van zonneparken en de versnellers van gebiedsontwikkeling – steeds gaat het om het vinden van de goede balans.

Weekoverzicht

3 juli 2025

Veel zonnepanelen parkeren in de weilanden van Nederland door MyStockVideo (bron: Shutterstock)

Promovenda Merel Enserink over de opkomst van zonnelandschappen

Zonneparken in het landschap roepen veel weerstand op. Merel Enserink onderzocht voor haar promotie hoe de plaatsing van zonnepanelen beter kan worden afgestemd op de landschappelijke onderlegger en op de maatschappelijke omgeving.

Onderzoek

3 juli 2025

Dronefoto Hart van de Waalsprong door AM Gebiedsontwikkeling (bron: AM Gebiedsontwikkeling)

Stedelijkheid vanaf scratch, Hart van de Waalsprong laat zien hoe dat kan

Aan de noordkant van de Waal in Nijmegen kreeg de Waalsprong eindelijk haar centrumgebied, waar gestapeld bouwen in een compact stadsmilieu hand in hand gaat met een primaat voor fietsers en voetgangers.

Uitgelicht
Casus

2 juli 2025