GO Drone: Shenzhen

Snelst groeiende stad ter wereld

In een paar jaar tijd was, door grootschalige binnenlandse migratie en de door Ellen van Bueren beschreven urbanisatie, het gebied uitgegroeid van een dorp met 30.000 inwoners tot een miljoenenstad waar vooral consumenten-electronica werd gemaakt. In de jaren tachtig waren dat de Sony Walkmans, nu is de grootste fabriek Foxconn verantwoordelijk voor de productie van nagenoeg de complete Apple productenlijn. Foxconn City, in het Longhua-district van Shenzhen, is een complete stad-in-een stad. De schattingen van het aantal medewerkers en bewoners lopen uiteen van 500.000 tot 1 miljoen. Daarnaast is Shenzhen door de vroege aanwijzing als SEZ uitgegroeid tot een financieel en zakencentrum in Zuid-China. Bedrijven als Huawei, financieel dienstverlener Ping An en BYD (elektrische auto’s) hebben er hun hoofdkantoor.

Inmiddels heeft Shenzhen ruim 11 miljoen inwoners en is al een aantal jaren de snelst groeiende stad ter wereld.  

Zelfs voor de Chinese plannenmakers was de groei van Shenzhen vele malen sneller dan vooraf berekend. In 1986 was het de bedoeling om Shenzhen in het jaar 2000 te laten groeien tot 1 miljoen inwoners; in werkelijkheid waren er in die tijd al ruim 10 miljoen inwoners. De infrastructuur liep aanvankelijk dan ook achter op de ontwikkelingen. De metro van Shenzhen werd in 2004 aangelegd en groeide in 12 jaar uit tot een van de grootste ter wereld.

Contrast met communisme

De schaduwzijden van deze enorme groei zijn inmiddels ook bekend. De enorme werkdruk in de fabrieken en het effect hiervan op de mensen is uitgebreid gedocumenteerd in de media. De steeds maar stijgende prijzen van woningen zorgen voor een groeiende vermogens- en inkomensongelijkheid. En dit staat weer haaks op de communistische ideologie, die deze week door de huidige partijleider Xi Jinping nog eens opnieuw is gecodificeerd. Vanuit de gedachte dat de overheid de markt kan beïnvloeden (state enterpreneurship) doen de lokale en centrale overheid er alles aan om oververhitting te voorkomen.

Leven buiten de fabrieken

Daarnaast heeft de stad ook steeds meer aandacht voor cultuur, kunst en andere immateriële aspecten die een stad tot stad maken. In het eerder genoemde Longhua-district wordt op dit moment een door Mecanoo ontworpen cultureel centrum gebouwd dat bestaat uit musea, bibliotheek, jeugdcentrum en een wetenschapscentrum. In het Nanshan district werd in 2014 een theatercomplex, zwembad, sportcentrum en openluchttheater gebouwd. Het bijzondere is dat het ontwerp van de Performing Arts Facilityerop is gericht om ondanks de enorme schaal, ook een gevoel van geborgenheid en menselijke maat te scheppen. Daarbij werd er af en toe flink onderhandeld met de opdrachtgever. Dat is goed terug te zien in de uiteindelijke capaciteit van de concertzaal, die van 3.000 naar 1.400 zitplaatsen werd teruggebracht.